Yavaş Şehirlerde Yaşayan Halkın “Yavaş Şehir” Statüsüne Bakışı

Yıl 2022, Sayı: 45, 15 - 32, 30.12.2022

Mehmet Güleç Mehmet Sait Şahinalp

https://doi.org/10.26650/JGEOG2022-1074720

Öz

Yavaş şehir hareketi, küreselleşmenin dayattığı tek tip şehir modeline tepki olarak İtalya’da ortaya çıkmıştır. Sınırları Avrupa’yı aşan yavaş şehir hareketi 2022 itibariyle 32 ülkede 283 şehirde uygulamaya konulmuştur. Türkiye’de 2009’da Seferihisar’la başlayan yavaş şehir hareketi kısa sürede 22 şehre yayılmıştır. Yavaş şehir unvanıyla birlikte Türkiye’deki yavaş şehirlerin birçoğunda önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Çalışmanın amacı, yavaş şehir unvanıyla şehirlerde gerçekleşen değişiklikler, sağladığı avantaj ve dezavantajlar ile bu değişimin şehir sakinleri tarafından ne şekilde algılandığını belirlemektir. Çalışmanın evreni Türkiye’deki 22 yavaş şehir olup örneklemi ise farklı bölgelerdeki 7 yavaş şehirdir. Çalışmanın veri kaynaklarını basılı eserler, anketler, odak grup görüşmeleri ve gözlemler oluşturmaktadır. Gözlemler ve anketlerden elde edilen nitel ve nicel veriler istatiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre: yavaş şehir felsefesi halka yeterince anlatılamamıştır ve bu süreç turizm odaklı ekonomik bir kalkınma aracı olarak görülmektedir. Yerel halka göre “Yavaş Şehir” olmak kadın girişimciliğini ve istihdamını artırmış ve yerel ekonomiye olumlu katkı sağlamıştır. Öte yandan yerel halk, yaşadıkları şehrin taşıma kapasitesinin üzerinde ziyaretçi ağırlaması nedeniyle başta trafik ve çevre kirliliği olmak üzere birçok sorunun ortaya çıktığını da düşünmektedir. Ancak yerel halk tarafından ekonomik kazançlar nedeniyle bu tür olumsuzlukların göz ardı edildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yavaş Şehir, Cittaslow, Yavaş Hareketi, Şehirleşme

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

CittaSlow Türkiye Organizasyonu, Gökçeada, Halfeti, Perşembe, Seferihisar, Taraklı, Vize, Yalvaç Halkı ve yerel yöneticilerine teşekkürlerimizle…

Slow City Inhabitants’ Attitudes Toward the Cittaslow Status

Öz

The slow city movement emerged in Italy as a response to globalization. The CittaSlow movement has been implemented in 283 cities in 32 countries. The CittaSlow movement appeared in Turkey with Seferihisar in 2009 and has since spread to 22 cities. Acquiring the Cittaslow title has caused notable changes in Cittaslow cities in Turkey. The purpose of this study is to expose the changes that have occurred in cities that acquired the Cittaslow status. The objectives of the research are to discover the advantages and disadvantages of the Cittaslow status and residents’ attitudes toward it. The universe of the study comprises 22 Cittaslow cities in Turkey, with the sample group including seven Cittaslow cities in different regions. The study analyzed the qualitative and quantitative data that were obtained from observations and questionnaires, according to principles of geography. According to the findings, the Cittaslow philosophy has not been adequately clarified to the residents, who view this process to be aimed at tourism-oriented economic growth. Acquiring Cittaslow status has provided favourablecontributions to the local economy and increased female entrepreneurship. According to the local people, traffic jams and environmental pollution have also arisen due to hosting visitors beyond capacity. However, they ignore some of the adversities due to the economic gains.

Anahtar Kelimeler

Slow city, Cittaslow, Slow movement, Urbanism

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Acar, Y. (2016). Turistlerin sakin şehirleri tercih nedenleri, memnuniyet düzeyleri ve tekrar ziyaret etme niyetleri: Türkiye’deki sakin şehirlerin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Aksaray. google scholar
• Acuner, E. (2014). Çamlıhemşin için cittaslow model önerisi: Karşılaştırmalı bir analiz (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara. google scholar
• Ak, D. (2017). Yavaş şehir (Cittaslow) hareketi ve Türkiye örnekleri üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 884-903. google scholar
• Akman, E. (2018). Türkiye’deki yavaş şehirlerin politika uygulamaları üzerinden bir analiz. EKEV Akademi Dergisi, 22 (76), 79-107. google scholar
• Akman, E. vd. (2018). Yavaş şehir kriterleri çerçevesinde Seferihisar Belediyesi’nin faaliyetlerinden yerel halkın memnuniyet düzeyi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 65-84. google scholar
• Alagöz, M. (2018). Sürdürülebilir kent bağlamında cittaslow yaklaşımı, Eğirdir ilçesinin cittaslow kriterleri açısından incelenmesi. Asıa Mınor Studıes, 6(AGP Özel Sayısı), 138-149. google scholar
• Alkan, A. (2020). Yerel paydaşların cittaslow şehir ağına yönelik algı ve tutumlarına ilişkin bir araştırma: Ahlat cittaslow şehir örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 261-280. google scholar
• Andarabi, F. F. (2012). Cittaslow markasına sahip şehirlerde yerel halkın turizme yaklaşımı üzerine bir analiz: Seferihisar örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara. google scholar
• Aslan, D. (2019). Modern şehir anlayışına alternatif olarak sakin şehir: Halfeti (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya. google scholar
• Atkinson, R. (2019). The small towns conundrum: what do we do about them? Regional Statistics,. 9, 1-17, doi:10.15196/RS090201. google scholar
• Aydoğan, S. (2015). Sürdürülebilir mimarlıkta sakin şehir (cittaslow) yaklaşımı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: İstanbul. google scholar
• Baydar, A. İ. (2013). Değişen şehirleşme yaklaşımları ve yavaş şehir (cittaslow) akımı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Isparta. google scholar
• Baykal, F. ve Ataberk, E. (2020). Karşılaştırmalı bir araştırma: kuramdan uygulamaya Türkiye’de cıttaslow hareketi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi (Saffron Journal of Culture and Tourısm Researches) 3(3): 290-316. google scholar
• Baykan, N. M. (2014). Farklı ulaşım seçeneklerinin sakin şehir (cittaslow) ölçütleri kapsamında değerlendirilmesi: Seferihisar-Sığacık örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Adana. google scholar
• Bayraktar, E., Öztürk K., Kocaoğlu M. (2016). Küreselleşmeye karşı yereli savunma çabası: Sakin şehirler. PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11 (Özel Sayı), 66-84. google scholar
• Cittaslow International, (2020). İzmir is candidate to become the first cittaslow metropolis. https://www.cittaslow.org/news/turkish-national-network-izmir-candidate-become-first-cittaslow-metropolis (Erişim Tarihi:28.07.2022) google scholar
• Cittaslow Türkiye Ağı (2017). Cittaslow kriterleri rehberi google scholar
• Coşar, Y. (2013). Yavaş şehir (cittaslow) olgusunun turist davranışları ve yerel halkın kentsel yaşam kalitesi algısına etkileri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İzmir. google scholar
• Çakar, D. (2016). Kültürel mirası koruma bağlamında “Yavaş Şehir” (Cittaslow) Hareketi: Türkiye Örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: İzmir. google scholar
• Çerçi, A. (2013). Destinasyon markalama ve yavaş şehir Seferihisar’ın destinasyon marka imajı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara. google scholar
• Çiçek, D. ve Sarı, Y. (2018). Yerel halkın turizme olan desteği: Türkiye’deki sakin şehirler üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29(2), 185-196. google scholar
• Çifçi, M.E. (2020). İnternet gazeteciliğinin Mcdonaldlaşması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya. google scholar
• Çolak, E. C. (2018). Sürdürülebilir şehirleşme kapsamında sakin şehir uygulaması: Yalvaç örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Isparta. google scholar
• Çolak, E.C. (2019). Yalvaç’ın cittaslow uluslararası kriterleri kapsamında değerlendirilmesi. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 89-107. google scholar
• Donat, O. (2016). Sakin şehir (cittaslow) üyeliğinin kamusal mekânlara etkisi: Türkiye’deki sakin şehirler üzerine bir inceleme (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Denizli. google scholar
• Dündar, Y. ve Sert, A.N. (2018). Yerel halkın yavaş (sakin) şehir hakkındaki algıları: Seferihisar’da nitel bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(4), 74-91. google scholar
• Ekincek, S. (2014). Sakin şehir (cittaslow) yöneticilerinin sakin şehir hareketine ve sürdürülebilirliğe yönelik değerlendirmeleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Eskişehir. google scholar
• Ergüven, M. (2011). Yaşamaya değer şehirlerin uluslararası birliği: Vize örneği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 201-209. google scholar
• Eser, K., Çelik, N. ve Yıldız, O. (2018). Turizmin yerel halkın yaşam kalitesi üzerindeki etkileri: Muğla-Akyaka örneği. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 10(2), 60-73. google scholar
• Farelnik, E. (2020). Cooperation of slow cities as an opportunity for the development: An example of Polish national cittaslow network. Oeconomia Copernicana, 11(2), 267-287. doi: https://doi. org/10.24136/oc.2020.011. google scholar
• Güven, E. (2011). Yavaş güzeldir: Yavaş yemek’ten yavaş medya’ya hızlı tüketime dair bir çözüm önerisi. Selçuk İletişim Dergisi, 7(1), 113-121. google scholar
• Honore, C. (2008). Hız çılgınlığına başkaldıran yavaşlık hareketi: Yavaş! İstanbul: Alfa Yayınları. google scholar
• Kabacık, M. (2015). Orta Karadeniz’de sakin şehir (cittaslow) Perşembe: Sakin şehir olma sürecinde karşılaştığı sorunlar ve yöreye katkıları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10 (2), 31-46. google scholar
• Karademir, N. (2021). Andırın’ın yavaş şehir (Cittaslow) potansiyelinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(12): 1223-1244. google scholar
• Keskin, E. B. (2012). Sürdürülebilir şehir kavramına farklı bir bakış: Yavaş şehirler (cittaslow). PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 8(1), 81-99. google scholar
• Keskin, E. B. (2015). Yavaş Şehir. Bursa: Uludağ Yayınları. google scholar
• Köse, H.H. (2019). Sakin şehirlerde (cittaslow) yaşayanların misafirperverlik anlayışlarının yerli turistlerin şehri tekrar ziyaret etme niyeti üzerindeki etkisi: Seferihisar örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bursa. google scholar
• Mayer, H. ve Knox, P. L. (2006). Slow cities: sustainable places in a fast world. Journal of Urban Affairs, 28(4). doi: 10.1111/j.1467-9906.2006.00298.x google scholar
• Miele, M. (2008) CittâSlow: Producing slowness against the fast life. Space and Polity, 12(1), 135-156. google scholar
• Onaran, D. (2013). Yavaş şehirlerde kentsel kimlik (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: İstanbul. google scholar
• Özbaş, Ö. (2019). Sosyo-kültürel sürdürülebilirliğin sağlanabilmesinde sakin şehir yaklaşımının rolü: Gökçeada örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Bursa. google scholar
• Özmen, A. ve Can, M.C.(2018). Cittaslow hareketi’ne eleştirel bir bakış. Planlama, 28(2), 91-101. google scholar
• Özmen, Y. vd. (2016). Kentleşme dinamiklerine cittaslow kentler üzerinden bakmak: Türkiye’deki cittaslow şehirleri üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 24(2), 9-22. google scholar
• Özür, N. (2016). Sakin şehir/cittaslow hareketi ve yerleşme coğrafyası. Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 151-179. google scholar
• Pajo, A. (2015). Türkiye’deki cittaslow kentleri yerel yönetimlerinin destinasyon pazarlaması uygulamaları: Vize ilçesi örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kırklareli. google scholar
• Pajo, A. (2017). Türkiye’deki cittaslow şehirleri’nde sakinliğin kaybolma riski. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(13), 460-475. google scholar
• Presenza, A., Abbate, T., Perano, M., (2015), The cittaslow certification and its effects on sustainable tourism governance, enlightening tourism. A Pathmaking Journal, 5(1): 40-64. google scholar
• Senetra, A.; Szarek-Iwaniuk, P. (2020). Socio-economic development of small towns in the Polish cittaslow network-A case study. Cities, 103, 1-25, 102758, doi:10.1016/j.cities.2020.102758. google scholar
• Sezgin, M. ve Ünüvar, Ş. (2011). Sürdürülebilirlik ve şehir pazarlaması ekseninde yavaş şehir. Konya: Çizgi Kitabevi. google scholar
• Sırım, V. (2012). Çevreyle bütünleşmiş bir yerel yönetim örneği olarak “sakin şehir” hareketi ve Türkiye’nin potansiyeli. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 119-131. google scholar
• Toplu, İ.H. (2012). Yavaş şehirler (cittaslow/slow cities) ve halk sağlığı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: İzmir. google scholar
• Toprak, M. (2018). Cittaslow ilanıyla birlikte sükûnetini kaybeden şehir: Taraklı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul. google scholar
• Uslu, A. ve Avcı, U. (2020). Yerel halkın cittaslow hareketine bakış açısına yönelik bir araştırma: Köyceğiz örneği. Turizm Akademik Dergisi, 7(1), 117-131. google scholar
• Ünal, M. ve Zavalsız, S. (2016). Küreselleşme karşıtı bir hareket: yavaş hareketi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 889-912. google scholar
• Varol, B. (2019). Sakin şehirlerin kentsel kimlik üzerindeki etkileri: Seferihisar örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Çanakkale. google scholar
• Yüksel, H. (2016). Cittaslow olma potansiyelinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Kandıra örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kocaeli google scholar
• Zagroba, M.; Pawlewicz, K.; Senetra, A. (2021). Analysis and evaluation of the spatial structure of Cittaslow towns on the example of selected regions in Central Italy and northeastern Poland. Land, 10, 2-29, 780. https://doi.org/10.3390/land10080780 google scholar
• Zawadzka, A. K. (2017). Making small towns visible in Europe: the case of Cittaslow network - the strategy based on sustainable development. Transylvanian Review of Administrative Sciences, Special Issue. doi: 10.24193/tras.SI2017.6. google scholar
• Zielinska-Szczepkowska, J.; Jaszczak, A.; Zukovskis, J. (2021). Overcoming socio-economic problems in crisis areas through revitalization of cittaslow towns. evidence from north-east Poland. Sustainability, 13, 1-27, 7984. https:// doi.org/10.3390/su13147984. google scholar
• https://cittaslowturkiye.org/ (Erişim Tarihi: 25.01.2022) google scholar
• https://cittaslowturkiye.org/#cittaslow (Erişim Tarihi: 18.05.2020) https://cittaslowturkiye.org/uyelik-sureci-ve-kriterler/ (Erişim Tarihi: 18.05.2020) google scholar