İSTANBUL İLİ SİLİVRİ İLÇESİ ADOLESAN DÖNEM GENÇLİĞİNDE AIDS VE STİGMA KONUSUNDA ÇEŞİTLİ EĞİTİM YÖNTEMLERİNİN ETKİLİLİĞİ

Yıl 2006, Cilt: 69 Sayı: 3, 63 - 69, 15.11.2011

Figen Uğurlu Bedia Özyıldırım Nurhan İnce At All.

Öz

Amaç: AIDS’in yeterince başarılı bir aşısı ya da tedavisinin olmayışı nedeniyle AIDS kontrolünde, öncelikle, önyargılarla eğitim yoluyla mücadele gereklidir. Bu çalışma ile İstanbul ili Silivri ilçesi Silivri Lisesi öğrencilerinde: AIDS ile ilgili mevcut bilgi ve davranışı öğrenmek, öğrencileri, AIDS konusunda farklı eğitim yöntemleri (interaktif, klasik) ile bilgilendirmek, grupiçi (eğitim öncesi ve eğitim sonrası) ve gruplararası (interaktif, klasik, kontrol yani eğitim verilmeyen) bilgi ve davranış değişikliklerini kıyaslamak, farklı eğitim yöntemlerinin öğrencilerin AIDS ile ilgili stigma’ya etkisini değerlendirmek ve çalışma sonuçlarını bölgede yapılacak diğer sağlık eğitimlerine de yansıtmak amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Müdahale temelli bir saha çalışması olan araştırma 2004 yılında Silivri merkezindeki Silivri Lisesi öğrencilerinde yapıldı. Öğrencilerin (n=120) AIDS’e ilişkin bilgileri ve önyargıları çok sorulu görüşme formu ile gözlem altında yanıtlama tekniği kullanılarak değerlendirildi (ön-test). Öğrenciler farklı eğitim yöntemleri ile eğitildi (İnteraktif grup:37, klasik grup: 42 ve kontrol grubu: 41). Farklı eğitim yöntemlerinin etkisini değerlendirmek için, ön testin aynısı olan son test, eğitim programının bitiminden bir ay sonra uygulandı. Bulgular: Eğitim öncesinde grubun AIDS bulaşma yollarını bilme toplam puanı ortalaması 11,98±2,31 sonrasında 13,81±2,19 bulundu (p=0,0001). Grubun toplam stigma puanı eğitim öncesinde 3,6±2,6, eğitim sonrasında 2,0±2,3 bulundu (p=0,0001). Önyargıların değişim yüzdesi interaktif grupta 67,99±23,88, klasik grupta 39,12±29,98 kontrol grubunda 13,06±17,35 olarak hesaplandı (p=0,001). Post hoc LSD ile interaktif grup ile klasik grup arasındaki değişim yüzdeleri ortalamaları arasındaki farklılık anlamlı bulundu (p= 0,013). Sonuç: İnteraktif yöntemlerle AIDS eğitimi, hem bilgiyi hem de AIDS’e karşı önyargılardan korunmayı geliştirmektedir. Klasik eğitim yöntemleri AIDS’e ilişkin bilgiyi artırmakta ancak önyargılar üzerine etkileri sınırlı olmaktadır

Anahtar Kelimeler

AIDS, eğitim, önyargı, interaktif eğitim

Kaynakça

• Akbulut A, Kalkan A, Felek S, Papila S. Kılıç S.S. Ögretmenle- rin AIDS ile ilgili bilgi düşünce ve davranislarinin arastirilmasi. AIDS Savaşım Günleri 94 Kongre Kitabı. AIDS Savaşım Der- neği Yayını, İstanbul 1994.
• Carr RL, Gramling LF. Stigma: A health barrier for women with HIV/AIDS. J Assoc Nurses AIDS Care 2004; 15: 30 – 39.
• Cullinan CC. Finding racism where you last espect it. Chron High Educ 2002; 48:13-14.
• Çetin ET. AIDS’in yayılımı ve AIDS’den korunma. Klinik Ge- lişim 1993; 6:2363.
• Çetin ET. Eğitim, AIDS Savaşım Bülteni 2000; 35: 19.
• Gallant M, Maticka-Tyndale E. School-based HIV prevention programmes for African youth. Soc Sci Med 2004; 58: 1337- 1351.
• Herek GM, Capitanio JP. A second decade of stigma: Public re- actions to AIDS in the United States1990-1991. Am J Public Health 1993; 83: 574-577.
• Herek GM, Capitanio JP, Widaman KF. HIV-related stigma and knowledge in the Unites States: Prevalence and trends, 1991- 1999. Am J Public Health 2002; 92: 371-377.
• http://www.un.org.tr/who/bulten/turk/bul8ids562tem02.HTM/ 25.10.2004
• http://psychology.ucdavis.edu/rainbow/html/ajph2002.pdf. 25.10.2004
• Nustas PW. University students’ knowledge of AIDS. Int J Nurs Stud 2000; 37: 423 – 433.
• Pekşen Y, Dabak Ş, Leblebicioğlu H, Günaydın M. Gençlerin eğitim öncesi ve sonrası AIDS konusundaki bilgi düzeyleri. Ye- ni Tıp Dergisi 1994; 11: 13.
• Savaşer S. Knowledge and attitudes of high school students abo- ut AIDS: a Turkish perspective. Public Health Nurs 2003; 20:71-79.
• Uğurlu F, İnce N, Özyıldırım AB. İstanbul ili Silivri ilçesi ado- lesan dönem gençliğinde AIDS konusunda çeşitli eğitim yön- temlerinin etkinliği. 8. Halk Sağlığı Günleri, Özet Kitabı, Sivas. 2003; pp 91.
• Ungan M, Yaman H. AIDS knowledge and educational needs of technical university students in Turkey. Patient Educ Couns 2003; 51:163-167.
• Tümer A, Ünal S. Dünyada ve Türkiye’de HIV infeksiyonu epi- demiyolojisi. Ünal S (ed.) AIDS: Modern tıbbi Seminerler. Gü- neş Kitabevi. Ankara, 2000; pp. 1-10.
• (www.ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan5.pdf)\2.2.2005.