The Conformity of Additional Corporate Tax with The Turkish Constitution

Yıl 2023, , 47 - 86, 29.12.2023

Yusuf Karakoç

https://doi.org/10.26650/ihid.22.003

Öz

The legal basis for taxation lies in the regulation of economic activities or values as tax subjects by relevant legal provisions. At the core of taxation transactions, the occurrence of the taxable event is pivotal, serving as the material reason and essential condition for the State to levy taxes. Tax receivables emerge upon the happening of the taxable event. Transforming the tax into a tangible debt necessitates the calculation of the tax debt and its proper notification according to established procedures. If the taxpayer handles this calculation internally, separate notification becomes unnecessary. The tax debt relationship concludes when the taxpayer pays the accrued tax on time and in full or when the public administration creditor collects it. All these stages require legal regulation. In response to extraordinary revenue needs, the legislature has the authority to adjust tax rates or introduce new taxes. Temporary Additional Taxes, implemented previously for various reasons, typically aim to mitigate the effects of natural disasters, economic downturns, and fund extraordinary public expenditures. However, the legality and framework of such regulations are primarily dictated by the Fundamental Principles of Taxation. The Basic Principles of Taxation are based on Article 73 of the Constitution. Yet, not all taxation principles emanate solely from this article; others exist in different constitutional provisions. Therefore, compliance with the basic principles outlined in Article 73 and other constitutional articles is imperative when formulating regulations for both ordinary and extraordinary taxes. This study scrutinizes the provisions concerning the Additional Corporate Tax, as established by Law No. 7440 on the Restructuring of Certain Receivables and the Amendment of Certain Laws, in relation to the Fundamental Principles of Taxation.

Anahtar Kelimeler

Additional Corporate Tax, Compliance with the constitution, Tax justice, Legal security, Proportionality

Ek Kurumlar Vergisinin Anayasaya Uygunluğu Meselesi

Öz

Vergilendirmenin hukukî sebebini, bir iktisadî faaliyeti veya iktisadî değeri vergi konusu olarak düzenleyen kanun hükmü teşkil etmektedir. Kanunda düzenlenen vergi konusuna bağlı olarak yapılması gereken vergilendirme işlemlerinde en temel unsur, vergiyi doğuran olaydır. Çünkü vergiyi doğuran olayın varlığı, Devletin vergi alacağının maddî sebebi, olmazsa olmaz şartıdır. Vergi alacağı, vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi anında doğmaktadır. Verginin, müşahhas bir borç haline gelmesi ise, vergi borcunun hesaplanmasını ve usûlüne uygun olarak muhatabına tebliğ edilmesini gerektirmektedir. Bu hesaplamayı mükellefin kendisi yaparsa, ayrıca bir tebliğ işlemine ihtiyaç bulunmamaktadır. Vergi borcu ilişkisi usûlüne uygun olarak tahakkuk eden verginin, mükellef tarafından zamanında, eksiksiz olarak ödenmesi veya alacaklı kamu idaresi tarafından tahsil edilmesi halinde son bulmaktadır. Bütün bu aşamaların kanunla düzenlenmesi şarttır. Kanun koyucunun, olağandışı gelir ihtiyacının doğması halinde, vergi oranı yükseltme veya yeni vergi ihdas etme yoluna gitmesi mümkün ve gereklidir. Geçici-Ek Vergi düzenlemeleri çeşitli gerekçelerle daha önceki yıllarda da yapılmıştır. GeçiciEk Vergiler daha çok tabiî afetlerle iktisadî buhranların muhtemel etkilerini azaltmak, ortadan kaldırmak ve kamunun olağandışı harcamalarına kaynak temin etmek amacıyla ihdas edilmektedir. Fakat bu düzenlemelerin hukuka uygunluğunu ve çerçevesini öncelikle Vergilendirmenin Temel İlkeleri oluşturmaktadır. Vergilendirmenin Temel İlkelerinin dayanağı, Anayasa’nın 73. maddesidir. Ancak, vergilendirmeyi ilgilendiren ilkelerin tamamının bu madde hükmünden kaynaklandığı söylenemez. Anayasa’da başka ilkelere kaynaklık eden hükümler de bulunmaktadır. Bu itibarla, olağan ve olağandışı vergilere ilişkin düzenlemeler yapılırken Anayasa’nın 73. ve diğer maddelerinde ifadesini bulan temel ilkelere uyulması şarttır. Bu Çalışmada, 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ihdas edilen Ek Kurumlar Vergisine ilişkin hükümler, doğrudan ilgisi bulunan Vergilendirmenin Temel İlkeleri açısından irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ek Kurumlar Vergisi, Anayasaya uygunluk, Vergi adaleti, Hukukî güvenlik, Ölçülülük

Kaynakça

• Arıkan A, Vergi Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi (Adalet Yayınevi 2022). google scholar
• Ateş L, Vergilendirmede Eşitlik (Derin Yayınları 2006). google scholar
• Budak T, Türk Vergi Hukukunda Anayasal Ölçüt: Mali Güç (On İki Levha Yayınları 2010). google scholar
• Diler F, Türk Hukukunda Vergilendirme Yetkisinin Sınırlandırılmasında Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet İlkesi (Yetkin Yayınları 2021). google scholar
• Karakoç Y, Hukuk Araştırmalarında Metot (2. Baskı, Yetkin Yayınları 2022). google scholar
• Özgüven A, Türk Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi (Maliye ve Hukuk Yayınları 2007). google scholar
• Taylar Y, Gök Ö, Demirbaş Aksüt B ve Artun E.S, Mükellef Haklarının Korunması Bakımından Hukukî Güvenlik İlkesi (On İki Levha Yayıncılık 2020); Abdullah Arıkan, Vergi Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi (Adalet Yayınevi 2022). google scholar
• Üyümez M.E, Yüksek Mahkemelerin Kararları Işığında Vergilemede Eşitlik İlkesi (T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları 2010). google scholar
• Ateş L, ‘Kriz Dönemi Ek Vergi Düzenlemelerine İlişkin Niteliksel Parametrelerin Tespiti’ (2023) (418) Vergi Sorunları Dergisi 13-26. google scholar
• Ayatar Kızılyar S, ‘Anayasa Madde 73, Fıkra 2’nin Bağlayıcılığı’ (2011) 8 (2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Erhan Adal’a Armağan) 995-1011. google scholar
• Bulut U, ‘Vergi Adaleti İlkesi’ in Yusuf Karakoç (ed), Vergi Hukukuna İlişkin Anayasal İlkeler (Makaleler) (Yetkin Yayınları 2017) 255-311. google scholar
• Çeliktaş Türkbay Ö, ‘Vergi Adaleti İlkesinin Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet İlkeleri Kapsamında Değerlendirilmesi’ in Yusuf Karakoç (ed), Malî Hukuka İlişkin Temel İlkeler (Makaleler) (Yetkin Yayınları 2022) 15-55. google scholar
• Demirbaş Aksüt B, ‘Vergi Yargılaması Hukuku’nun Anayasal Temelleri’ (2010) 12 (Özel Sayı) DEÜHFD (Prof. Dr. Burhan Ceyhan’a Armağan) 257-312. google scholar
• Demirbaş Aksüt B, ‘Vergi Hukukunda Sosyal Devlet İlkesi’ in Yusuf Karakoç (ed), Vergi Hukukuna İlişkin Anayasal İlkeler (Makaleler) (Yetkin Yayınları 2017) 194-253. google scholar
• Eltimur D, ‘Vergi Hukukunda Ölçülülük İlkesi’ in Yusuf Karakoç (ed), Vergi Hukukuna İlişkin Anayasal İlkeler (Makaleler) (Yetkin Yayınları 2017) 313-389. google scholar
• Eroğlu O ve Mecit K, ‘Yargı Kararları Çerçevesinde Vergilendirmede Hukuki Güvenlik İlkesi’ (2015) XXXIV(2) Uludağ Üniversitesi İİBFD 55-93. google scholar
• Karakoç Y, ‘Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme’ (2013) 15 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. M. Polat SOYER’e Armağan) 1259-1308. google scholar
• Konuk B, ‘Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Vergilendirmede Sosyal Devlet İlkesi’ (2011) 8(2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Erhan Adal’a Armağan) 799-833. google scholar
• Kumrulu A, ‘Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri’ (1979) XXXIV(1-4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 147-162. google scholar
• Joachim Lang, ‘Vergi Adaletinin Anayasal Temelleri’ (çev. Funda Başaran) (2000) Anayasal Mali Düzen, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 14-16 Mayıs 1998, 3-64. google scholar
• Özgenç A. S, ‘Geriye Yürümezlik Esasında Test Standardı Uygulaması: 7440 Sayılı Kanununa İlişkin Çıkarımlar’ (2023) 1(415) Vergi Sorunları Dergisi 46-55. google scholar
• Saban N, ‘Yeni Yüzyılın Eşiğinde Yeniden Sorgulanan Adalet: Özü Eşitlik, Vergi Adaleti: Özü Vergide Eşitlik’ (2000) 14-16 Mayıs 1998 Anayasal Mali Düzen, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu 65-79. google scholar
• Taylar Y, ‘Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Vergi Hukukunda Hukukî Güvenlik İlkesi’ (2007) (307) Vergi Dünyası 196-214. google scholar
• Üstün Ü, ‘Vergi Hukuku İle İlgili Anayasal İlkeler’ (2003) 11(1-2) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 252-273. google scholar
• Yaltı Soydan B, ‘Vergi Adaletinde Soyuttan Somuta: Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları İle Okumak’ (1998) (119) Vergi Sorunları Dergisi 98-118. google scholar
• Yılmaz S ve Başdelioğlu O, ‘Ek Vergi Uygulamasının Anayasa ve Hukuka Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi’ (2023) 1(417) Vergi Sorunları Dergisi 90-97. google scholar