Turkey as an Area of Competıtıon Between The Cold War Partıes Between 1945-1952 in The Case of Poland

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 59 - 74, 16.04.2025

Karolina Wanda Olszowska

https://doi.org/10.26650/jes.2025.1586138

Öz

During World War II, the situations of Türkiye and Poland were entirely different. Poland was under the occupation of Nazi Germany and the USSR, while Türkiye managed to maintain its neutrality. However, after the war, the world was divided into two spheres of influence. Following the Yalta Conference, Poland fell under the Soviet sphere, whereas Türkiye eventually aligned with the Western bloc. Despite these differences, Türkiye and Poland shared several commonalities during this period. Both nations faced intense political and diplomatic pressures from US and USSR, becoming focal points in the rivalry between these superpowers. Both countries adopted strategic balancing policies to protect their national interests. This study examines the competition between the United States and the USSR over Polish affairs and its influence on Türkiye 1945-1952. It particularly analyzes the strategic manoeuvres of these powers in directing Türkiye's policies regarding Polish issues. Türkiye's foreign policy during this period was characterized by its cautious stance against Soviet pressures and its efforts to maintain alignment with its Western allies. In conclusion, the study highlights how the Cold War powers sought to shape other nations to fit their agendas. Türkiye's policies regarding Poland provide an essential perspective on how it navigated external pressures to safeguard its sovereignty

Anahtar Kelimeler

Turkey , Poland , Cold War , blocs of influence , Cold War powers

Soğuk Savaş Dönemi Başlarında Türkiye-Polonya İlişkilerine Batı-Doğu Bloğu Etkisi (1945-1952)

Öz

İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye ve Polonya’nın durumu tamamen farklıydı. Polonya, Alman ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) işgali altındayken Türkiye tarafsız kalmayı başarmıştı. Ancak savaş sonrasında dünya, iki nüfuz bloğuna ayrılmaya başladı. Yalta Konferansı’ndan sonra Polonya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği etki alanına girerken, Türkiye ise sonunda Batı bloğuna katıldı. Buna rağmen, her iki ülkenin o dönemde pek çok ortak noktası bulunmaktaydı. Hem Polonya hem de Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin yoğun siyasi ve diplomatik baskılarına maruz kalmış, iki güç arasındaki rekabetin merkezi haline gelmişti. Her iki ülke de ulusal çıkarlarını koruma adına stratejik dengeleme politikaları geliştirmiştir. Bu çalışma, 1945-1952 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin Polonya ile ilgili konularda yürüttüğü rekabeti ve bu rekabetin Türkiye üzerindeki etkilerini incelemektedir. Özellikle Soğuk Savaş’ın başlangıç döneminde, iki büyük gücün Türkiye’yi kendi politikalarına yönlendirme çabaları ve Polonya bağlamındaki stratejik hamleleri analiz edilmektedir. Ankara’nın Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği baskısına karşı temkinli duruşu ve aynı zamanda Batılı müttefiklerle uyum içinde kalma çabası, Türkiye'nin dış politikasının bu dönemdeki en belirgin özelliklerindendir. Sonuç olarak, çalışma, Soğuk Savaş güçlerinin diğer ülkeleri kendi politikaları doğrultusunda nasıl şekillendirdiğini ve Türkiye-Polonya ekseninde bu baskının yansımalarını gözler önüne sermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye , Polonya , Soğuk Savaş , Etki Blokları , Sovyet Rusya , ABD

Kaynakça

• Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej (AMSZRP) google scholar
• Central Intelligence Agency Archive (CIA) google scholar
• Instytut Polski i Muzeum im. gen. Wladyslawa Sikorskiego w Londynie (IPMS) google scholar
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (TDA) google scholar
• Wilson Center Digital Archives (Wilson Archives) google scholar
• Beevor, Antony. Druga wojna swiatowa. Krak6w: Wydawnictwo Znak, 2013, 670-680. google scholar
• Bilgin, Mustafa. Britain and Turkey in the Middle East: Politics and Influence in the Early Cold War Era. London and New York: Tauris Academic Studies, 2008. google scholar
• Chainskii, lurii. Walka za kulisami dyplomacji miçdzywojennej. Turcja w polskiejpolityceprometejskiej w latach 1918-1932. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2021. google scholar
• Kisielewski, Tadeusz. Jalta. Tragiczny kompromis. Poznan: Wydawnictwo Rebis, 2015, 150-180. google scholar
• Kochanski, Halik. Orzel niezlomny. Historia Polskipodczas II wojny swiatowej. Poznan: Wydawnictwo Rebis, 2013. google scholar
• King, Charles. O polnocy w PeraPalace. Narodziny wspölczesnego Stambulu. Wolowiec: Czarne, 2016. google scholar
• Łątka, Jerzy Stanisław. Słownik Polaków w Imperium Osmańskim i Republice Turcji. Kraków: Towarzystwo Słowaków w Polsce, 2015. google scholar
• Mikolajczyk, Stanislaw. Polska zgwalcona. Krak6w: Wydawnictwo Literackie, 1990. google scholar
• Olszowska, Karolina Wanda. Stosunki turecko-amerykanskie i turecko-sowieckie w latach 1945-1952. Krak6w: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego, 2023. google scholar
• Olszowska, Karolina Wanda. „Polskie uchodzstwo w Turcji podczas II wojny swiatowej.” Pamiçc i Sprawiedliwosc 39, no. 1 (2022): 232-248. google scholar
• Sokolnicki, Michal. Dziennik Ankarski. London: Gryf, 1965. google scholar
• W6dka, Jakub. Polityka zagraniczna Turcji. Uwarunkowania wewnçtrzne orazpodmioty decyzyjne. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2012. google scholar