YIKICI LİDERLİK ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2013, Cilt: 24 Sayı: 75, 37 - 57, 10.01.2018

Ali Uymaz

Öz

Bu çalışmanın amacı örgüt içinde yıkıcı liderlik özelliklerini tanımlayan ve bunları ölçen bir ölçek geliştirmektir. Araştırma, takipçilerin algı ve değerlendirmeleri üzerine kurgulanmıştır. Öncelikle yıkıcı liderlik üzerine bir literatür çalışması yapılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda yüz altı ifadeden oluşan bir ifade havuzu oluşturulmuştur. Uzmanlarla ölçeğin kapsam ve içerek geçerliliği için görüşülmüştür. Ölçekte beşli, Likert Ölçeği kullanılmıştır.

Araştırmanın örneklemini, İstanbul Ticaret Odası Üyesi şirketlerde çalışan beyaz yakalılar oluşturmaktadır. Uygulama elektronik ortamda gerçekleştirilmiştir. Birinci uygulamaya 684 kişi, ikinci uygulamaya ise 468 kişi katılmıştır.

İlk uygulamadan elde edilen verilere açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bu analiz sonucunda aşırı otoriterlik, liderlik için yetkin olmamak, etik dışı davranış, teknoloji ve değişime direnmek, astlara karşı duyarsızlık ve adam kayırmadan oluşan altı alt boyutlu bir ölçek elde edilmiştir. İkinci uygulamadan elde edilen verilerle altı alt boyutlu ölçek doğrulayıcı faktör analizi ile analiz edilmiş ve istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar elde edilmiş ve 28 ifadeli ölçek elde edilmiştir. Madde analizi, içsel tutarlılık ve test-yeniden test analizleri sonucu hem tüm ölçek için hem de alt boyutlar için istatistikî olarak anlamlı sonuçlar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Yıkıcı Liderlik, Ölçek Geliştirme, Örgüt İçi Yıkıcı Davranışlar,

Kaynakça

• AQUINO, K. (2000), "Structual and Individual Determinants of Workplace Victimization: The Effectsof Hierarchial Status and Conflict Management Style", Journal of Management, 26, s:171-193.
• AQUINO, K., GROVER, S. L., BRADFIELD, M., ALLEN, D. G. (1999), "The Effects of
• Negative Affectivity, Hierarchical Status, and Self-Determination on Workplace Victimization", Academy of Management Journal, 42, s: 260-272. ARYEE, S., CHEN, Z., SUN, L.-Y., DEBRAH, Y. A. (2007), "Antecedents and Outcomes of Abusive Supervision", Journal of Applied Psychology, 92, s: 191-201.
• ASHFORT, B. E. (1997), "Petty Tyranny in Organizations: A Preliminary Examination of
• Antecedents and Consequences", Canadian Journal of Administrative Science, 14, s: 1261
• BLUMEN, J. L. (2004), The Allure of Toxic Leaders, New York: Oxford University Press.
• BLUNCH, N. J. (2008), Introduction to Structual Equation Modellin, London: Sage Publication.
• DUFFY, M. K., GANSTER, D. C., PAGON, M. (2002), "Social Undermining in The Workplace", Academy of Management Journal, 45, s: 331-351.
• EINARSEN, S., ASLAND, M. S., SKOGSTAD, A. (2007), "Destructive Leadership Behaviour: A Definition and Conceptual Model", The Leadership Quarterly, 18, s: 2072
• FIELD, A. (2009), Discovering Istatistics Using SPSS, London: Sage Publication.
• FIELD, T. (2003), "Workplace Bullying", British Medical Journal, 326, s: 776-777.
• HOEL, H., COOPER, C. (2001), "Origin of Bullying: Theoretical Frameworks for Explaining Workplace Bullying", N. T. (Eds), A Building Culture of Respect: Managing
• Bullying at Work, s: 3-19, London: Taylor&Francis. HOOBLER, J., BRASS, D. (2006), "Abusive Supervision and Family Undermining as Displaced Aggression", Journal of Applied Psychology, 85, s: 1125-1133.
• HOUSE, R. J., SHAMIR, B. (1993), "Toward The Integration of Transformational, Charismatic and Visionary Theories", M.M. Chemers & R. Ayman (Eds.), Leadership
• Theory and Research: Perpective and Directions, s: 81-107, San. Diego, Academic Press . JAMES, L. R., LEBERTON, J. M. (2010), "Assessing Aggression Using Conditional Reasoning", Current Directions In Psychological Science, 19, s: 30-35.
• KALAYCI, ù. (2010), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım ùirketi.
• KEELAN, E. (2000), "Bully For You", Accountancy, 125, (1281), s: 56.
• KELLERMAN, B. (2008), Kötü Liderlik, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• KRASIKOVA, D. V., GREEN, S. G., LEBRETON, J. M. (2013), "Destructive Leadership: A Theoretical Review, Integration, and Future Research Agenda", Journal of Management, XX, s: 1-31.
• LIPMAN-BLUMEN, J. (2005), The Allure of Toxic Leaders, New York, Oxford University Press.
• MORGAN, G. A., LEECH, N. L., GLORCKNE, G. W., BARRETT, K. C. (2004), SPSS for Introductory Statistics, London, Lawernce Erlbaum Associates.
• NTOUMANIS, N. (2001), Step by Step Guide to SPSS for Sport and Exercise Studies, New York, Routledge - Taylor & Francis Group.
• O'CONNER, J., MUMFORD, M., CLIFTON, T., GESSNER, T., CONNELLY, M. (1995), "Charismatic Leadership and Destructiveness: A Historiometric Study", Leadership Quarterly, 6, (4), s: 529-555.
• OLAFSSON, F., JOHANNSDOTTIR, H. L. (2004), "Coping With Bullying In The Workplace", British Journal of Guidance & Counselling, 32, (3), s: 319-333.
• POHLMANN, J. T. (2004), "Use of Interpretation of Factor Analysis in The Journal of
• Educational Research", The Journal of Educational Research, 98, (1), s: 14-23. SHAW, J., ERICKSON, A., HARVEY, M. (2011), "A Method For Measuring Destructive
• Leadership And Identifying Types of Destructive Leaders In The Organizations", The Leadership Quarterly, 22, s: 575-590. TEPPER, B. J. (2007), "Abusive Supervision in Work Organizations: Review, Synthesis, and Research Agenda", Journal of Management, 3, s: 261-289.
• YIKICI LİDERLİK ÖLÇEöİ Aşırı Otoriterlik 1- Yöneticim herkesin üzerinde abartılı bir şekilde hakimiyet kurmaya çalışır. 2- Yöneticim pek çok şey hakkında fazlasıyla şüphecidir. 3- Hedefleri tutturamadığım zaman yöneticim için geçerli bir neden yoktur. 4- Yöneticim her şeyi kontrol etmeye çalışır. 5- Yöneticim bir şey istediğinde onda takıntı haline gelir. 6- Yöneticim genellikle despottur. 7- Yöneticim astları üzerinde acımasızca baskı kurar. 8- Yöneticimin işlerimizi hakkıyla yaptığımıza dair güveni yoktur. Liderlik İçin Yetkin Olmamak 9- Yöneticim astlarını motive etmek için ne yapmasını gerektiğini bilmez 10- Yöneticim astlarının yeteneklerinin düzenli olarak gelişmesini planlayamaz. 11-Yöneticim bölümümüz için bir vizyon geliştirmekte yetersizdir. 12- Yöneticimin stratejik planlama becerisi zayıftır. 13- Yöneticim problemleri çözmek yerine, problem yokmuş gibi davranır. 14- Yöneticim astlarının ihtiyaçlarını önemsemez. 15- Yöneticimin problem çözme ve karar verme becerileri zayıftır. 16- Yöneticim işlerde öncelikleri belirleyemez. Etik Dışı Davranış 17- Yöneticim sıklıkla ahlak kurallarını göz ardı ederek karar verir. 18- Yöneticim insanlara karşı genellikle saygısızdır. 19- Yöneticim her müzakereyi bir kazan/kaybet ilişkisi olarak görür. 20- Yöneticim zor zamanlarda dürüst değildir. Teknoloji ve Değişime Direnmek 21- Yöneticim için yeni teknoloji dosttan öte düşmandır. 22- Yöneticim yeni teknolojiyi kullanmaktan kaçınır. 23- Yöneticim genellikle işteki her türlü değişime direnir. Astlara Karşı Duyarsızlık 24- Yöneticim benden ne beklediğini nadiren söyler. 25- Yöneticimin benden ne beklediğini tahmin etmek zorunda kalıyorum. 26- Yöneticimin performansım hakkında ne düşündüğünü nadiren bilirim Adam Kayırma 27- Yöneticimin favori astları vardır. 28- Yöneticimin belirli kişilere karşı iltimas gösterir.