An Overview on the Historiography of Sīra during the Mamlūk Era

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 333 - 363, 20.03.2020

Güllü Yıldız

https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.671401

Öz

The era of Mamlūk rule that lasted for two and a half centuries (1250-1517) over Egypt, Bilād al-Shām and Hijaz regions represents a new phase in the Islamic scholarly tradition, differentiating from it’s predecessor in various aspects. In regard to the sīra field, it is also estimated that some important developments must have happened. Nevertheless, such claims have remained unattested up until now. Thus, it requires substantiating with a thorough examination of scholars and their texts and developments in all dimensions related to the subjects of sīra. Pretending to be an introduction to the historiography of sīra during the Mamlūk era, this study firstly examines an established list of sīra works written in this period in terms of contents, methods, and subjects put forward by scholars. Secondly, it discusses some controversies on sīra subjects and texts compiled because of these controversies. Finally, it tries to emphasize the source value of treatises and fatwa compilations for the historiography of sīra since treatises were written by scholars to defend their views in the scholarly debates and fatwa compilations depict the transmission of religious knowledge produced within scholarly circles to social practices.

Anahtar Kelimeler

Mamlūks, Islamic sciences, historiography, sīra, historiography of sīra, controversies on sīr

Memlükler Dönemi Siyer Yazıcılığına Genel Bir Bakış

Öz

İki buçuk asrı aşkın bir zaman dilimi boyunca Mısır, Bilad-ı Şam ve Hicaz bölgelerinde hüküm süren Memlükler dönemi (1250-1517), İslâmî ilimlerin her alanında önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Siyer yazıcılığı açısından da benzer gelişmelerin yaşandığı tahmin edilmektedir. Ancak bu konuda kapsamlı bir çalışma yapılmadığı için bu yargılar, şimdiye kadar tahminden öteye gitmemiştir. Dolayısıyla dönemin siyer yazıcılığı hakkında dile getirilen tahminlerin âlimler ve eserleri üzerinden test edilmesi ve muhtemel gelişmelerin bütün boyutlarıyla tespit edilmesi bir gerekliliktir. Memlükler Dönemi siyer yazıcılığına bir giriş olma iddiasındaki bu makalede, öncelikle tespit edilebildiği kadarıyla bu dönemde yazılmış siyeri konu alan eserler; muhtevaları, benimsenen usuller ve öne çıkarılan konular bağlamında incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Memlükler döneminde siyer konularına dair yürütülen bazı tartışmalar ve bu tartışmalara bağlı olarak telif edilen eserler söz konusu edilmektedir. Son olarak gerek âlimler arasında cereyan eden ilmî tartışmalarının bir ürünü olarak kaleme alınan küçük hacimli risalelerin, gerekse bilginin toplumsal düzleme aktarımında yaşanan tartışmaları yansıtan en önemli kaynaklardan fetva mecmualarının, siyer yazıcılığı açısından kaynaklık değeri vurgulanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Memlükler, İslam ilimleri, tarih yazıcılığı, siyer, siyer yazıcılığı, siyer tartışmaları

Kaynakça

• Abdülbâsıt el-Malatî, Zeynüddîn Abdülbâsıt b. Halîl b. Şâhin. Gayetü’s-sûl fî sîreti’r-Resûl. thk. Muhammed Kemâleddin İzzeddin Ali. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1988.
• Ahatlı, Erdinç. “Hasâisü’n-nebî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/277-281. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Akçay, Mustafa. Hz. Peygamber’in Anne ve Babasının Dinî Konumu. Ankara: Araştırma Yayınları, 2012.
• Altıkulaç, Tayyar. “Ebû Şâme el-Makdisî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/233-235. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Altıkulaç, Tayyar. “İbnü’l-Cezerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/551-557. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Ansari, A. S. Bazmee. “Cezerî, Muhammed b. İsmail”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/506-507. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Arslan, Abdurrahim. İbn Seyyidinnâs ve Uyûnü’l-Eser. İstanbul: Siyer Yayınları, 2019.
• Atik, M. Kemal. “Ca‘berî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/527-528. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Avcı, Casim. “Muhtasar (İslam tarihi ve medeniyeti)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/63-64. İstanbul: TDV Yayınları, 20006
• Ayaz, Fatih Yahya. “Memlükler Döneminde (648-923/1250-1517) Siyer Çalışmaları: Safedî’nin (ö. 764/1363) el-Vâfî Adlı Eserinde Hz. Peygamber’in Hayatı”. Siyer Araştırmaları Dergisi 4 (2018), 11-34.
• Ayaz, Fatih Yahya. “Memlükler Döneminde Biyografi Yazıcılığı ve İbn Tağriberdî (ö. 874/1469)”. İslam Telif Geleneğinde Biyografi Yazıcılığı. ed. Hidayet Ayan. 187-206. İstanbul: Ensar Neşriyat 2018.
• Başaran, Selman. “Alâî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/331-332. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Berkey, Jonathan P.. Popular Preaching and Religious Authority in the Medieval Islamic Near East. Seattle: Washington University Press, 2001.
• Bulkînî, Celâlüddîn Abdurrahman b. Ömer b. Reslan el-. el-İbrîzü’l-hâlis ani’l-fidda fi ibrâzi me‘âni hasâisi’l-Mustafa elleti fi’r-ravza. thk. Selim Muhammed Amir. Amman: Ervika li’d-Dirasat ve’n-Neşr, 2015.
• Cengiz, Osman. Makrizi’nin İmtâü’l-Esmâ İsimli Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Conermann, Stefhan. “On the Art of Writing History in Mamluk Times”. Mamluk Historiography Revisited- Narratological Perspectives. ed. Stephan Conermann. 7-25. Göttingen: V&R unipress 2018.
• DİA. “Bekrî, Ebü’l-Hasan el-Kasâsî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5/366. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Dimyâtî, Ebû Muhammed Şerefüddîn Abdülmü’min b. Halef ed-. es-Sîretü'n-nebeviyye. thk. Esad Muhammed Tayyib. Haleb: Dârü's-Sabuni, 1996.
• Ebü’l-Fidâ, İmadüddîn el-Melikü'l-Müeyyed İsmail b. Ali. Târîhu Ebi’l-Fidâ. thk. Mahmûd Deyyub. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
• Erkan, Mustafa. “Sîretü’n-nebî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/269-270. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Eroğlu, Ali. “Hâzin, Ali b. Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/125-126. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Fâkihânî, Tâcüddîn Ömer b. Ali el-Lahmî el-İskenderânî el-. el-Mevrid fi’l-kelâm ʿalâ ʿameli’l-mevlid. nşr. Ali b. Hasan b. Abdülhamîd. Resâʾil fî hükmi’l-ihtifâl bi’l-mevlidi’n-nebevî içinde. 1/6-14. Riyad: Dâru’l-Âsıme 1998.
• Gömbeyaz, Kadir. “Ebeveyn-i Resûl Meselesine Özgün Yaklaşımlar: İbrahim el-Halebî’ye (ö. 956/1549) Nispet Edilen Bir Risalenin Neşri ve Analizi”. Bilimname 2019/38 (Ekim 2019), 57-81.
• Habeşî, Abdullah Muhammed el-. Câmiü’ş-şurûh ve’l-havâşî: mu’cemun şâmil li-esmâi’l-kütübi’l-meşrûha fi’t-türâsi’l-İslâmî ve beyâni şurûhihâ. 5 cilt. Cidde: Darü’l-Minhac, 2017.
• Irâkî, Ebü’l-Fazl Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn el-. Elfiyyetü’s-sîreti’n-nebeviyye el-müsemmât nazme’d-düreri’s-seniyye fi’s-sîreti’z-zekiyye. thk. es-Seyyid Muhammed b. el-Alevî el-Mâlikî el-Hasenî. Beyrut: Dâru’l-Minhâc 2005.
• Irwin, Robert. “Mamluk Literature”. Mamlūk Studies Review 7 (2003), 1-29.
• İbn Abdüsselâm, Ebû Muhammed İzzüddîn Abdülazîz b. Abdüsselâm es-Sülemî. Bidâyetü’s-sûl fî tafzili’r-Resûl. thk. Muhammed Nâsırüddin el-Elbânî. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 4. Basım, 1986.
• İbn Cemâ‘a, Ebû Ömer İzzüddîn Abdülazîz b. Muhammed. el-Muhtasarü'l-kebîr fî sîreti'r-Resûl. thk. Sami Mekki Ani. Amman: Dârü'l-Beşir, 1993.
• İbn Cemâ‘a, Ebû Ömer İzzüddîn Abdülazîz b. Muhammed. el-Muhtasarü’s-sagîr fî sîreti’l-beşîri’n-nezîr. thk. Muhammed Kemalüddin İzzeddin. Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1988.
• İbn Fazlullah el-Ömerî, Ebü’l-Abbas Şihâbüddîn Ahmed b. Yahya. es-Siretü’n-nebeviyye fî Mesaliki’l-ebsar fî memaliki’l-emsar. thk. Muhammed İsa Hariri. Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1997.
• İbn Fazlullah el-Ömerî, Ebü’l-Abbas Şihâbüddîn Ahmed b. Yahya. Mesâlikü’l-ebsâr fî memâliki’l-emsâr (Routes toward insight into the capital empires). ed. Fuat Sezgin. 27 Cilt. Frankfurt am Main: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften, 1988.
• İbn Habîb el-Halebî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Hasan b. Ömer. el-Muktefâ min sîreti'l-Mustafâ, thk. Mustafa Muhammed Zehebi, Kahire: Dârü'l-Hadis, 1996.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr ez-Züraî. Zâdü’l-me‘âd fî hedyi hayri’l-ibâd. thk. Şuayb el-Arnaut-Abdülkadir Arnaut. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1979.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmadüddîn İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki. 21 Cilt. Cize: Hicr li’t-Tıbaa ve’n-Neşr, 1997-1999.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmadüddîn İsmail b. Ömer. el-Fusûl fî sîreti’r-Resûl. thk. Muhammed el-Îdü'l-Hatrâvî-Muhyiddin Müstû. Medine: Dârü't-Türas, 6. Basım, 1992.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmadüddîn İsmail b. Ömer. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa Abdülvahid. 4 Cilt. Beyrut: Dârü'l-Ma‘rife, 1976.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmadüddîn İsmail b. Ömer. Mevlidü Resûlillâh. thk. Salâhuddîn el-Müneccid. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Cedid, 1961.
• İbn Nâsırüddîn, Şemsüddîn Muhammed b. Abdillâh ed-Dımaşkî. Câmiʿu’l-âsâr fî mevlidi’l-muhtâr. thk. Hüseyin Muhammed Ali Şükri. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethüddîn Muhammed b. Muhammed el-Ya‘merî. Nûru’l-Uyûn fî telhîsi sîreti’l-emîn ve’l-me’mûn. thk. Süleyman el-Harş. Dımaşk: Dâru’n-Nevâdir, 2006.
• İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethüddîn Muhammed b. Muhammed el-Ya‘merî. Uyûnu’l-eser fî fünûni’l-megâzî ve’ş-şemâil ve’s-siyer. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1974.
• İbn Tağrîberdî, Ebü’l-Mehâsin Cemalüddîn Yûsuf b. Tağrîberdî. Mevridü’l-letâfe fî men veliye’s-saltana ve’l-hilâfe. thk. Nebil Muhammed Abdülazîz Ahmed. 2 Cilt. Kahire: Vizaretü’s-Sekâfe el-Hey’etü’l-Amme, 1997.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalim. Mecmû‘u fetâvâ. thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım el-Asımi en-Necdi. 36 Cilt. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1991.
• İbnü’d-Devâdârî, Seyfüddîn Ebû Bekr b. Abdullah b. Aybek. Kenzü’d-dürer ve câmi‘ü’l-gurer: ed-Dürretü’s-semîn fî ahbâri seyyidi’l-mürselîn ve’l-hulefâi’r-râşidîn. thk. Muhammed es-Saîd Cemaleddin. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1981.
• İbnü’l-Attâr, Ebü’l-Hasan Alâüddîn Ali b. İbrâhim ed-Dımaşkî. Fetâva’l-İmâm en-Nevevî el-müsemmâ bi’l-Mesâili’l-mensûra. thk. Muhammed el-Haccâr. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 6. Basım, 1996.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed. Zâtü’ş-şifâ fi sîreti’n-Nebî ve’l-hulefâ. thk. Hayif en-Nebhani. Kuveyt: Merkezü’r-Rasihun-Darü’z-Zahiriyye, 2017.
• İbnü’l-Hâc el-Abderî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Muhammed el-Fâsî. el-Medhal ilâ tenmiyeti’l-(tetimme) aʿmâl bi-tahsîni’n-niyyât ve’t-tenbîh ʿalâ baʿzi’l-bidaʿ (kesîrin mine’l-bidaʿi’l-muhdese) ve’l-ʿavâʾidi’lleti’ntuhilet ve beyâni şenâʿatihâ ve kubhihâ. 4 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1981.
• İbnü’l-Haydırî, Kutbüddîn Muhammed b. Muhammed ed-Dımaşkî. el-Lafzu’l-mükerrem bi-hasâisi’n-nebiyyi’l-mu‘azzam. thk. Mustafa Samîde. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
• İbnü’l-Mülakkın, Ebû Hafs Siracüddîn Ömer b. Ali. Gâyetü’s-sûl fî hasâisi’r-Resûl. thk. Abdullah Bahrüddin Abdullah. Beyrut: Dârü’l-Beşairi’l-İslâmiyye, 1993.
• İbnü’l-Verdî, Ebû Hafs Zeynüddîn Ömer b. Muzaffer. Tetimmetü’l-Muhtasar fî ahbari’l-beşer (Târîhu İbni’l-Verdî). thk. Ahmed Rıfad Bedravi. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife, 1970.
• İzgi, Cevat. “İbn Ebû Uzeybe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/447. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Kâdî İyâz, Ebü’l-Fazl İyâz b. Musa el-Yahsubî. eş-Şifâ bi-ta‘rîfi hukûki’l-Mustafâ. thk. Abdüsselam Muhammed Emin, 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
• Kallek, Cengiz. “İbn Balabân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/357. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Kandemir, M. Yaşar. “İbn Hacer el-Askalânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/514-531. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Kandemir, M. Yaşar. “İbn Nâsırüddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/226-229. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Kandemir, M. Yaşar. “Kelâî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/193-194. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Kandemir, M. Yaşar. “Münzirî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/35-37. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Karaaslan, Nasuhi Ünal. “İbn Hicce”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/65-66. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Kastallânî, Ebü’l-Abbas Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed el-. el-Mevâhibü’l-ledünniyye bi’l-minahi’l-Muhammediyye. thk. Me’mun b. Yahya ed-Dîn el-Cennân. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1996.
• Katz, Marion Holmes. The Birth of the Prophet Muhammad: Devotional Piety in Sunni Islam. London: Routledge, 2007.
• Kılıçer, M. Esat. “Birmâvî, Muhammed b. Abdüddâim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/204. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Koca, Ferhat. “Merdâvî, Ali b. Süleyman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/117. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Kurşun, Zekeriya. “Hatîb el-Cevherî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/460-461. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Kutbüddîn el-Halebî, Ebû Muhammed Abdülkerim b. Abdünnûr b. Münîr. el-Mevridü’l-azbü’l-henî fi’l-kelâm ale’s-Sîreti li’l-Hâfız Abdülganî. thk. Nureddin Talib. 3 Cilt. Dımaşk: Darü’n-Nevadir, 2014.
• Küçükaşcı, Mustafa Sabri. “Kutbüddin Yûnînî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/596-597. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Kütübî, Salâhuddîn Muhammed b. Şakir b. Ahmed ed-Dârânî ed-Dımaşkî el-. Uyûnü’t-tevârîh. thk. Hüsameddin Kudüsi. Kahire: Mektebetü'n-Nehdati'l-Mısriyye, 1980.
• Little, Donald P.. An Introduction to Mamluk Historiography. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1970.
• Makrizî, Ebü'l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed b. Ali el-. İmtâʿu’l-esmâʿ bimâ li’r-resûl mine’l-ebnâʾi (enbâʾi) ve’l-aḥvâl ve’l-ḥafede ve’l-metâʿ. thk. Muhammed Abdülhamid en-Nemisi. 15 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1999.
• Moğultay b. Kılıç, Ebu Abdullah Alâüddîn Moğultay b. Kılıç b. Abdullah el-Bekcerî. el-İşâre ilâ sîreti'l-Mustafâ ve târîhi men ba‘dehû mine'l-hulefâ. thk. Muhammed Nizameddin Füteyyih. Dımaşk: Dârü'l-Kalem, 1996.
• Moğultay b. Kılıç, Ebu Abdullah Alâüddîn Moğultay b. Kılıç b. Abdullah el-Bekcerî. ez-Zehrü’l-bâsim fî siyeri Ebi’l-Kâsım. thk. Ahsen Ahmed Abdüşşekûr. 2 Cilt. Kahire: Dârü’s-Selâm, 2012.
• Moğultay b. Kılıç, Ebu Abdullah Alâüddîn Moğultay b. Kılıç b. Abdullah el-Bekcerî. et-Tuhfetü’l-cesîme fî zikri Halîme. thk. Muhammed b. Muhammed Alvan. Riyad: Darü’t-Tevhid, 2016.
• Muhanna, Elias Ibrahim. Encyclopaedism in Mamluk Period: The Composition of Shihāb al-Dīn al-Nuwayrī’s (d. 1333) Nihāyat al-Arab fī Funūn al-Adab. Cambridge: Harvard University, Near Eastern Languages and Civilizations, Doktora Tezi, 2012.
• Muhanna, Elias. “Why was the fourteenth century a century of Arabic encyclopaedism?”. Encyclopaedism from Antiquity to the Renaissance. ed. Jason König Greg Woolf. 343-356. Cambridge: Cambridge University Press, 2013.
• Muhibbüddîn et-Taberî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Abdillâh el-Mekkî. Hulâsatu siyeri seyyidi’l-beşer. thk. Tallâl b. Cemîl er-Rifâî. Riyad: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 1997.
• Müneccid, Salâhuddîn el-. Mu‘cemu mâ üllife an Resûlillâh. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Cedîd, 1982.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî en-. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Abdurraûf Ali-Bessâm Abdülvehhâb el-Câbî. Dımaşk: Dâru’l-Basâir 1980.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî en-. Tehzîbü’l-esmâ ve’l-lugât. thk. Abduh Ali Kuşek. 4 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Fayhâ, 2006.
• Nüveyrî, Şihâbüddîn Ahmed b. Abdilvehhâb el-Bekrî et-Teymî el-Kureşî en-. Nihâyetü’l-ereb fî fünûni’l-edeb. thk. Müfid Kumayha vdğr.. 31 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
• Öz, Şaban. İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri. İstanbul: İsar Vakfı Yayınları, 2008.
• Özdemir, Mehmet. “Siyer yazıcılığı üzerine”. Milel ve Nihal 4/3 (2007), 129-162.
• Özel, Ahmet. “Bâûniyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5/212-213. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Özel, Ahmet. “Mevlid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/475-479. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Özen, Şükrü. “İbnü’ş-Şıhne, Ebü’l-Velîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/222-224. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Safedî, Ebü’s-Safâ Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn Aybeg es-. Kitâbü’l-Vâfî bi’l-Vefeyât. thk. Ahmed el-Arnaut-Türkî Mustafa. 29 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2000.
• Savran, İrfan. Kastallânî'nin (ö. 923/1517) el-Mevâhibü'l-Ledünniyye İsimli Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Shoshan, Boaz. Popular Culture in Medieval Cairo. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
• Sıbt İbnü’l-Acemî, Ebü'l-Vefa Burhanüddîn İbrâhim b. Muhammed. Nûrü’n-nibrâs alâ sîreti İbn Seyyidi’n-Nâs. thk. Nureddin Talib v.dğr.. 9 Cilt. Dımaşk: Darü’n-Nevadir, 2014.
• Sıbt İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Muzaffer Şemsüddîn Yûsuf b. Kızoğlu. Mir’âtü’z-zamân fî târîhi’l-a‘yân. thk. Ammar Reyhavi v.dğr.. 23 Cilt. Dımaşk: er-Risaletü’l-Alemiyye, 2013.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. el-Hasâisü’l-kübrâ. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. Enmûzecü’l-lebîb fi hasâisi’l-Habîb. thk. Yunus Şehab. Beyrut: Daru İbn Hazm, 2014.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. er-Resâilü’l-aşr. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1989.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. Evsâfü’n-nebî: Zehrü’l-hamâil ale’ş-şemâil. thk. Mustafa Aşur. Kahire: Mektebetü'l-Kur'ân, 1988.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. Hüsnü’l-maksıd fî ameli’l-mevlid. thk. Mustafa Abdülkadir Ata. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1985.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. Tahzîrü’l-havâs min ekâzîbi’l-kussâs. thk. Muhammed b. Lutfî es-Sabbâğ. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 2. Basım, 1984.
• Şâmî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf es-Sâlihî eş-. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l-ibâd. thk. Mustafa Abdülvâhid. 12 Cilt. Kahire: el-Meclisü'l-A‘la li'ş-Şuuni'l-İslamiyye, 1997.
• Şeşen, Ramazan. Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı. İstanbul: İsar Vakfı Yayınları, 1998.
• Şulul, Cevher. Nübüvvet Felsefesi: İbnü’n-Nefis’in Felsefi Romanı Fazıl bin Natık. İstanbul: İnsan Yayınları, 2010.
• Tomar, Cengiz. “İbn Vâsıl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/438-440. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Uğur, Mücteba. “Aclûnî, Muhammed b. Ahmed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/328. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Ünal, İsmail Hakkı. “İbnü’l-Haydırî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/79. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Yıldız, Güllü. “et-Tuhfetü’l-cesîme fî zikri Halîme”. Hadis ve Siyer Araştırmaları 3/1 (2017), 99-101.
• Yıldız, Güllü. “Moğultay b. Kılıç’ın el-Hasâisü’n-Nebeviyye Telifi Hakkında Bir İnceleme”. Hadis ve Siyer Araştırmaları 5/1 (2019), 7-42.
• Yıldız, Güllü. “Nevevî’nin Siyer Yazıcılığına Katkıları”. İmam Nevevî. ed. Nail Okuyucu. (Yayımlanacak)
• Yıldız, Güllü. Siyer Yazıcılığında Şerh-Haşiye Geleneği ve Moğultay b. Kılıç’ın ez-Zehrü’l-Bâsim Adlı Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Yiğit, İsmail. “Memlükler”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/90-97. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed ez-. Mîzânu’l-i‘tidâl fî nakdi’r-ricâl. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1963.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed ez-. Muhtasaru kitâbi’r-Ravzi’l-ünüfi’l-bâsim fi’s-sîreti’n-nebeviyyeti’ş-şerîfe. thk. Abdülaziz Harfuş. Dımaşk: Dârü’l-Beşair, 2005.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed ez-. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ: es-siretü’n-nebeviyye I-II. thk. Beşşar Avvad Ma'ruf. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1996.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed ez-. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. thk. Şu‘ayb el-Arnaut vdğr.. 25 Cilt. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1980-1988.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed ez-. Târîhü’l-İslâm ve vefeyâtü’l-meşâhir ve’l-a‘lâm. thk. Ömer Abdüsselâm Tedmürî. 52 cilt. Beyrut: Dârü'l-Kitâbi’l-Arabi, 2. Basım, 1990.