İNMELİ OLGULARIN ÖZELLİKLERİ VE FONKSİYONEL DURUM SONUÇLARI

Yıl 2005, Cilt: 68 Sayı: 3, 71 - 77, 15.11.2011

Nurten Eskiyurt Ayşe Yalıman Meltem Vural Hande Kızıltaş Nalan Bölükbaş Fatih Çeşme Nurten Eskiyurt At All.

Öz

Amaç: Çalışmamızın amacı, inme sonrası kliniğimize başvuran hastaların demografik özelliklerini ve fonksiyonel durumlarını belirlemek ve fonksiyonel durumlarını etkileyebilecek faktörleri değerlendirmekti.
Gereç ve yöntem: İnme birimimize başvuran 193 inmeli hastanın demografik özellikleri, inme etyolojileri, inme risk faktörleri ve fonksiyonel durumları değerlendirildi. Fonksiyonel durum ölçütleri olarak, Barthel İndeksi (Bİ) ve Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçütü (FBÖ) kullanıldı. Ortalama ve standart deviasyonların karşılaştırılmasında “Student’s t test” ve “ANOVA”, korelasyon değerlendirmeleri için “Pearson korelasyon analizi” yöntemleri uygulandı.
Bulgular: İnme birimimize başvuran hastaların yaş ortalamaları 61,43 ± 12,72 yıl olup, kadın ve erkek gruplarında yaş ortalamaları, hemisfer tutulumu, inme etyolojileri açısından fark belirlenmemiştir (p > 0,05). Olguların %53,9’unda, erkeklerin %54,7’si ve kadınların %53,12’sinde dominant hemisfer hasarı saptanırken, tüm olguların %66,3’ünde iskemik etyoloji saptandı. Kadın ve erkeklerde inme etyolojisi açısından farklılık yoktu (p>0,05). İnmeli olgularda en sık görülen komorbid hastalık hipertansiyon (%72) olup, bunu kardiyovasküler hastalıklar, diabet ve geçirilmiş iskemik atak izliyordu. FBÖ alt gruplarından kendine bakım, transfer, hareket, tekerlekli iskemle kullanımı, toplam FBÖ skoru ve B‹ skor ortalamaları kadınlarda erkeklere kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşüktü (p < 0,05). FBÖ alt gruplarından sfinkter kontrolü, transfer, hareket, sosyal durum, FBÖ toplam skor ve Bİ skor ortalamaları dominant hemisfer lezyonu olanlarda dominant hemisfer lezyonu olmayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşüktü (p < 0,05). Toplam FBÖ skor ve Bİ skor ortalama değerleri inmeden sonraki 7. aydan sonra ilk 3 ay değerlerine kıyasla istatistiksel olarak anlamlı olarak daha yüksekti (FBÖ için p < 0,05; B‹ için p= 0,001). Eğitim düzeyi, meslek, inme etyolojilerine göre toplam FBÖ, FBÖ alt grup ve B‹ skor ortalamalarında istatistiksel düzeyde anlamlı farklılık yoktu (p > 0,05). Çalışmamızda olgularımızın yaş ile toplam FBÖ skorları arasında negatif korelasyon bulunmaktaydı (r= 0,281, p < 0,01). Kliniğimizde yatırılarak rehabilite edilen olgularda yatış günü başına FBÖ kazancı 0,32 ± 0,62 olup; yatış süresi ile toplam FBÖ, Bİ ve FBÖ kazancı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p > 0,05).
Sonuç: Kadın ve erkeklerde inme etyolojisi açısından farklılık olmayıp, inmeli olgularımızda en sık görülen komorbid hastalık hipertansiyondur; bu da inmeli hastalarda risk faktörlerinin modifikasyonunun önemini göstermektedir. İnme etyolojisi ve tutulan taraf farkı olmaksızın, tüm hastalarımız çeşitli düzeylerde fonksiyonel bağımlılık göstermekte, dominant hemisfer lezyonu olan hastalar, dominant hemisfer lezyonu olmayan hastalardan, fonksiyonelliğin çeşitli yönleri ve bağımsızlık açısından daha olumsuz etkilenmektedirler. Toplam FIM skorlarının yaş ile ters ilişkili bulunmuş olması, inmeli hastalarda fonksiyonel bağımlılığın ilerleyen yaşla arttığını göstermektedir. Erken dönemde motor, sonraki aylarda fonksiyonel iyileşmeyle devam eden kazançların rehabilitasyon programları ile desteklenmesi uygundur.

Anahtar Kelimeler

İnme, fonksiyonel durum, risk faktörleri

Kaynakça

• Bagg S, Pombo AP, Hopman W. Effect of age on functional out- comes after stroke rehabilitation. Stroke 2002; 33: 179–185.
• Baird TA, Parsons MW, Barber PA, Butcher KS, Desmond PM, Tress BM, Colman PG, Jerums G, Chambers BR, Davis SM. The influence of diabetes mellitus and hyperglycaemia on stro- ke incidence and outcome. J Clin Neurosci 2002; 9: 618–626.
• Bitensky NK, Mayo N, Cabot R, Becker R, Coopersmith H. Motor and functional recovery after stroke: Accuracy of physi- cal therapists’ predictions. Arch Phys Med Rehabil 1989; 70: 95–99.
• Brandstater ME. Stroke rehabilitation. In: DeLisa JA, Gans BM, eds. Rehabilitation Medicine. Third Ed. Philadelphia: Lippin- cott-Raven Publishers, 1998; 1165–1189.
• Carod-Artal J, Egido JA, Gonzalez JL, Seijas V. Qulity of life among stroke survivors evaluated 1 year after stroke unit. Stro- ke 2000; 31: 2995–3006.
• Clark TG, Murphy MF, Rothwell PM. Long term risks of stro- ke, myocardial infarction, and vascular death in "low risk" pati- ents with a non-recent transient ischaemic attack. J Neurol Ne- urosurg Psychiatry 2003; 74: 577–580.
• Dam M, Tonin P, Casson S, Ermani M, Pizzolato G, Iaia V, Bat- tistin L. The effects of long-term rehabilitation therapy on postst- roke hemiplegic patients. Stroke 1993; 24: 1186–1191.
• Doğan A, Nakipoğlu GF, Aslan DM, Kaya ZA, Özgirgin N. The rehabilitation results of hemiplegic patients. Turk J Med Sci 2004; 34: 385–389.
• Dromerick AW, Edwards DF, Diringer MN. Sensitivity to chan- ges in disability after stroke: A comparison of four scales useful in clinical trials. J Rehabil Res Dev 2003; 40: 1-8.
• Feigin VL, Wiebers DO, Nikitin YP, O’Fallon WM, Whisnant JP. Risk factors for ischemic stroke in a Russian Community: A population-based case control study. Stroke 1998; 29: 34–39.
• Greenberg E, Treger J, Ring H. Post-stroke follow-up in a reha- bilitation center outpatient clinic. Isr Med Assoc J 2004; 6: 603–606.
• Grimby G, Andren E, Daving Y, Wright B. Dependence and per- cieved difficulty in daily activities in community-living stroke survivors 2 years after stroke. Stroke 1998; 29: 1843–1849.
• Hachisuka K, Tsutsui Y, Furusawa K, Ogata H. Gender differen- ces in disability and lifestyle among community-dwelling el- derly stroke patients in Kitakyushu, Japan. Arch Phys Med Re- habil 1998; 79: 998–1002.
• Hankey GJ, Jamrozik K, Broadhurst RJ, Forbes S, Anderson CS. Long-term disability after first-ever stroke and related prognos- tic factors in perth community stroke study, 1989–1990. Stroke 2002; 33: 1034–1040.
• Herlitz J, Holm J, Peterson M, Karlson BW, Evander MH, Er- hardt L. Factors associated with development of stroke long- term after myocardial infarction: experiences from the LoWASA trial. J Intern Med 2005; 257: 201–207.
• Hermann N, Black SE, Lawrance RN, Szekely C. The Sunnyb- rook Stroke Study. A prospective study of depressive symptoms and functional outcome. Stroke 1998; 29: 618–624.
• Howard G, Evans GW, Crouse JR III, Toole JF, Ryu JE, Tegeler C, Frye-Pierson J, Mitchell E, Sanders L. A prospective reevalu- ation of transient ischemic attacks as a risk factor for death and fatal or nonfatal cardiovascular events. Stroke 1994; 25: 342–345.
• Kissela BM, Khoury J, Kleindorfer D, Woo D, Schneider A, Al- well K, Miller R, Ewing I, Moomaw CJ, Szaflarski JP, Gebel J, Shukla R, Broderick JP. Epidemiology of ischemic stroke in pa- tients with diabetes: the Greater Cincinnati/Northern Kentucky Stroke Study. Diabetes Care 2005; 28: 355–359.
• Küçükdeveci AA. İnmeli hastalarda fonksiyonel değerlendirme. Hemipleji ve Rehabilitasyonu sempozyumu, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara, 8–9 Ekim 1999.
• Küçükdeveci AA, Yavuzer G, Tennant A, Süldür N, Sonel B, Arasıl T. Adaptation of modified Barthel Index for use in physi- cal medicine and rehabilitation in Turkey. Scand J Rehabil Med 2000; 32; 29: 87–92.
• Law M, Lextts L. A critical review of scales of daily living. Am J Occup Ther 1989; 43: 522–528.
• Lin JH, Hsiao SF, Chang CM, Huang MH, Liu CK, Lin YT. Fac- tors influencing functional independence outcome in stroke pa- tients after rehabilitation. Kaohsiung J Med Sci 2000; 16: 351- 359.
• Lindmark B, Hamrin E. Evaluation of functional capacity after stroke as a basis for active intervention. Presentation of a modi- fied chart for motor capacity assessment and its reliability. Scand J Rehabil Med 1988; 20: 103–109.
• Macciocchi SN, Diamond PT, Alves WM. Ischemic stroke: rela- tion of age, lesion location, and initial neurologic deficit to func- tional outcome. Arch Phys Med Rehabil 1998; 79: 1255–1257.
• Mayo NE, Korner-Bitensky NA, Becker R. Recovery time of in- dependent function post-stroke. Am J Med Rehabil 1991; 70: 5–12.
• Pantano P, Formisano R, Ricci M, Di Piero V, Sabatini U, Di Po- fi B, Rossi R, Bozzao L, Lenzi GL. Motor recovery after stroke. Morphological and functional brain alterations. Brain 1996; 119: 1849–1857.
• Pinto A, Tuttolomondo A, Di Raimondo D, Fernandez P, Licata G. Cerebrovascular risk factors and clinical classification of stro- kes. Semin Vasc Med 2004; 48: 287–303.
• Shah S. Inprasie of the Brometric and psychometric qualities of the Barthel Index. Physiotherapy 1994; 80: 769–779.
• Tanne D, Shotan A, Goldbourt U, Haim M, Boyko V, Adler Y, Mandelzweig L, Behar S. Severity of Angina pectoris and risk of ischemic stroke. Stroke 2002; 33: 245–250.
• Thrift G, Dewey MH, Macdonel RA, McNeil JJ, Donnan GA. Incidence of the major stroke subtypes. Stroke 2001; 32: 1732–1738.
• Vasan RS, Massaro JM, Wilson PW, Seshadri S, Wolf PA, Levy D, D’Agostino RB. Antecendent blood pressure and risk of car- diovascular disease: the Framingham Heart Study. Circulation 2002; 105: 48–53.
• Wang WY, Chang JJ, Sung YT, Lin YT. The relationship betwe- en functional recovery one year after a stroke and related factors. Gaoxiong Yi Xue Ke Xue Za Zhi 1991; 7: 136–143.
• Weir NU, Demchuk AM, Buchan AM, Hill MD. Stroke preven- tion. Matchining therapy to the patient with TIA. Postgrad Med 2005; 117: 26–30.
• Woo J, Kay R, Yuen RK, Nicholls MG. Factors influencing long term survival and disability among three-month stroke survivors. Neuroepidemiology 1992; 11: 143–150.
• Zhang LF, Yang J, Hong Z et al. Proportion of different subtypes of stroke in China. Stroke 2003; 34: 2091–2096.