Relational Space: Football as a Meta Fetishism

Yıl 2023, Sayı: 47, 223 - 240, 10.01.2024

Mazlum Ar

https://doi.org/10.26650/JGEOG2023-1293999

Öz

The concept of space, which is constantly reshaped within the routine activity of geography, forms its contexts through the processes it undergoes, and constructs its basic relations through the “other”. This relationality, which embodies all kinds of dichotomic constructs such as good-bad, beautiful-ugly, and political-apolitical, can have a natural fiction or be based on hegemonic structuralism loaded with ideology. While it can ensure the continuity of individual and collective culture, identity, and memory, it can also commodify the reproduction of all kinds of power elements. Therefore, the relational relations of space can only be understood depending on when, where, and by whom it is constructed. Football spaces, where this relationality is intensely embedded, are constantly reproduced by different actors at different scales and presented to the daily life consumption of individuals and societies in new contexts. In this context, this article aims to analyze the relational contexts of football spaces in the case of the Qatar World Cup. In the study, in which the qualitative research method was used, the data obtained from Twitter users during the 2022 World Cup were analyzed using content and descriptive analysis techniques. As a result of the research, it was understood that football spaces have multi-layered sociopolitical, economic, and cultural contexts constructed by both individual and ideological actors and systems.

Anahtar Kelimeler

Critical Human Geography, Culture Industry, Cultural And Political Geography, Football, Hegemony, Relational Space, Sports Geography

İlişkisel Mekân: Bir Meta Fetişizmi Olarak Futbol

Öz

Coğrafyanın rutin eylemselliği içerisinde sürekli olarak yeniden şekillenen mekân kavramı, uğradığı süreçlerle bağlamlarını oluşturarak “öteki” üzerinden temel ilişkilerini inşa etmektedir. İyi-kötü, güzel-çirkin, politik-apolitik gibi her türlü dikotomik kurulumu bünyesinde barındıran bu ilişkisellik doğal bir kurguya sahip olabildiği gibi ideoloji yüklü hegemonik bir yapısallığa da dayanabilmektedir. Bireysel ve kolektif kültürün, kimliğin ve belleğin sürekliliğini sağlayabilirken aynı zamanda her türlü güç unsurunun yeniden üretimini metalaştırılabilmektedir. Dolayısıyla mekânın ilişkisel bağıntıları ancak ne zaman, nerede ve kim tarafından kurgulandığına bağlı olarak anlaşılabilmektedir. Bu ilişkiselliğin yoğun bir şekilde içerimlendiği futbol mekânları ise farklı aktörler tarafından farklı ölçeklerde sürekli olarak yeniden üretilmekte ve yeni bağlamlarıyla birey ve toplumların gündelik yaşam tüketimine sunulmaktadır. Bu kapsamda bu makalede, Katar Dünya Kupası örnekleminde futbol mekânlarının ilişkisel bağıntılarının analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada 2022 Dünya Kupası sürecinde Twitter kullanıcılarından elde edilen veriler içerik ve betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda futbol mekânlarının hem birey hem de ideolojik aktörler ve sistemler tarafından kurgulanan çok katmanlı sosyopolitik, ekonomik ve kültürel bağlamlara sahip olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Beşerî Coğrafya, Futbol, Hegemonya, İlişkisel Mekân, Kültür Endüstrisi, Kültürel ve Siyasal Coğrafya, Spor Coğrafyası

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2007). Kültür endüstrisi kültür yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Agnew, J. (2004). Space: Place. In P. Cloke, & R. Johnston (Eds.), Spaces of geographical thought: Deconstructing human geography' s bmaries (pp. 81-96). London: SAGE. google scholar
• Amin, A. (2004). Regions unbound: Towards a new politics of place. Geografiska annaler: series B, human geography, 86(1), 33-44. https://doi.org/10.1111/j.0435-3684.2004. 00152.x google scholar
• Ar, M. (2020). Mekânsal açıdan sinemada kadın temsili: Suffragette (diren!) filminin feminist bir eleştirisi. ESAM Dergisi, 1(2), 151172. google scholar
• Ar, M. (2021). Mekân, yer ve yersizlik kavramları üzerine bir inceleme. Şehir ve Medeniyet Dergisi, 14, 8-25. google scholar
• Ar, M. (2023). Millî Görüş Hareketi’nin toplumsal cinsiyet politikası: Bir feminist jeopolitik denemesi. International Journal of Geography and Geography Education (50), 221-246. https://doi. org/10.32003/igge.1233109 google scholar
• Arı, Y. (2022). Coğrafyada "dört” gelenek. (Moderatör: Mazlum Ar). Youtube: https://www. youtube.com/watch?v=eqoP8YEsVbAAccessed 11.01.2023 google scholar
• Arık, B. (2004). Top ekranda. İstanbul: Salyangoz Yayınları. google scholar
• Avcı, S. (2006). Spor coğrafyası ve spora coğrafi yaklaşımlar. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, 105-107. google scholar
• Bale, J. (2002). Sports geography. London: Routledge. google scholar
• Bekaroğlu, E. (2016). Modern dünya-sisteminin bilgi yapıları bağlamında coğrafya disiplini için bir dışsal tarih okuması. Toplum ve Bilim, 136, 117-145. google scholar
• Bell, D., & Valentine, G. (1997). Consuming geographies: We are where we eat. London: Psychology Press. google scholar
• Bilgili, M. (2016). Coğrafya öğretiminde mekân ve yer karmaşası üzerine bir araştırma. Coğrafya Eğitimi Dergisi [Turkish Journal of Geography Education], 2(1), 11-189. google scholar
• Bilgili, M. (2020). Coğrafyada mekân felsefesi üzerine yaklaşımlar. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (41), 88-102. google scholar
• Bizimungu, N. (2022). Why is Qatar’s FIFA World Cup the most expensive in history? https://dohanews.co/why-is-qatars-fifa-world-cup-the-most-expensive-in-history/ Accessed 04.01.2022. google scholar
• Bodet, G., & Amara, M. (2015). Islamic sport marketing or sport marketing in Muslim cultures and communities. In A. Testa, & M. Amara (Eds.), Sport in Islam and Muslim communities (pp. 192206). London: RouRoutledgeüker, S. (1992). Tenisten sonra sodasız viski. Ankara: İmge Kitapevi. google scholar
• Cresswell, T. (2013). Geographic thought: A critical introduction (Vol. 8). New Jersey: John Wiley & Sons. google scholar
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. İstanbul: Siyasal Kitapevi. google scholar
• Einspanner, J., Dang-Anh, M., & Thimm, C. (2014). Computer-assisted content analysis of Twitter data. In K. Weller, A. Bruns, J. Burgess, M. Mahrt, & C. Puschmann (Eds.), Twitter and society (pp. 97-108). Oxford: PETER LANG. google scholar
• Erdoğan, İ. (2008). Futbol ve futbolu inceleme üzerine. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26(2), 1-58. google scholar
• Flick, U. (2010). An introduction to qualitative research. New York: SAGE. google scholar
• Foucault, M. (1980). Power/knowledge: Selected intervieM/s and other writings, 1972-1977. New York: Pantheon. google scholar
• Foucault, M. (2000). Başka mekânlara dair, "özne ve iktidar”. (Çeviren: I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Gregory, D. (1994). Geographical imaginations. New Jersey: Wiley-Blackwell. google scholar
• Gregory, D., Johnston, R., Pratt, G., Watts, M., & Whatmore, S. (Ed.). (2011). The dictionary of human geography. John Wiley & Sons. google scholar
• Hobsbawm, E. J. (1995). Milletler ve milliyetçilik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Hognestad, H. K. (1997). The Jambo experience: An anthropological study of Hearts fans. In G. Armstrong, & R. Giulianotti (Eds.), Entering the field: New perspectives on world football (pp. 103210). Oxford: Berg Publishers. google scholar
• IFA. (2013, 06 17). Financial times business of football summit program notes. http://www.eubrasil.eu/en/2013/04/05/ftifa-business-of-football-summit-2013-17-june-2013/ Accessed 10.02.2023. google scholar
• Kaya, İ. (2013). Coğrafi düşüncede mekân tartışmaları. Possible, 4, 3447. google scholar
• Kaygalak, İ. (2011). Postmodern eleştirilerin coğrafi düşünce ve yeni mekân kavrayışları üzerine yansımaları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(1), 1-10. google scholar
• Kilani, H. (2022). Outrage as iconic Arab World Cup ‘Messi bisht’ moment marred by Western racism https://dohanews.co/outrage-as-iconic-arab-world-cup-messi-bisht-moment-marred-by-western-racism/ Accessed 16.03.2023. google scholar
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
• Leitner, H., Sheppard, E., & Kristin, S. M. (2008). The spatialities of contentious politics. Transactions of the Institute of British Geographers 33(2), 157-172. https://doi.org/10.1111/j.1475-5661.2008.00293.x google scholar
• Malpas, J. (2012). Putting space in place: Philosophical topography and relational geography. Environment and Planning D: Society and Space, 30(2), 226-242. https://doi.org /10.1068/d20810 google scholar
• Massey, D. (1999). Power-geometries and the politics of space-time: Hettner-Lecture 1998. Heidelberg: University of Heidelberg. google scholar
• Massey, D. (2005). For space. New York: SAGE. google scholar
• Massey, D. (2008). A global sense of place. In T. Oakes, & P. L. Price (Eds.), The Cultural Geography Reader (pp. 269-275). London: Routledge. google scholar
• Massey, D. (2013). Space, place, and gender. New Jersey: John Wiley & Sons. google scholar
• Morrow, R. A., & Brown, D. D. (1994). Critical theory and methodology. New York: SAGE. google scholar
• Mulvey, L. (1997). Görsel haz ve anlatı sineması. (Çn. N. Abisel), 25. Kare, 21, 38-46. google scholar
• Murdoch, J. (2006). Post-structuralist geography. London: SAGE Publications. google scholar
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. Ankara: Yayınodası Yayıncılık. google scholar
• Öcal, D. (2002). Halkla ilişkiler endüstrisi, popüler spor ve futbol. Toplumbilim Dergisi, Sayı: 16, 117-128. google scholar
• Öngören, H., & Karadoğan, E. (2002). Küresel tutku: Futbol. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 14, 209-221. google scholar
• Özdağ, S., Duman, S., & Fişekçioğlu, İ. B. (2011). Popüler kültür: Futbol mu “putbol” mu? Türkiye Kickboks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 11-22. google scholar
• Pattison, W. D. (2003). Coğrafyanın dört geleneği. (Çev. Y. Arı). Ege Coğrafya Dergisi, 12, 119-125. google scholar
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Rose, P., Beeby, J., & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing in nursing. Journal of Advanced Nursing 21(6), 1123-1129. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1995.21061123.x google scholar
• Rowe, D. (1996). Popüler kültürler rock ve sporda haz politikası. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• SABAH. (2023). Spor. https://www.sabah.com.tr/uluslararasi-futbolekonomiforumu/2018/05/ 03/yildirim%20demiroren-hedef-1-milyar-dolar. Accessed 18.01.2023. google scholar
• Saldana, J. (2019). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık. google scholar
• Soja, E. W. (1998). Thirdspace: Journeys to Los Angeles and other real-and-imagined places. Capital & Class, 22(1), 137-139. https://doi. org/10.1177/030981689806400112 google scholar
• Stemmler, T. (2000). Futbolun kısa tarihi, Çev. Necati Ago. Ankara: Dost Kitapevi. google scholar
• Şahin, M. Y. (2010). İşçi hareketlerinin futbolun tarihsel gelişim sürecine etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 219-236. google scholar
• Şimşek, M. E. (2016). Modernite, postmodernite ve Bauman. İstanbul: Belge Yayınları. google scholar
• Talimciler, A. (2005). Türkiye’de futbol ve ideoloji ilişkisi: Medya’daki futbol söylemi üzerine bir inceleme. (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
• Talimciler, A. (2008). Futbol değil iş: Endüstriyel futbol. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı: 26, 89-114. google scholar
• Tashakkori, A., & Teddlie, C. (2010). Sage handbook of mixedmethods in social & behavioral research. New York: SAGE. google scholar
• Yılmaz, E. (2002). Futbol ve yaşam. Toplum ve Bilim Dergisi, 16, 15-22. google scholar