A Research on the Impacts of Cultural Tourism: The Case of Tirilye

Yıl 2024, Sayı: 49, 97 - 111, 31.12.2024

Büşra Çiçekçi , Ayşe Okuyucu

https://doi.org/10.26650/JGEOG2024-1478013

Öz

The tourism industry has a multidimensional impact on destinations. The economic, sociocultural, and environmental impacts of tourism are interrelated. Therefore, in this study, local people's perceptions about the economic, sociocultural, and environmental impacts of tourism are investigated. The study area is Tirilye, a neighborhood in the Mudanya district of Bursa province. Tirilye, an ancient Greek settlement, is a developed destination in terms of cultural tourism. Local people are stakeholders directly affected by tourism. Therefore, this study aimed to determine the perceptions of local people about the impacts of cultural tourism. A mixed method design was used in the study. A survey was conducted with 93 local people residing in Tirilye using face-toface interviews. In addition, 10 people were interviewed. In this study, the findings on the impact of tourism in Tirilye are discussed by comparing them with the findings obtained from theoretical and empirical research. The main results obtained from the study are evaluated under three headings: economic, sociocultural, and environmental impacts of tourism. Local people have a high perception of positive economic impacts. According to the findings, cultural tourism provides income to local businesses, increases income levels and diversifies the economy in Tirilye. Local people are more neutral regarding sociocultural and environmental impacts. Based on the research findings, suggestions have been made for tourism development and planning in Tirilye.

Anahtar Kelimeler

Tourism impact, resident perceptions, Tirilye

Kültürel Turizmin Etkilerine İlişkin Bir Araştırma: Tirilye Örneği

Öz

Turizm endüstrisinin destinasyonlar üzerinde çok boyutlu etkileri vardır. Turizmin ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkileri birbiri ile karşılıklı ilişki içindedir. Bu nedenle bu çalışmada turizmin ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkileri konusunda yerel halkın algıları araştırılmıştır. Çalışma alanı Bursa ilinin Mudanya ilçesine bağlı bir mahalle olan Tirilye’dir. Eski bir Rum yerleşimi olan Tirilye, kültürel turizm bakımından gelişmiş bir destinasyondur. Yerel halk turizmden doğrudan etkilenen paydaş olduğundan çalışma kapsamında, yerel halkın kültürel turizmin etkileri konusundaki algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada karma yöntem deseni kullanılmıştır. Yüz yüze görüşme tekniği ile Tirilye’de ikamet eden yerel halktan 93 kişiye anket uygulanmıştır. Ayrıca toplam 10 kişiye mülakat uygulanmıştır. Araştırmada, turizmin Tirilye’de yol açtığı etkiler konusundaki bulgular teorik ve görgül araştırma sonuçlarından elde edilen bulgular ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Çalışmadan elde edilen başlıca sonuçlar, turizmin ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkileri olmak üzere üç başlık üzerinden değerlendirilmiştir. Yerel halkın olumlu ekonomik etkiler konusunda algıları yüksektir. Elde edilen bulgulara göre Tirilye’de kültürel turizm; yerel işletmelere gelir sağlamaktadır, gelir seviyesini arttırmaktadır ve ekonomiyi çeşitlendirmektedir. Sosyo-kültürel ve çevresel etkiler konusunda ise yerel halk daha nötrdür. Araştırma bulguları dikkate alınarak Tirilye’de turizm gelişimi ve planlamasına yönelik önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Turizmin etkileri, yerel halkın algıları, Tirilye

Kaynakça

• Acar Bilgin, E ve Köprülü Bağbancı, Ö. (2015). 19. Yüzyıl endüstri mirası örneği olarak Tirilye’de bir zeytinyağı fabrikası. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (13), 145-166. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubaked/issue/57268/810035 google scholar
• Akay Ertürk, S. (2009). Zeytinbağı (Trilye)’nda turizm imkânları. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 19, 1-27. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iucografya/issue/25047/264424 google scholar
• Akgün, B. (1995). Zeytinbağı (Trilye)’ndaki eski sivil mimarlık örneklerinin belgelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Akıncıtürk, N. (2002). Trilye Beldesi’ndeki tarihi yapılar ve Taş Mektep’in yapısal bozulmaların incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 7(1), 185-192. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/202906 google scholar
• Akova, O. (2006). Yerel halkın turizmin etkilerini algılamalarına ve tutumlarına yönelik bir araştırma. Akademik İncelemeler Dergisi, 1(2), 77-109. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/17882 google scholar
• Aksöyek, S. (2009). Zeytinbağı (Tirilye); Kemerli (Panagia Pantobasilissa) kilise. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Akyıldız, G. (2016). Mudanya Zeytinbağı’nın Güncel Koruma Sorunlarının İrdelenerek Koruma Önerilerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. google scholar
• Alaeddinoğlu, F. ve Tekin, M. K. (2020). Turizmin ekonomik, sosyokültürel ve çevresel açıdan yerel halkın yaşam kalitesine etkileri: Batman örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 29(2), 243-257. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/58525/808576 google scholar
• Alamineh, G. A., Hussein, J. W., Endaweke, Y. & Taddesse, B. (2023). The local communities’ perceptions on the social impact of tourism and its implication for sustainable development in Amhara regional state. Heliyon, 9(6), 1-17. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023. e17088 google scholar
• Alhasanat, S. A. & Hyasat, A.S. (2011). Sociocultural impacts of tourism on the local community in Petra, Jordan. Jordan Journal of Social Sciences,4(1), 114-158. Retrieved from: https://archives.ju. edu.jo/index.php/jjss/article/view/2255/5204 google scholar
• Andereck K.L., Valentine K.M., Knopf R.C. & Vogt C.A. (2005). Residents perceptions of community tourism impacts. Annals of Tourism Research, 32(4), 1056-1076. https://doi.org/10.1016/j. annals.2005.03.001 google scholar
• Ap, J. (1990). Residents’ Perception on The Social Impacts of Tourism. Annals of Tourism Research, 17(4), 610-16. https://doi. org/10.1016/0160-7383(90)90032-M google scholar
• Avcıkurt, C. (2009). Turizm sosyolojisi genel ve yapısal yaklaşım (3. bs). Ankara: Detay Yayıncılık. google scholar
• Baş, T. (2008). Anket nasıl hazırlanır, nasıl uygulanır, nasıl değerlendirilir? (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
• Belsoy, J., Korir, J., & Yego, J. (2012). Environmental impacts of tourism in protected areas. Journal of Environment and Earth Science, 2(10), 64-67. Retrieved from https://www.iiste.org/ Journals/index.php/JEES/article/view/3298/3344 google scholar
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Chuang, S.T. (2011). Resident attidudes toward rural tourism in Taiwan: a Comparative Viewpoint. International Journal of Tourism Research. 15:152-170. https://doi.org/10.1002/jtr.1861 google scholar
• Coşkun, R. (2021). Kentsel kültürel mirasın korunması ve turizmle ilişkisi: Eskişehir Odunpazarı örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik. google scholar
• Creswell, J.W., Plano Clark, V.L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. (Y. Dede, S.B. Demir, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık. google scholar
• Çakıcıoğlu Oban (2017). Yerel Halkın Ulubey’in Turizm Potansiyeli’ne İlişkin Algısı, Ulubey ve Yakın ÇevresininTurizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, ISBN: 978975-441-496-7, 2017. google scholar
• Çetin, T. (2009). Beypazarı’nda turist-yerli halk etkileşimi ve turizmin sosyal, kültürel ve ekonomik etkileri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, IX(1), 15-32. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/406389 google scholar
• Çiçekçi, B. (2022). Kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirliği konusunda bir araştırma: Tirilye (Mudanya) örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik. google scholar
• Demir, E. (2020). Turizmin sosyo-kültürel etkileri üzerine bir inceleme. Antalya Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 62-77. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1165247 google scholar
• Demir, M. (2019). Tirilye Eskipazar Caddesi Koruma Önerileri. (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Doğan Tavas, Ö. (2021). Construction technique of traditional Tirilye houses. (Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Dülgaroğlu, O. ve Tür, E. (2023). Airbnb üzerine yapılan çalışmaların bibliyometrik profili. Journal of Humanities and Tourism Research, 13 (1): 175-191. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/3068201 google scholar
• Ecemiş Kılıç, S. ve Türkoğlu, G. (2015). Geleneksel yapılarda konaklama amaçlı fonksiyon değişiklikleri: Safranbolu Eski Çarşı Örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 24(1), 39-56. Erişim adresi: https:// dergipark.org.tr/tr/download/article-file/56977 google scholar
• Gülsevil Belber, B. ve Sözbilen, G. (2017). Yerel halk gözüyle turistik talebin kültürel mirasa etkisi: Kapadokya örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 59: 439-457. http://dx.doi. org/10.9761/JASSS7102 google scholar
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz (2.bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
• Hall, C. M. & Page, S.J. (2006). The geography of tourism and recreation environment, place and space. London and New York: Routledge. google scholar
• Haralambopoulos, N., Pizam, A. (1996). Perceived impacts of tourism the case of Samos. Annals of Tourism Research, 23(3), 503-526. https://doi.org/10.1016/0160-7383(95)00075-5 google scholar
• Kervankıran, İ. (2014). Beypazarı/Ankara örneğinde turizmin ekonomik, toplumsal ve çevresel etkilerine yerel halkın yaklaşımı. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 133-153. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117745 google scholar
• Lee, C.H., Chen, H.S., Liou, G.B., Tsai, B.K. & Hsieh, C.M. (2018). Evaluating international tourists’ perceptions on cultural distance and recreation demand. Sustainability, 10 (12), 1-13. 10.3390/ su10124360 google scholar
• Liu, X. & Li, J. (2018). Host perceptions of tourism impact and stage of destination development in a developing country. Sustainability (Switzerland) 10 (7), 1-15. https://doi.org/10.3390/su10072300 google scholar
• McKercher, B. & Cros, H. (2002). Cultural tourism the partnership between tourism and cultural heritage management. Binghamton: The Haworth Hospitaslity Press. google scholar
• Meydan Uygur, S. ve Baykan, E. (2007). Kültür turizmi ve turizmin kültürel varlıklar üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 32-49. Erişim adresi: https://dergipark. org.tr/tr/download/article-file/842718 google scholar
• Muganda, M., Sirima, A. & Erza, M.P. (2013). The Role of local communities in tourism development: grassroots perspectives from TanzaniaJHum Ecol, 41(1), 53-66.10.1080/09709274.2013.11906553 google scholar
• Okuyucu, A. (2011). Osmaneli ilçe merkezinde kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanımına yönelik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Özaltın Türker, G. (2020). Turizmin etkileri olumlu mu, olumsuz mu? Türkiye’de yapılmış çalışmalara yönelik bir inceleme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2): 1477-1492. 10.26677/TR1010.2020.407 google scholar
• Özelçi Eceral, T. ve Altınkaya Özmen, C. (2009). Beypazarı’nda turizm gelişimi ve yerel ekonomik kalkınma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 46-74. Erişim adresi: https://dergipark. org.tr/tr/download/article-file/69157 google scholar
• Öztok Akay, A. (2012). Girit kökenli mübadil kadınlar üzerine sosyal antropolojik bir araştırma (Bursa/ Tirilye Örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Rajaonson, J. & Tanguay, G. A. (2022). An exploratory analysis of the negative environmental impacts of pandemic tourism on Canadian destinations. Annals of Tourism Research Empirical Insights 3, 1-22. https://doi.org/10.1016/j.annale.2022.100071 google scholar
• Semenderoğlu, A. ve Oban Çakıcıoğlu, R. (2007). Şirince’de Kültürel Turizmin Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 174-184. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/234923 google scholar
• Sharpley R. (2002). Rural tourism and the challenge of tourism diversification: the case of Cyprus. Tourism Management 23(3), 233-244. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(01)00078-4 google scholar
• Tatar, F. ve Armatlı Köroğlu, B. (2017). Ankara ili Beypazarı ilçesi kırsal turizm gelişimi ve yerel kalkınmaya etkisi. Planlama, 27(2), 115-128. doi: 10.14744/planlama.2017.26349 google scholar
• Timothy, V. L. & Said, S. K. (2023). Perception of residents on the impacts of beach tourism: The case of Nungwi village in Zanzibar, Tanzania. Heliyon, 9, 1-15. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023. e21816 google scholar Tunçdöken, F. (2009). Zeytinbağı (Tirilye)’nin renkli yemek mirası. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (16), 159-166. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/214464 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK, 2022). Türkiye Nüfusu İl İlçe Mahalle Köy Nüfusları, 2021. 20.01.2022 tarihinde https://biruni. tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr adresinden alındı. google scholar
• Uslu, A. ve Kiper, T. (2006). Turizmin kültürel miras üzerine etkileri: Beypazarı/Ankara örneğinde yerel halkın farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3), 305-314. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/178558 google scholar
• Weaver, D. B., & Lawton, L. J. (2001). Resident perceptions in the urban rural fringe. Annals of Tourism Research, 28(2), 439458. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(00)00052-9 google scholar
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
• Zamani-Farahani, H.& Musa, G. (2012). The relationship between Islamic religiosity and residents’ perceptions of socio-cultural impacts of tourism in Iran: Case studies of Sare’in and Masooleh. Tourism Management, 33 (4): 802-814. https://doi. org/10.1016/j.tourman.2011.09.003 google scholar