An Evaluation about Hakkâri’s Tourism Potentials

Yıl 2017, Sayı: 34, 1 - 21, 17.08.2017

Güven Şahin Mustafa Kahraman

Öz

In general, tourism takes first position among the essential economic activities of countries. Especially, in developing countries,
it is at the top of the list. When it comes to tourism, even though one usually pictures a trio of sea–sand–sun as the usual tourist activity, it
has substantially progressed and diversified in the past few years. Owing to several facts, such as the accumulation of knowledge because
of technological improvements, developments in the welfare state, a great excess of spare time and so on, tourism now includes many
more options. Thanks to changes in expectations, the idea that a location without a seashore could not be developed as a tourist destination
is no longer true. Many destinations such as deserts, Polar Regions, and ancient places have turned into valuable tourist destinations.
This study focuses on the tourism potential of the state of Hakkari, whose geographical location can possibly help the city improve
in terms of its economic activities. Hakkari is a town that is far from most of the centers in Türkiye. In spite of Hakkari’s high potential for
tourism, based on the natural geographical conditions, it is obvious that the facilities required are not available for cultural tourism. Another
challenge is the shootouts that have been going on in the city for years, because of the location of the town on the country’s border. Finally,
the enormous lack of infrastructure is the greatest obstacle of tourism in Hakkari. However, Hakkari has such an important geographical
location that it could potentially become a local center for some specific tourist activities, provided that the deficiencies of the infrastructure
are fixed and a widely scoped plan is created.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Natural tourism, Cultural tourism, Planning of tourism, Tourism geography, Hakkâri, Türkiye

Hakkâri’nin Turizme Yönelik Potansiyelleri Hakkında Bir Değerlendirme

Öz

Genel olarak turizm ülkelerin temel iktisadi faaliyetleri arasında yerini almış olup, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomik
etkinlikler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Her ne kadar turizm denildiğinde deniz‐kum‐güneş üçlüsü ilk olarak akla gelse de gelişen
teknolojiyle bilgi birikiminin artması, artan refah seviyesi, boş zamanların fazlalığı gibi pek çok sebepten ötürü turizm özellikle son yıllarda
ciddi anlamda gelişme göstermiş ve çeşitlilik kazanmıştır. Sahil şeridinde yer almayan mekanların turistik açıdan gelişemeyeceği fikri ortadan
kalkmış, beklenti ve turizm algısındaki değişmeyle çöllerden buzullara, ören yerlerinden folklorik unsurlara değin pek çok saha ve değer
turizme konu olabilir hale gelmiştir.
Bu çalışmada ülkemizin büyük merkezlerine uzak ve fazlaca gelişmeye müsait olmayan Hakkâri’nin turizm potansiyeli ve yapılması
gerekenler üzerinde durulmuştur. Hakkâri, coğrafi şartlardan ötürü özellikle doğa turizmi açısından oldukça yüksek bir potansiyele sahip
olmakla birlikte; kültür turizmi açısından aynı potansiyelden bahsetmek pek mümkün gözükmemektedir. İlde yıllardan beri süregelen
güvenlik sorunu, sınır şehri olması ve altyapı eksiklikleri turizm açısından gelişmenin önündeki başlıca engeller olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bununla birlikte turizme yönelik altyapı eksikliklerinin giderilmesi ve kapsamlı bir turizm planlaması ile Hakkâri özellikle belli turistik
faaliyetler açısından bölgesel bir merkez olabilecek potansiyele sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Doğa Turizmi, Kültür Turizmi, Turizm Planlaması, Turizm Coğrafyası, Hakkâri, Türkiye

Kaynakça

• Ahipaşaoğlu, S., Çeltek, E., (2006). Sürdürülebilir Kırsal Turizm,(Ed. Prof. Dr. İrfan ARIKAN), Gazi Kitabevi, Ankara.
• Akova, İ., (1995). “Akarsu Turizmi”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 30, s. 393 – 407, İstanbul.
• Akova, İ., (1998). “Türkiye’de Turizm Sektörünün Olanakları ve Ekonomik Fonksiyonları”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, Sayı: 6, s. 59 – 92, İstanbul.
• Akova, İ., (2000). “Alternatif Turizm Olanaklarımız”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, Sayı: 8, s. 71 – 84, İstanbul.
• Akova, İ., (2013). “Sürdürülebilir Turizm”, Prof. Dr. Süha GÖNEY’e Armağan (Ed. Mehmet BAYARTAN), İstanbul Üniversitesi Yayın No: 5150, s. 107 – 136, İstanbul.
• Alaeddinoğlu, F., (2004). “Van İlinde Turizm Altyapı Olanakları ve Turizmi Destekleme Düzeyi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enst. Dergisi, Sayı: 7, s. 179 – 211, Van.
• Alaeddinoğlu, F., (2011). Hakkâri İlinde Turizm, Hakkâri, T.C. Hakkâri Valiliği Yayın No: 6, (Ed. Mehmet TOP), s. 139 – 156, Ankara.
• Anonim, (1974). 1973 İl Yıllığı, Cumhuriyetin 50. Yılında Hakkâri, Pere Basımevi, İstanbul.
• Anonim, (2002). Türkiye’nin Turizm Değerleri, T.C. Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü, s. 1161 – 1181, Ankara.
• Anonim, (2011). Hakkâri İli Çevre Durum Raporu‐2011, Hakkari İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/hakkari_icdr2011.p df, (Son Erişim: 12.10.2016), Hakkari.
• Anonim, (2013a). http://www.hakkarikultur.gov.tr/ana‐sayfa/1‐ 33562/20130519.html, (Son Erişim: 12.10.2016).
• Anonim, (2013b). “Hakkâri İli Doğa Turizmi Master Planı 2013 – 2023”, Orman ve Su İşleri Bakanlığı 14. Bölge Müdürlüğü, s. 122, Ankara.
• Atalay, İ., Mortan, K., (2006). Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılâp Kitabevi, s. 620, İstanbul.
• Battal, Ö., (2010). Hakkari İlinin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Yapısı (1950 – 2010), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, s. 198, Ankara.
• Belli, G. S., Belli, O., (2007). Hakkâri Bölgesi’nin Geleneksel Mutfak Kültürü ve Yemekleri, III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 552‐571, Hakkâri.
• DAKA, (2013). Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı, http://www.investinhakkari.org.tr/index.php, (Son Erişim: 12.10.2016).
• Doğaner, S., (1996). “Türkiye Turizm Ulaştırması”, Coğrafya Araştırmaları, Sayı: 4, s. 19 – 48, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara.
• Doğaner, S., (2001). Türkiye Turizm Coğrafyası, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Doğaner, S., (2009). “Din ve Turizm: Türkiye’de İnanç Turizmi, Türkiye’de Toplum Bilimlerinin Gelişimi II Anglo‐Amerikan Etkisi”, Sosyoloji Yıllığı: 18, s. 338‐350, İstanbul.
• Elmacı, S., Sever, R., (2006). “Doğal Bir Anıt: Akçalı Travertenleri (Van‐Başkale)”, Doğu Coğrafya Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 15, s. 137 – 153, Erzurum.
• Freh, W., Donan, L., Uyanık, M., (1956). “Hakkâri‐Sat Dağlarında, Gevaruk Vadisi İçinde Bulunan Kaya Resimleri Hakkında Tebliğ”, Belleten, Cilt: 20, Sayı: 084, s. 619 – 623, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• İzbırak, R., (1951). Cilo Dağı ve Hakkâri ile Vangölü Çevresinde Coğrafi Araştırmalar, Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Yayım No: 67, Coğrafya Enstitüsü No: 4, Anıl Matbaası, İstanbul.
• Kaçmaz, S., (2007). Dağların Ağlayan Gelini: Ters Lale, III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 502‐504, Hakkâri.
• Kamacı, S., (2015). Hakkari İlinde Ekoturizm Olanaklarının Araştırılması”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 194, Van.
• Kantarlı, M., (2013). Türkiye’de Av ve Yaban Hayatı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yayınları, (Koordinatörler: Sabri Kiriş, Cemal Akcan), s. 37, Ankara.
• Kızılırmak, İ., (2006). Yayla Turizmi Tanıtım Açısından Eko Turizm Türü Olan Yayla Turizminin İncelenmesi, Detay Yayınları: 161, Ankara.
• Koparan, A., (2010). Hakkâri Mutfağı, T.C. Hakkâri Valiliği, Yayın No: 2, s. 95, Ankara.
• Köksal, A., (1972). “Doğu Anadolu’nun Turizm Coğrafyasına Dair” Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 5 – 6, s. 127 – 139, Ankara.
• Özatak, E., (2007). Hakkâri Kilimleri ve Yöre Turizminin Gelişmesine Katkısı, III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 512‐519, Hakkari.
• Özgüç, N., (2003). Turizm Coğrafyası Özellikler ve Bölgeler, IV. Baskı, s. 591, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Saraçoğlu, H., (1989). Doğu Anadolu Bölgesi, Öğretmen Kitapları Dizisi: 176, Milli Eğitim Basımevi, s. 584, İstanbul.
• Somuncu, M., (2004). “Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel”, Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s. 1 – 22, Ankara.
• Soykan, F., (2000). “Turizm Coğrafyası ve Turizm Planlaması”, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı: 11, s. 39 – 55, İzmir.
• Soykan, F., (2003). “Kırsal Turizm ve Türkiye İçin Önemi”, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı: 12, s. 1 – 11, İzmir.
• Şahin, G., (2013). “Hakkâri’nin Nişaneleri ve Bunların Coğrafi İşaret Kapsamına Alınarak Ekonomiye Kazandırılması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 27, s. 479 – 493, Yaz 2013.
• Şenol, F., (2008). Turizm Coğrafyası, Yöresel Turizm Kaynaklarımız ve Dünya Harikaları, Detay Yayıncılık: 222, I. Baskı, Ankara.
• Taşlıgil, N., (2010). Türkiye’nin Ulaşım Coğrafyası, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Tekin, E., (2007). Türkiye’nin En Güzel Yaban Çiçekleri, İş Bankası Kültür Yayınları: 1256, Cilt: 2, İstanbul.
• Top, M., (2007). Hakkâri’deki Taşınmaz Kültür Varlıkları Hakkında Bir Değerlendirme, III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 223‐239, Hakkâri.
• Tuncel, M., (2007). Geçmişten Günümüze Hakkâri Şehri, III. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 202‐205, Hakkâri.
• TÜİK, (2016). Türkiye İstatistik Kurumu Turizm İstatistikleri, http://tuikapp.tuik.gov.tr/turizmapp/menuturizm.zul, (Son Erişim: 12.10.2016).
• Ülker, İ., (1992). Dağ Turizmi Planlama Yöntemleri, Yüksek Dağlarımız, Kayak Merkezleri, Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.