Çaybağı (Kotur) Çayı Havzası’nda (Saray, Van) Nüfusun Gelişimi, Yapısı ve Dağılışı

Yıl 2016, Sayı: 32, 1 - 18, 27.06.2016

Murat Yılmaz

Öz

Bu çalışmada Çaybağı Çayı Havzası’nın nüfus gelişimi, günümüzdeki nüfus yapısı ve dağılışı incelenmiştir. Çaybağı Çayı Havzası ülkemizin doğusunda İran sınırında yer almaktadır. Araştırma sahası tamamıyla Van İli’ne bağlı Saray İlçesi’nin idari alanında yer almakta olup günümüzde bu havzada 21 köy ve 2 mahalle yerleşmesi bulunmaktadır. Araştırma sahasının 1935 yılında 1884 olan nüfusu 2007 yılına kadar sürekli artarak 16619’a yükselmiş, ancak son 8 yılda göçlerin etkisiyle yaklaşık 1000 kişi azalarak 15684’e düşmüştür. İnceleme alanında nüfusun cinsiyet oranı toplam nüfus baz alındığında yüksektir. Ancak bu değer yerleşme bazında incelendiğinde bazı yerleşmelerde yüksek bazılarında ise düşüktür. 2014 yıl verilerine göre Çaybağı Çayı Havzası’ndaki nüfusun yaş gruplarına dağılımına bakıldığı zaman 0-14, 15-64 ve 65+ yaş gruplarının toplam nüfus içindeki paylarının sırasıyla % 40,4; % 56,8 ve % 2,8 olduğu görülmektedir. Yörede nüfusun bağımlılık oranı Türkiye’deki ortalama değerden (% 46) oldukça fazla olup % 76’dır. Günümüzde inceleme alanında 6 yaş üstü nüfusun okuma-yazma oranı % 92’dir.2014 yılı Türkiye’de nüfus yoğunluğu yaklaşık 100 civarındayken bu değer Çaybağı Çayı Havzası’nda oldukça düşük olup 21’dir. Havzada yer alan Örenburç, Beyarslan ve Karahisar köyleri nüfus miktarlarının fazla olmasıyla diğer yerleşmelerden ayrılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çaybağı çayı havzası, Kapıköy sınır kapısı, İran

The Growth, Structure and Distribution of Population in Çaybağı (Kotur) River Basin (Saray, Van)

Öz

In this study the development of the population in Çaybağı (Kotur) basin, current population status and distribution of population are analyzed.  Çaybağı basin is located in eastern part of Turkey next to the İranian border.  The research field (basin) is completely located in Saray District of Van Province. Study area includes 21 villages and two hamlets. The population of the research field (Çaybağı basin) in 1935 was 1884.  The population was increased steadily until 2007 and reached 16619. After 2007 till today's population decreased 15684. İn the search field, the human sex ratio is high at total population. However, this ratio in some settlements is lower. Analysis of age groups of population in Çaybağı basin, 40,4% population younger than 14 years of age, 56,8 % working age, and 2,8 %  elderly age.  Dependency rate is (76%) in the basin which is well higher than the country average rate (46 %). Currently in Saray District over the 6 years-of-age, literacy rate is % 92. In 2014, the population density rate is 100 in Turkey.  In Çaybağı river basin density rate is 21.  It is well below from country’s level.  Örenburç, Beyarslan and Karahisar are differentiated from other rural settlements by having more population.

Anahtar Kelimeler

Çaybağı River basin, Kapıköy border crossing, population, migration, dependency rate, education