PROTAGORAS'IN DİNİ VE TANRISAL KONULAR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2011, Sayı: 34, 81 - 96, 24.01.2012

Nedim Yıldız

Öz

Sokrates öncesi Yunan düşüncesinde tanrısal konular hakkındaki tasavvurlar ve evren anlayışlarına ilişkin değerlendirmeler, Ksenophanes'in açtığı ikili hat üzerinden gerçekleşmiştir. Ksenophanes'in, konuya yaklaşımının birinci yanı insan bilmesinin sınırlı oluşuyken ikinci yanı, özellikle dini ve tanrısal hakikatlerin bu bilmenin sınırlılığından dolayı bilinemeyeceği düşüncesidir. Ksenophanes'in getirmiş olduğu eleştirel yaklaşımı tutarlı bir biçimde devam ettirdiğini düşündüğümüz Protagoras'ın görüşleri tanrısal konular hakkında hiç bir şekilde konuşulmaması gerektiği anlayışını temel almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Görelik, din, khremata, ksenophanes, bilgi, Sofistler

Kaynakça

• Aristophanes, Bulutlar, Çev.: Ali Süha Delilbaşı, Maarif Basımevi, İstanbul, 1957.
• Aristotle, Ethica Nichomachea, Richard McKeon, (ed.) The Basic Works Of Aristotle, New York, Random House, 1941. (Aristoteles, Nikomakhos'a Etik, Çev.: Saffet Babür, Ayraç Yayınevi, Ankara, 1997.)
• Camus, Albert; Sisifos Söyleni, 11. Basım, Çev.: Tahsin Yücel, Can Yayınları, İstanbul, 2008.
• Cassirer, Ernest; Devlet Efsanesi, Çev.: Necla Arat, Remzi Kitabevi, İstanbul,1984.
• Cicero, De Senectute, De Amicitia, De Divinatione, Trans. William Armistead Folconer, Harvard University Press, Massachusetts, 1964.
• Cicero, Tanrıların Doğası, Çev.: F. Gül Özaktürk, Fafo Telatar, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2006.
• Çakmak, Cengiz; "Ksenophanes'in Bilgi Anlayışı", Lucerna: Klasik Filoloji Araştırmaları, İstanbul, 1996.
• Diogenes Laertios, Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, 2. Basım, Çev.: Candan Şentuna, Y.K.Y., İstanbul, 2004.
• Duralı, Teoman; Sorun Nedir? İstanbul, Dergâh Yayınları, 2006. Freeman, Kathleen; Ancilla to the Pre-Socratic Philosophers, Harvard University Press, Cambridge, 1948.
• Guthrie, W.K.C; A History of Greek Philosophy, Volume III. The FiffthCentury Enlightment, New York, 1993.
• Hesiodos, Theogonia, 'Hesiodos, Eseri ve Kaynakları' içinde, Çev.: Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat, Ankara, T.T.K. Basımevi, 1977.
• Horneros, Odysseia, 15. Basım, Çev.: Azra Erhat, A. Kadir, Can Yayınevi, İstanbul, 2004.
• Liddell, Scott, Jones; Greek-English Lexicon, Oxford University Press, 9th Edition, 1996.
• Plato, Laws, Edith Hamilton & Huntington Cairns (ed.), The Collected Dialogues Of Plato, Volume II. , Fourteenth printing, Princeton University Press, New Jersey, 1989. (Platon, Yasalar II.: Nomoi (VII. - XII. Kitaplar), Çev.: Candan Şentuna, Saffet Babür, Ara Yayıncılık, İstanbul, 1992.)
• Plato, Protagoras, Edith Hamilton & Huntington Cairns (ed.), The Collected Dialogues Of Plato, Volume I. , Fourteenth printing, Princeton University Press, New Jersey, 1989. (Eflatun, Protagoras, 4. Basım, Çev.: Prof. Dr. N. Şazi Kösemihal, M.E.B. Yayınları, İstanbul 1997.)
• Plato, Statesman, Edith Hamilton & Huntington Cairns (ed.), The Collected Dialogues Of Plato, Volume II. , Fourteenth printing, Princeton University Press, New Jersey, 1989. (Eflatun, Devlet Adamı, Çev.: Dr. Behice Boran, Mehmet Karasan, Maarif Matbaası, İstanbul, 1944.)
• Plato, Theaetetus, Edith Hamilton & Huntington Cairns (ed.), The Collected Dialogues Of Plato, Volume II. , Fourteenth printing, Princeton University Press, New Jersey, 1989. (Eflatun, Theaitetos, Çev.: Doç. Macit Gökberk, M.E.B. İstanbul, 1990.)
• Schippa, Edward; Protagoras and Logos: A Study in Greek Philosophy and Rhetoric. 2. Edition, University of South Carolina Press, 2003.
• Ed. by Sprague, Rosamond Kent; The Older Sophist, "A Comlete Translation By Several Hands Of The Fragments In Die Fragmente Der Vorsokratiker, Edited by Diels-Kranz With A New Edition Of Antiphon and Of Eudemos", Indianapolis/Cambridge, Hackett Publishing Company, Inc., 2001.
• Xenophon, Xenophon in Seven Volumes, 4. Harvard University Press, Cambridge, MA; William Heinemann, Ltd., London. 1979.
• Xenophanes, Oikonomicus, I. 8. Xenophon. Xenophontis opera omnia, vol. 2,2n d ed. Oxford, Clarendon Press. 1921 (repr. 1971)