ANAMUR (DRAGON) ÇAYI'NIN (MERSİN) HİDROGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE EKONOMİK POTANSİYELİ

Yıl 2014, Sayı: 28, 69 - 93, 24.11.2014

Murat Sunkar Ahmet Uysal

Öz

 

 Bu çalışmada, Anamur Çayı’nın hidrografik özellikleri ve ekonomik potansiyeli incelenmiştir. Kaynağını Taşeli Platosu’ndan alan Anamur Çayı, Taşeli Yarımadası’nın en güney uç bölümünde yer almaktadır. Taşeli Platosu'nun Akdeniz'e bakan önemli kenar akarsularından biri olan Anamur Çayı, Anamur doğusunda denize dökülmektedir. Uzun yıllar aylık ortalama akım miktarı 24.43 m3/s olup düzensiz rejim özelliği görülmektedir. Karstik kaynaklarla beslenen Anamur Çayı'nın akımı üzerinde yağışlar önemlidir. Kış mevsimindeki yağmur yağışları ile artan debi, bahar mevsiminde kar erimeleriyle maksimum seviyeye ulaşmaktadır. Yaz mevsiminde ise kuraklığa bağlı olarak minimum seviyeye düşmektedir. Yaz mevsiminde akımın düşük, kış ve bahar mevsiminde yüksek olması doğrudan iklim özellikleri ile ilgilidir. Anamur çevresinde görülen yerel iklim özellikleri muz ve çilek gibi geliri yüksek olan tarım ürünlerinin yetiştirilmesine imkan sağlamıştır. Anamur Ovası dışında havzadaki diğer tarım alanlarının sulamaya açılması üretim ve gelir artışına neden olmuştur. Kurak dönemde su ihtiyacının karşılanması için çok sayıda gölet ve baraj yapılmıştır. Bu gölet ve barajların önemli bir bölümü Anamur çevresinin su ihtiyacını karşılamada kullanılmaktadır. Son yıllarda bu akarsu üzerinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) su ihtiyacını karşılamaya yönelik proje uygulamaları başlamıştır. Anamur Çayı'nın tercih edilmesinde KKTC’ye yakınlık ve yüksek potansiyel etkili olmuştur. 

Anahtar kelimeler: Anamur Çayı, Anamur Ovası, Akdeniz, Hidrografik Özellikler, Taşeli Platosu 

 

 The Hydrographical Characteristics And The Economical Potential Of Anamur (Dragon) Creek (Mersin) 

 

 Abstract 

In this study, the hydrographical characteristics and the economical potential of Anamur Stream have been investigated. Anamur Stream which takes its source from Taşeli Plateau is located on the southernmost corner of Taşeli Peninsula. Anamur Sream which is one of the most important streams of Taşeli Plateau facing to Mediterranean Sea discharges from the east of Anamur into the sea. The monthly average flow rate of Anamur Creek, which has a non-uniform flow pattern, is 24.43 m3/sec. The precipitation is important for Anamur Creek which is fed with karstic sources. The flow rate which increases with the rainfalls in winter reaches to the maximum level with the snow melt in winter. It decreases to the minimum level in summer depending on the drought. The fact that the flow is low during summer and high during winter and spring directly relates with the climatic characteristics. Local climate characteristics observed around Anamur enabled the production of agricultural products with high-profit like banana and strawberry. There has been an increase in the production and income with the opening of other agricultural areas in the basin to irrigation apart from Anamur Plain. A large number of ponds and dams have been constructed on the stream in order to meet water requirements during the dry period. A major part of these ponds and dams are used in order to meet the water requirement of Anamur locality. In recent years, projects for meeting water requirements of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) have been put into practice. For this purpose, Anamur Creek has been chosen due to its high potential and its closeness to the TRNC. 

Key words: Anamur Stream, Anamur Plain, Mediterranean Sea, Hydrographical Characteristics, Taşeli Plateau 

Anahtar Kelimeler

Anamur Çayı, Anamur Ovası, Akdeniz, Hidrografik Özellikler, Taşeli Platosu

Kaynakça

• Akyol, İ. 1947. Türkiye’de Akarsu Sistemleri ve Rejimleri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: IXX, Sayfa: 1-36, Ankara. Akyol, İ. H., 1944. Türkiye'de Basınç, Rüzgarlar ve Yağış Rejimi, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 5-6, Sayfa: 1-22, Ankara. Ardos, M. 1992. Türkiye'de Kuvaterner Jeomorfolojisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 3737, İstanbul. Ardos, M. 1995. Türkiye Ovalarının Jeomorfolojisi, Cilt: II, Çantay Kitabevi, İstanbul Atalay, İ., 1986, Uygulamalı Hidrografya, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 38, İzmir Atalay, İ., 2010. Uygulamalı Klimatoloji, META Basım Matbaacılık Hizmetleri, Bornova /İzmir. Atalay, İ., ve Mortan, K., 2006, Türkiye Bölgesel Coğrafyası (Genişletilmiş 3. Baskı), İnkılap Kitabevi, Bağcılar/İstanbul Bayar, R. 2003. Arazi Kullanımı-Nüfus İlişkisi: Anamur Örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(1), 97-116, Ankara. DMİ. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Araştırma ve Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Anamur Meteoroloji İstasyonu rasat verileri (1970-2011). DSİ, 2010. Otluca HES Projesi, Beyobası Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret A. Ş. DSİ, 1978. Anamur Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu, DSİ Basım ve Foto-Film İşletme Müdürlüğü Matbaası, Ankara. Erinç, S. 1957. Türkiye’deki Akarsu Rejimlerine Toplu Bakış, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 17, Sayfa: 93-117, İstanbul. Erinç, S, 1960. Türkiye'de Zemine Yakın Hava Tabakalarında Hakim Rüzgar İstikametleri ve Frekansları, İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, Sayfa: 110, İstanbul. Erinç, S., 1965, Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 41, 51 Sayfa, İstanbul. Erinç. S., 1996, Klimatoloji ve Metodları, (Genişletilmiş 4. Baskı) Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul. Hoşgören, M. Y. 1992. Hidrografya'nın Ana Çizgileri I (3. Baskı), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2619. Koçman, A. 1993. Türkiye İklimi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:72, İzmir MTA, 1991, Orta Toroslar’ın Jeolojisi, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi, Derleme No:9301. Özgül, N. 1976. Toroslar'ın Bazı Temel Jeolojik Özellikleri, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni Sayı: 19 Sayfa: 65-78, Ankara. Öztekin, N. ve Erol, O., 1970. Türkiye Akarsu Rejimlerine Yağış, Yer Şekli ve Yapısının Etkisi, Türkiye Jeomorfoloji Dergisi, Sayı:2, Sayfa: 36-50. Parlak, İ., Coşkun, A. ve Ebeperi, N., 2002, MTA 1/500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları (Editör: Mustafa Şenel) No: 14, Konya Paftası. Sarı, S. ve İnan, İ., 2010, Antalya-Anamur Kıyı Bölgesindeki İklim Farklılıkları, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 22, Sayfa: 325-362 İstanbul
• Sunkar, M. ve Uysal, A., 2012. Anamur Çayı’nın (Dragon) Hidrografik Özellikleri ve Kullanım Potansiyeli, Atatürk Üniversitesi I. Ulusal Coğrafya Kongresi (28-30 Haziran 2012) Bildiriler Kitabı, ISBN: 978 975 442 182 8, Sayfa: 991-1002, Erzurum. Sür, A., 1977. Alanya’nın İklimi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, No: 270, Ankara. Tapur, T., 2009, Abanoz Yaylası (Mersin), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:21, Sayfa: 473-487 Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü 1991, İçel İli Arazi Varlığı, İl Raporu, No: 33, Ankara. Thornthwaite, C. W., 1948, An Approach toward a rational classification of climate, Geography Review, Vol. 38, pp:55-94 Türkeş, M., 2010. Klimatoloji ve Meteoroloji, Kriter Yayınevi, İstanbul. Uysal, A., 2012. Anamur (Dragon) Çayı (Mersin) Havzası'nın Hidrografik Özellikleri ve Kullanım Potansiyeli, Fırat Üniversitesi İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Bitirme Ödevi, Elazığ. Williams, H., 1972, Digging Up the Past in Turkey, University of Britisch Columbia, BC Reports, Volume: 90, Number:1