ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARDA KARDİYOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİNİN ENDOTEL DİSFONKSİYONUNA ETKİSİ: KESİTSEL VAKA KONTROLLÜ BİR ÇALIŞMA

Yıl 2006, Cilt: 69 Sayı: 4, 98 - 101, 15.11.2011

Metin Kanıtez İsmet Kazım Yazıcı Hüseyin Oflaz Elif Arabacı Şeref Demirel Metin Kanıtez At All.

Öz

Amaç: Endotel disfonksiyonu, patogenezinde erken dönemde saptandığı kardiyovasküler hastalıkları belki de başlatan bir olaydır. Bu çalışmanın amacı, kardiyovasküler risk faktörlerinin esansiyel hipertansiyon (EH) hastalarında endotel fonksiyona etkisini değerlendirmekti. Gereç ve yöntem: Evre I 129 (53 erkek, ortalama yaş 45,0±6,4) hipertansif hasta ve aynı sayıda sağlıklı kontrol çalışmaya alındı. Hastalar ortalama 44±63 aydır tedavi altındaydı ve hedef kan basıncına ulaşılmıştı. Ulusal kolesterol eğitim programı kriterlerine göre major risk faktörleri ve bazı diğer risk faktörleri değerlendirildi. Brakiyel arter ultrasonografisi ile 78 yaş ve cinsiyeti eşleştirilmiş kontrol ve EH hastasının endotel fonksiyonu incelendi. Endotele bağımlı (EDD) ve endotelden bağımsız (EID) vazodilatasyon değerlendirildi. Bulgular: Hastalar daha yaşlı idi, kadın hastalar çoğunluktaydı, hasta grubunda diabetes, obezite, yüksek kolesterol, trigliserid ve fibrinojen düzeyleri daha sık idi. Hipertansiflerde EDD (%17,4±7,2 karşın %20,7±5,8, p=0,002) ve EID (%20,9 ± 8,2 karşın %24,4 ± 6,8, p=0,004) kontrol grubuna göre anlamlı olarak azalmıştı. Multipl regresyon analizinde EDD için ürik asit, EH varlığı, vücut kitle indeksi (VKİ), EID için ise ürik asit, hemoglobin düzeyi, EH varlığı ve VKİ öngördürücü bulundu. Sonuç: Optimal tıbbi tedaviye rağmen EH grubunda endotel disfonksiyonu saptandı. Çalışmamızda değerlendirilen faktörler EDD’ki değişkenliğin ancak küçük bir bölümünü açıklayabildi, bu faktörlerin bazıları metabolik sendromun komponentleri idi. Bu durum EH'da optimal tıbbi tedaviye rağmen süregelen endotel disfonksiyonun nedenlerinden birisi olabilir.

Anahtar Kelimeler

Endotel disfonksiyonu, kardiyak risk faktörleri, esansiyel hipertansiyon, metabolik sendrom

Kaynakça

• Anderson TJ, Uehata A, Gerhard MD, Meredith IT, Knab S, De- lagrange D, Lieberman EH, Ganz P, Creager MA, Yeung AC, Selwyn AP. Close relation of endothelial function in the human coronary and peripheral circulations. J Am Coll Cardiol 1995; 26:1235-1241.
• Celermajer DS, Sorensen KE, Gooch VM, Spiegelhalter DJ, Miller OI, Sullivan ID, Lloyd JK, Deanfield JE. Non-invasive detection of endothelial dysfunction in children and adults at risk of atherosclerosis. Lancet 1992;340:1111-1115.
• Corretti MC, Anderson TJ, Benjamin EJ, Celermajer DS, Char- bonneau F, Creager MA, Deanfield J, Drexler H, Gerhard-Her- man M, Herrington D, Vallance P, Vita J, Vogel R. Guidelines for the ultrasound assessment of endothelial-dependent flow-medi- ated vasodilation of the brachial artery. A Report of the Interna- tional Brachial Artery Reactivity Task Force. J Am Coll Cardiol 2002; 39:257-265.
• Creager MA, Cooke JP, Mendelsohn ME, Gallagher SJ, Cole- man SM, Loscalzo J, Dzau VJ. Impaired vasodilation of forearm resistance vessels in hypercholesterolemic humans. J Clin Invest 1990; 86:228-234.
• Demirel Ş, Akkaya V, Çine N, Oflaz H, Yekeler E, Öztürk S, Cleophas TJ, Fici F. Genetic polymorphisms and endothelial dysfunction in patients with essential hypertension, a crossecti- onal case-control study. Neth Heart J 2004;12:491-496.
• Declaration of Helsinki. Recommendations Guiding Physicians in Biomedical Research Involving Human Subjects. 52 th World Medical Assembly, Edinburg, UK.
• Dzau VJ, Braunwald E. Resolved and unresolved issues in the prevention and treatment of coronary artery disease: a workshop consensus statement. Am Heart J 1991;121:1244-1263.
• Egashira K, Inou T, Hirooka Y, Yamada A, Urabe Y, Takeshita A. Evidence of impaired endothelium-dependent coronary vasodi- lation in patients with angina pectoris and normal coronary angi- ograms. N Engl J Med 1993;328:1659-1664.
• Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults National Cholesterol Education Program: Second report of the Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Choles- terol in Adults (Adult Treatment Panel II). Circulation 1994; 89:1329-1445.
• Forstermann U, Mugge A, Alheid U, Haverich A, Frohlich JC. Selective attenuation of endothelium-mediated vosodilation in atherosclerotic human coronary arteries. Circ Res 1988; 62:185- 190.
• Johnstone MT, Creager SJ, Scales KM, Cusco JA, Lee BK, Cre- ager MA. Impaired endothelium-dependent vasodilation in pati- ents with insulin-dependent diabetes mellitus. Circulation 1993; 88: 2510-2516.
• Joint National Committee on Detection, Evaluation, and Treat- ment of High Blood Pressure. The sixth report of the Joint Nati- onal Committee on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure (JNC VI). Arch Intern Med 1997;157:2413-2446.
• Linder L, Kiowski W, Bühler FR, Lüscher TF. Indirect evidence for release of endothelium-derived relaxing factor in human fo- rearm circulation in vivo: Blunted response in essential hyper- tension. Circulation 1990;81:1762-1767.
• Onat A, Sansoy V. Halkımızda Koroner Hastalığın Başsuçlusu Metabolik Sendrom: Sıklığı, Unsurları, Koroner Risk ile İlişkisi ve Yüksek Risk Kriterleri. Türk Kardiyol Dern Arş 2002;30: 8- 15.
• Panza JA, Quyyumi AA, Brush JE, Epstein SE. Abnormal en- dothelium-dependent vascular relaxation in patients with essen- tial hypertension. N Engl J Med 1990;323: 22-27.
• Ramsey MW, Goodfellow J, Jones CJH, Luddington LA, Lewis MJ, Henderson AH. Endothelial control of arterial distensibility is impaired in chronic heart failure. Circulation 1995;92:3212- 3219.
• Taddei S, Virdis A, Mattei P, Salvetti A. Vasodilation to acetylc- holine in primary and secondary forms of human hypertension. Hypertension 1993;21:929-933.
• Williams SB, Cusco JA, Roddy MA, Johnstone MT, Creager MA. Impaired nitric oxide mediated vasodilation in patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus. J Am Coll Cardiol 1996;27:567-574.