TÜRKİYE’NİN RUSYA İLE EKONOMİK İLİŞKİLERİ VE BU İLİŞKİLERİN RUSYA FEDERASYONUNDA YAŞAYAN TÜRK DİLLİ HALKLARA YANSIMALARI

Yıl 2013, Sayı: 26, 46 - 75, 24.11.2014

Mehmet Arslan

Öz

Bu çalışmada, Rusya’daki Türk dilli halkların varlığının, Rus kimliğinin ve Rusların devletçilik anlayışının ülkedeki Türkiye algısını nasıl etkilediği ve bu algının iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere tesirleri sosyo-ekonomik, siyasi coğrafya ve jeopolitik temelinde analiz edilmektedir. Türk-Rus ekonomik ilişkileri Sovyetler döneminde oldukça sınırlı seviyedeydi. Rusya’nın bağımsızlığını kazanmasıyla ilişkilerde yeni bir dönem başlamış ve günümüzde Rusya Türkiye’nin önemli ekonomik partnerlerinden biri halini almıştır. Çalışmada, iki ülkenin özellikle ticaret, turizm ve yatırım alanındaki potansiyelleri göz önünde bulundurulduğunda bu ilişkilerin olması gereken seviyenin oldukça gerisinde olduğu sonucuna varılmış ve ekonomik ilişkilerin daha ileri düzeye çıkartılmasına yönelik çözüm önerileri ortaya konmaktadır. Rusya Federasyonu toprak sınırları içerisinde, Ruslardan sonra en önemli nüfus öğesi olan, işçi statüsündekilerle birlikte nüfusları 14 milyonu bulan Türk dilli halklar bu ilişkilerde birleştirici rol oynamış/oynamaktadırlar. Türk-Rus ekonomik ilişkilerinin, resmi ve gayrı resmi (bavul) ticaretin, turizmin, Rusya’daki Türk yatırımlarının, Türk inşaat şirketlerinin Rusya’da gerçekleştirmiş ve gerçekleştirmekte oldukları projelerin Türk halklarına ne ölçüde ve nasıl yansıdığı hususu, yapılan saha araştırmaları, inceleme, mülakat ve analizlerle aydınlatılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Türkiye, Rusya, Türk dilli halklar, sosyo-ekonomik ve siyasi coğrafya, ekonomik ilişkiler

Economic Relations Between Turkey And Russia And The Reflections Of This Relationship On The Turkish-Speaking Community Living In Russia

Abstract

In this study, the presence of Turkish-speaking community in Russia, how the Russian identity and the concept of statehood of Russians affect the perception of Turkey in the country and the influences of this perception on the economic relations between two countries are analyzed on the basis of socio-economic and political geography. Turkish-Russian economic relations was rather limited during the period of Soviet Union. A new era began in the relations with the indepence of Russia and Russia has become Turkey’s one of 

the significant economic partners today. In the study, when taking the potentials of two countries especially in the fields of trade, tourism and investment into consideration, it was concluded that these relations are far short of the level they were supposed to be and suggestions for the further development of economic relations were put forward. Within the boundaries of Russian Federation, Turkish-speaking community, who are the most important element after Russians, has played/has been playing a unifying role in these relations with their worker status and their population reaching 14 million. The matter of how and to what extent the reflections of Turkish-Russian economic relations, official or unofficial (luggage) trade, tourism, Turkish investments in Russia and the projects that Turkish construction companies realized or are realizing, on Turkish-speaking communities have been attempted to be clarified through field research, observation, interview and analysis.

Key Words: Turkey, Russi, Turkish-speaking communities, socio-economic and political geography, economic relations.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Rusya, Türk dilli halklar, sosyo-ekonomik ve siyasi coğrafya, ekonomik ilişkiler

Kaynakça

• Atalay, İbrahim (2011). Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği. Meta Basım Matbaacılık, İzmir. Atalay, İbrahim (2011). Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya. Meta Basım Matbaacılık, İzmir. Atasoy, Emin (2011). Demografi, Jeopolitik ve Etnocoğrafya Işığında Rusya. MKM Yayıncılık, Bursa. Arslan, Mehmet (2003). Türkiye ile Rusya Ekonomik İlişkilerin Coğrafî Analizi. [Yayımlanmamış doktora tezi. Moskova: M.V. Lomonosov Moskova Devlet Üniversitesi] Arslan, Mehmet (2012). “Rusya Federasyonu’nun Federatif Yapısı ve Demografik Dinamikleri”.Sovyetler Birliği’nin Dağılmasından Yirmi Yıl Sonra Rusya Federasyonu. Türk Dilli Halklar, Türkiye İle İlişkiler. Editör: Prof.Dr. Erhan Büyükakıncı, Doç.Dr. Eyüb Bacanlı T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, AKM Yayınları. Ankara Boronoyev, A.O. (2012). “O Roli Sibiri v Razvitii Rossii. K Voprosu o ego Geopolitiçeskih Vzglyadah”. Vestnik Sankt-Peterburgskogo Üniversiteta, İyun 2012.Sankt-Petersburg. s. 210 Devlet, Nadir. (2012). ‘Tataristan’da Siyasal Süreç ’. Sovyetler Birliği’nin Dağılmasından 20 Yıl Sonra Rusya Federasyonu’nda Türk Dilli Halklar ve Türkiye İle İlişkiler. Editör: Prof.Dr. Erhan Büyükakıncı, Doç.Dr. Eyüb Bacanlı T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, AKM Yayınları. Ankara Ekonomika Turtsii i Turetsko-Rossiyskiye Ekonomiçeskiye Otnoşeniya // DEİK büliten (Komitet Vneşneekonomiçeskih Svyazey Turtsii): Stambul. 2001. Dugin A.G. (2012). Geopoltika Rossii. İzd. Gaudeamus, Moskva. Gadjiyev K.S. (2012). Geopolitika. İzd. Yurayt, Moskova. Kireyev, N.G. (2000). Turtsiya mejdu Evropoy i Aziey. İtogi Evropeizatsii na İshode XX veka. – M.: Institut vostokovedeniya RAN, İzd. Kraf. Kuritsın, İ.İ.; Volgin, A.V. ve Yupatova V.N. (2011). Rossiyskaya Federatsiya. SotsialnoEkonomiçeskaya Geografiya. Moskova: Şkolnaya pressa. Martınov V.L, Sazonova İ.E. (2011). “Tursiya Mejdu Zapadom i Vostokom”.İzv. RGO T.1 Vıpusk 3. Sankt-Peterburg, s. 31-32 Meyer, M.S. (1997). “Rossiya i Turtsiya na İshode XX v.”. (Der.) İ. Kobrinskoy. Rossiya i Turtsiya na Poroge XXI v: na puti v Evropu ili v Evraziyu? Red. Yerasov B.V. Moskva: Sentr Karnegi. Str. Vıpusk 14. Str.106 Puzanov K.A, Treyviş A.İ, (2011). “Strana na Vıbor”. Obşestvennaya Gegrafiya: Mnogoobraziye i Edinstvo. Voprosı Ekonomiçeskoy i Politiçeskoy Geografii Zarubejnih Stran. Pod Red. Fetisov A.S., İvanova İ.S., Kuzina İ.M. Vıpusk 19- Oykumena, Moskova – Smolensk. Rusya Federasyonu Bilgi Notu (2011). T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi. Mart 2011. Rusya Federasyonu Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Raporu (2011). T.C. Moskova Ticaret Müşavirliği. Şubat 2011. Rusya Federasyonu’nun Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye ile Ekonomik-Ticari İlişkileri Raporu (2010). T.C. Moskova Ticaret Müşavirliği. Ağustos 2010. Simonov Y.G. (2008). İstoriya Geografii v Moskovskom Gosudarstvennom Üniversitete: Sobıtiye i Lyudi. MGU, Geog. Fakültet. Moskva T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Dokuzuncu Kalkınma Planı Dış Ekonomik İlişkiler Özel İhtisas Komisyon Raporu (2011). Ankara 2011. T.C. Moskova Büyükelçiliği Kültür ve Tanıtma Müşavirliği 2010 Yılı Turizm Rusya Pazar Raporu (2010) Moskova: 2010.
• Toğan, İsenbike (2012). “Başkurdistan’da Sosyopolitik Durum”. Sovyetler Birliği’nin Dağılmasından 20 Yıl Sonra Rusya Federasyonu’nda Türk Dilli Halklar ve Türkiye İle İlişkiler. Editör: Prof.Dr. Erhan Büyükakıncı, Doç.Dr. Eyüb Bacanlı T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, AKM Yayınları. Ankara Türkiye-Rusya İlişkileri 2000 Yılına Girerken DEİK bülteni. İstanbul, 2000.s.4 Türkiye Rusya Federasyonu Ticari ve Ekonomik İlişkileri. DEİK bülteni. – İstanbul, Mart 200 s.10 Türk-Rus İş Konseyi, 2001 Yılında Türkiye-Rusya ilişkileri. DEİK bülteni. – İstanbul, Mayıs 2001. s.15 Ulçenko, N.Y. (2010). “Rossiya i Tursiya: Osnovniye Etapı Sotsialno-Politiçeskogo Razvitiya i Dvustoronnego Ekonomiçeskogo Sotrudniçestva”. Rossiya i İslamskiy Mir: İstoriçeskaya Retrospektiva i Sovremenniye Tendensii.Kraft + İV RAN, Moskva, s.17-28 Ulçenko, N.Y. (2011). “Turetskoye Ekonomiçeskoye Çudo, Obrazets dlya Podrajaniya?” // Aziya i Afrika Segondya (12). Moskova. s.17-20