KAROTİS ENDARTEREKTOMİ OPERASYONU GEÇİREN HASTALARDA ALT EKSTREMİTE PERİFERİK ARTER HASTALIĞI SIKLIĞININ BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 83 Sayı: 1, 35 - 41, 13.01.2020

Mehmet Akif Önalan Şiraslan Bahşeliyev Didem Melis Öztaş Yılmaz Önal Murat Uğurlucan Emin Tireli

https://doi.org/10.26650/IUITFD.2018.0028

Öz

Amaç: Aterosklerotik damar hastalığı sistemik bir hastalıktır. Bizim çalışmamızdaki amacımız karotis endarterektomi (KEA) operasyonu geçiren hastalardaki alt ekstremite periferik arter hastalığı (PAH) sıklığını belirlemek ve risk faktörlerini ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntem: İstanbul Tıp Fakültesi’nde Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı tarafından Ocak 2011- Ocak 2015 yılları arasında karotis endarterektomi operasyonu geçiren 65 hasta bu çalışmaya alınmıştır. Karotis endarterektomi operasyonu geçiren hastalar öykü, fizik muayene, ayak bileği kol indeksi ve alt ekstremite dupleks ultrasonografi sonuçları bir bütün halinde değerlendirilerek hastalarda periferik arter hastalığı olup olmadığı araştırıldı. Bulgular: Hastaların %72,3’ü (n=47) erkek, %27,7’si (n=18) kadın olmak üzere toplam 65 hasta bu çalışmaya alınmıştır. Hastaların yaşları 48 ile 88 arasında değişmekte olup ortalama 66,26±8,84 yıldır. Çalışmamız sonucunda karotis endarterektomi operasyonu geçiren hastalarda 65 yaş üstü olmanın (ODDS oranı (OR) 4,65 , %95 CI:1,61-13,4), erkek cinsiyetin (OR 6,75 , %95 CI:1,71-26,50) sigara içmenin (OR 10,50 , %95 CI: 2,15-51,13), aile öyküsünün (OR 0,23 , %95 CI: 0,06-0,80), kronik böbrek yetmezliği varlığının (OR 0,41, %95 CI: 0,30-0,56) periferik arter hastalığını istatistiksel olarak anlamlı derecede arttırdığı tespit edildi. HDL düzeyleri düşük olgularda da periferik arter hastalığı sıklığında artış gözlendi. Çalışmamızda karotis endarterektomi operasyonu geçiren 65 hastadan 30’unda (%46,2) periferik arter hastalığı tespit edilmiştir. Sonuç: Karotis endarterektomi operasyonu geçiren hastalarda aterosklerozun sistemik tutulumu nedeniyle alt ekstremite periferik arter hastalığı olasılığı göz önünde bulundurulmalı ve hastalar bu şekilde değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ateroskleroz, Karotis endarterektomi, Periferik arter hastalığı

DETERMINATION OF LOWER EXTREMITY PERIPHERAL ARTERY DISEASE IN PATIENTS UNDERGOING CAROTID ENDARTERECTOMY

Öz

Objective: Atherosclerotic vascular disease is a systemic pathology. The aim of our study was to determine the frequency of lower extremity peripheral artery disease (PAD) in patients who underwent carotid endarterectomy (CEA) and to identify risk factors. Materials and Methods: The study included 65 patients who underwent carotid endarterectomy in Istanbul Medical Faculty, Department of Cardiovascular Surgery between January 2011 and January 2015. The medical history, physical examination, ankle brachial index and lower extremity duplex ultrasonography results were evaluated and the patients were examined for peripheral artery disease. Results: Among 65 patients, 47 of them were male and 18 of them were female. The patients’ ages ranged from 48 to 88 years, with an average of 66.26±8.84 years. In our study, being above the age of 65 (ODDS ratio (OR) 4.65, 95% CI: 1.61-13.4), male gender (OR 6.75, 95% CI: 1.71-26.50), smoking (OR 10.50, 95% CI: 2.15-51.13), the family history (OR 0.23, 95% CI: 0.060,80), the presence of chronic renal failure (OR 0.41, 95% CI: 0.300.56) were found to increase peripheral artery disease in patients who underwent carotid endarterectomy statistically significant. In cases with low HDL levels, the frequency of peripheral artery disease was found increased. In our study, peripheral artery disease was detected in 30 (46.2%) of 65 patients who underwent carotid endarterectomy operation. Conclusion: Due to systemic involvement of atherosclerosis, lower extremity peripheral artery disease should be considered in patients who underwent carotid endarterectomy operation, and patients should be evaluated accordingly.

Anahtar Kelimeler

Atherosclerosis, Carotid endarterectomy, Peripheral artery disease

Kaynakça

• 1. Tanrıverdi B, Tetik ŞS. Aterosklerozun Patofizyolojisi ve Risk Faktörleri. Marmara Pharm J 2017;21:1-9.
• 2. Rutherford’s Vascular Surgery. Eight edition. Volume 1. Elsevier Saunders Philadelphia 2014;66.
• 3. Gaylis H. Diagnosis and treatment of peripheral arterial disease. JAMA 2002;287(3):313.
• 4. Balkanay OO, Ömeroğlu SN. [Approach to peripheral arterial disease in the elderly]. Turk Kardiyol Dern Ars. 2017;45(Suppl 5):96-101.
• 5. Hirsch AT, Crigui MH, Treat-Jacobson D. Peripheral arterial disease detection, awareness, and treatment in primary care. JAMA 2001;286(11):1317-24.
• 6. Savji N, Rockman CB, Skolnick AH, Guo Y, Adelman MA, Riles T, et al. Association Between Advanced Age and Vascular Disease in Different Arterial Territories A Population Database of Over 3.6 Million Subjects. J Am Coll Cardiol 2013;61:1736-43.
• 7. Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC). Periferik damar hastalıkları tanı tedavi kılavuzu 2011;10-65.
• 8. Liang Y, Yan Z, Sun B, Cai C, Jiang H, Song A, et al. Cardiovascular Risk Factor Profiles for Peripheral Artery Disease and Carotid Atherosclerosis among Chinese Older People: A PopulationBased Study. PLoS ONE 9(1): e85927.
• 9. Kumar V, Abbas A, Aster J (çeviri:Tuzlalı S, Güllüoğlu M, Çevikbaş U). Robbins temel patoloji. Dokuzuncu baskı. İstanbul Nobel Tıp Kitabevi 2013;335-44. 10. Criqui MH. Peripheral arterial disease-epidemiological aspects. Vasc Med 2001; 6:3-7.
• 11. Fowkes FG, Housley E, Riemersma RA, Macintyre CC, Cawood EH, Prescott RJ, et al. Smoking, lipids, glucose intolerance, and blood pressure as risk factors for peripheral atherosclerosis compared with ischemic heart disease in the Edinburgh Artery Study. Am J Epidemiol 1992;135:331-40.
• 12. Sutton KC, Wolfson SK, Kuller LH. Carotid and Lower Extremity Arterial Disease in Elderly Adults With Isolated Systolic Hypertension. Stroke 1987;18:817-22.
• 13. Vicente I, Lahoz C, Taboada M, Laguna F, García-Iglesias F, Mostaza Prieto JM. Ankle-brachial index in patients with diabetes mellitus: prevalence and risk factors. Rev Clin Esp 2006;206(5):225-9.
• 14. Wassel CL, Loomba R, Ix JH, Allison MA, Denenberg JO, Criqui MH. J Am Coll Cardiol 2011;58:1386-92.
• 15. Ix JH, Biggs ML, Kizer JR, Mukamal KJ, Djousse L, Zieman SJ, et al. Association of Body Mass Index With Peripheral Arterial Disease in Older Adults. Am J Epidemiol 2011;174(9):1036-43.
• 16. Aizawa H, Azuma N, Katayama T, Hasebe N, Inaba M, Sasajima T, et al. Serebrovascular Disease and Intracranial Artery Stenosis in Patients With Symptomatic Peripheral Artery Disease. J.stroke cerebrovasc dis. 2012;21(8):825-31.