Döviz Kurlarının Bankacılık Sektörünün Performansı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği (2007-2016)

Yıl 2020, , 69 - 87, 29.07.2020

Asef Yelghi

https://doi.org/10.26650/JEPR641975

Öz

Son dönemde yükselen ekonomiler arasında yer alan Türkiye’nin ekonomik büyümesinin yavaşladığı ve para biriminin aşırı değer kaybettiği görülmektedir. Bankacılık sektörünün döviz kurlarındaki oynaklığa karşı duyarlılığının yüksek olması, sektör performansını ve faaliyetlerini etkilemektedir. Kur ve bankacılık krizleri ile ilişkili yapılan analizlerde, kur dalgalanmaları ile bankacılık krizleri arasındaki ilişkiye odaklanılmakta ama banka performansı üzerindeki etkiler göz ardı edilmektedir. Bu bakımdan kur hareketlerinin banka performansına etkileri önemli ve üzerinde az durulan bir araştırma konusu olmaktadır. Çalışmada Türkiye’de döviz kurundaki oynaklığın bankacılık sektörünün performansı üzerindeki etkisi incelenecektir. 2007-2016 yıllar arası aylık kur verileri ile net faiz marjı, aktif getirisi ve öz kaynak getirisi gibi bankacılık sistemi temelli verileri kapsayan bir örneklem analiz edilmiştir. Analizlerde Pesaran ve Shin (1999) ve Pesaran v.d. (2001) önerdiği ARDL modeli kullanılmıştır. Ulaşılan bulgular; kurlar ile bankacılık sisteminin performansı arasında uzun dönemli bir ilişki olmadığını göstermiştir. Kur artışlarının bankacılık sektörünün performansını etkilemediği belirlendiğinden, sektörün kur riskine karşı dayanıklı olduğu sonucuna varılmıştır. Türk bankacılık sektörünün vadeli işlem piyasasında yoğunlaşması, kur riskine duyarlılığı olan işlemleri kısıtlayıcı düzenlemeler uygulanması ve Basel III standartlarına uyum sürecinin hızlandırılması ile daha sağlam bir altyapıya kavuşabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Döviz kurları, banka performansı, Finansal Kriz, Aktif getirisi (ROA), Öz kaynak getirisi (ROE), Net faiz marjı (NİM)

The Effect of Exchange Rates on the Performance of the Banking Sector; The Case of Turkey (2007-2016)

Öz

Turkey, an emerging market economy, has undergone a slowdown in the economic growth and experienced an excessive currency depreciation during recent years. High sensitivity to exchange rate leads to volatility in the banking sector and affects the monetary system and the banking activities. The analyses of the exchange rate and the banking crises are mostly focused on the relationship between these two, and neglect the impact on the banks’ performance, while the exchange rate fluctuations are highly influential on the banks’ performance. The present study is an attempt to fill this gap in the analyses. A sample including monthly exchange rate data between 2007 to 2016 and banking system data such as net interest margin, return on assets, and return on equity are analyzed. In the analysis, Pesaran and Shin (1999) and Pesaran et al. (2001) proposed the ARDL model to be used. The findings showed that there is no long-term relationship between exchange rates and the performance of the banking system. Thus, it is concluded that the sector is resistant to exchange rates. The Turkish banking sector will be able to attain a more robust infrastructure by concentrating in the futures market, implementing restrictive regulations on transactions sensitive to exchange rate risk and accelerating the compliance process with the Basel III standards.
Keywords:

Anahtar Kelimeler

Exchange rates, bank performance, Financial

Kaynakça

• Almazari, A. A. (2013). Capital adequacy, cost income ratio and the performance of Saudi banks. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 3(4), 284–293.
• Athanasoglou, P. P., Delis Matthaios, D., Staikouras Christos, K. (2006). Determinants of bank profitability in the South Eastern European Region, MPRA Paper No. 10274.
• Bleaney, M., Bougheas, S., & Skamnelos, I. (2008). A model of the interactions between banking crises and currency crises. Journal of International Money and Finance, 27(5), 695–706.
• Bracker, K., Imhof, M., & Lallemand, J. (2009). Sources of bank risks: impacts and explanations. Academy of Banking Studies Journal, 8(2), 107–124.
• Buch, C. M., & Heinrich, R. P. (1999). Twin crises and the intermediary role of banks. International Journal of Finance & Economics, 4(4), 313–323.
• Chamberlain, S., Howe, J. S., & Popper, H. (1997). The exchange rate exposure of US and Japanese banking institutions. Journal of banking & finance, 21(6), 871–892.
• Christian, C., Moffitt, J. S., & Suberly, L. A. (2008). Fundamental analysis for evaluating bank performance: what variables provide the greatest insight into future earnings?. Bank Accounting & Finance, 21(6), 17–25.
• Demirgüç-Knut, A., & Huizinga H. (1999). Financial structure and bank profitability, World Bank Policy Research Working Paper, No: 2430.
• Flamini, V., Calvin, M., & Liliana, S. (2009). The determinants of commercial bank profitability in Sub-Saharan Africa. International Monetary Fund Working Paper.
• Gilbert, R. A., & Wheelock, D. C. (2007). Measuring commercial bank profitability: Proceed with caution. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 89(6), 515–532.
• Goddard, J., Molyneux, P., & Wilson, J. O. (2004). The profitability of European banks: a cross-sectional and dynamic panel analysis. The Manchester School, 72(3), 363–381.
• Gökçe, A., & Sarıtaş, H., (2017), Döviz kurlarındaki değişimlerin Türkiye’deki özel sermayeli bankaların bilançoları üzerine etkileri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28.
• He. Ling T., Fyaman, A., & Casey K. M. (2014). Bank profitability: The impact of foreign currency fluctuations, Journal of Applied Business and Economics, 16(2), 98–104.
• Kaya, H., (2018). 2001 Kriz sonrası Türkiye’de döviz kuru ve enflasyon ilişkisi: döviz kuru geçiş etkisinin VAR analizi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(3), 841–865.
• Kılıcı, E. N. (2019). Türkiye makro finansal görünümüne ilişkin bir değerlendirme ve reel kur-geri dönmeyen krediler ilişkisine yönelik bir analiz. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi, 7 (3), 23–37.
• Maudos, J., & Fernandez, D. G. J. (2004). Factors explaining the interest margin in the banking sectors of European Union. Journal of Banking and Finance, 28, 2259–2281.
• Nouaili, M, Abaoub, E, & Ochi, A. (2015). The determinants of banking performance in front of financial changes: Case of trade banks in Tunisia. International Journaş of Economics and Financial Issues, 5(2), 410–417.
• Osuagwo, E. S. (2014). Determinants of bank profitability in Nigeria, International Journal of Economics and Finance, 6(12), 45–63.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied econometrics, 16(3), 289–326.
• Samadi, M. (2012). An empirical study on the impact of operating risk on structure capital and profitability in Iranian banking sector. Management Science Letters, 2(5), 1689–1694.
• Saunders, A., & Schumacher, L. (2000). The determinants of bank interest rate margins: an international study. Journal of International Money and Finance, 19(6), 813–832.
• Shamki, D., Alulis, I. K., & Sayari, K. (2016). Financial Information Influencing Commercial Banks Profitability. International Journal of Economics and Finance, 8(6), 166–174.
• Short, B. K. (1979). The relation between commercial bank profit rates and banking concentration in Canada, Western Europe, and Japan. Journal of banking & Finance, 3(3), 209–219.
• Smirlock, M. (1985). Evidence on the (non) relationship between concentrat of Money, Credit and Banking, 17(1), 69–83.
• Wong, H., Wong, T., & Leung, F. (2008). The foreign exchange exposure of Chinese banks. Journal of Finance and Economics, 12(3), 123–134.
• Zeyneloğlu, İ. (2017). Banka Davranışları ve Döviz Kuru. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(634), 27–39.
• BDDK. (2010). Krizde istikrara Türkiye tecrübesi, Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/ duyuru_0395_02.pdf. BDDK. (2019). Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/BultenAylik.
• TCMB. (2019). Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/.