Mîzânü’l-müdde‘îyeyn fî-ikâmeti’l-beyyineteyn Adlı Eserin Aidiyet Problemi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 389 - 400, 31.03.2021

Rukiye Yiğit

https://doi.org/10.26650/iuitd.2021.881120

Öz

Mîzânü’l-müdde‘îyeyn fî ikâmeti’l-beyyineteyn, muhâkeme hukuku alanında kaleme alınmış bir eserdir. Eserde, iki kişi arasındaki mülkiyet davalarının ispatı için mahkemeye sunulan delillerin tercihi meselesi doksan altı başlıkta, hasr ve istikrâ metotları kullanılarak ele alınmıştır. Dünyanın farklı ülkelerindeki kütüphanelerde çok sayıda yazma nüshası bulunan eser bazı kaynak ve kataloglarda birden fazla müellife ait olarak gösterilmiştir. Bu çalışma kapsamında Türkiye yazma kütüphanelerinde ve diğer ülkelerdeki ulaşılabilen yazma nüshaları incelenmiş, aidiyet problemine sebebiyet veren hususlara işaret edilerek eserin Esîrîzâde Abdülbaki Efendi’ye ait olduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

muhâkeme, Esîrîzâde, yazma eser

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Teşekkür

Bu çalışmayı hazırlamama vesile olan ve bu süreçte kendisinden pek çok şey öğrendiğim Prof. Dr. Ahmet Hamdi Furat hocama teşekkürü bir borç bilirim.

Kaynakça

• Alak, Musa. “İslâm Muhâkeme Hukûku Edebiyâtı Kur’an Mesajı”, İlmi Araştırmalar Dergisi, c. II, sayı. 16, 17, 18, (1999).
• Aydın, Ahmet. “Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi’nin Fıkhî Görüşleri”, (Yl Tezi/ Marmara Üniversitesi).
• Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü’l-ârifin, (İstanbul: Vekâletü'l-Ma'ârif Matbaası, 1951).
• Bağdatlı İsmail Paşa İzâhü'l-meknûn fi'z-zeyl ala Kesfi'z-Zünûn an esâmi'l-kütüb, (Beyrut: Dârü ihyâi türâsi’l-arabî, t.y.).
• Bektaş, İhsan. Esîrîzâde Abdülbaki Efendi ve İrade-i cüz’iyye Risalesi, (Yl Tezi/Marmara Üniversitesi, 2006).
• Brockelmann, Carl. Geschichte der Arabischen Litteratur, (Supplementband, II ) (Leiden, 1943-1949).
• Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, (İstanbul: Meral Yayınları, 1975).
• Esîrîzâde, Abdülbaki. Risâletü’l-Hakimiyye fî irâdeti’l-cüz’iyye, Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, nr. 3108.
• Gel, Mehmet. XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Toplumunun Dini Meselelerine Muhalif Bir Yaklaşım: Şeyhülislam Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi ve Fikirleri Üzerine Bir İnceleme, (Doktora Tezi/ Gazi Üniversitesi, 2010).
• İbn Abidinzâde, Kurretü uyûni’l-ahyâr li tekmileti Reddü’l-muhtâr alâ Dürri’l-muhtâr, (Riyad: Darü âlimi’l-kütüb, t.y).
• İpşirli, Mehmet. “Çivizade Muhyiddin Mehmed Efendi”, TDV İslam Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 1993).
• Kallek, Cengiz. “ Hisâli Abdurrahman Çelebî”, TDV İslam Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV Yayınları, 1998).
• Kâsânî, Alaaddin Ebû Bekr b. Mes‘ûd b. Ahmed. Bedâʾiʿu’s-sanâʾi fî tertîbi’ş-şerâʾiʿ, thk. Ali Muhammed Muavvad-Âdil Ahmed Abdülmevcûd, (Beyrut: Darü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2003).
• Kankal, Ahmet ve. Taş, Kenan Z. 195 Nolu Mardîn Ser’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardîn, (İstanbul: Mardin Valiliği İl Özel İdaresi, 2006).
• Kehhâle, Ömer Rıza. Mu‘cemü’l-müellifîn, (Beyrut: Dârü ihyâi türâsi’l-arabî, 1957).
• Mustafa Yayla, “Hâdimî, Ebû Saîd”, TDV İslam Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 1997).
• Özel, Ahmet. Hanefî Fıkıh Alimleri, (Ankara: TDV Yayınları, 1990).
• Özer, Abdullah. İslam Hukuk Literatüründe Ta‘zîr Risaleleri ve Şeyhülislam Muhyiddin Mehmed b. İlyas Çivizâde’nin Risâle Müte‘allika bi’t-te‘azir Adlı Risalesi, (Yüksek Lisans Tezi/Marmara Üniversitesi, 2006), İstanbul, 2000.
• Sâmî, Şemsettin. Kâmusu’l-Alâm, (İstanbul: Mehran Matbaası, 1896).
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teskilâtı, (Ankara Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1988).
• Zirikli, el-A‘lâm, (Beyrut, Dârü’l-ilm li’l-melayin, 2002).