Militer Rejimlerde İletişim Aracı Olarak 20. yy Afiş Sanatı

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 25, 73 - 84, 05.09.2022

Elvan Tekin

https://doi.org/10.16950/iujad.1094190

Cited By: 1

Öz

Dünya 20. yüzyılın başlarında ekonomik, sosyal, siyasi, vb. açıdan günümüzdeki yapısına evrilmeye başlamıştır. Dönemin baş aktörleri olarak nitelenebilecek; Almanya, Rusya, İngiltere, Fransa, Amerika, Çin, Polonya, İspanya ve Japonya gibi ülkeler, tahakküm altına alabileceklerini düşündükleri ekonomik ve demografik açıdan daha küçük ülkelere karşı yüzyılın ilk çeyreğinde militer ve faşizan yaptırımları dikte ettirmeye çalışmıştır.
Militer rejimlerin temsilcileri, yönettikleri ülkelerde kendi yerlerini sağlamlaştırma adına milli bir paranoya yaratarak, propaganda yapma yoluna gitmişlerdir. Propaganda aracı olarak kitlelere hem görsel hem de coşkun duyguları doğrudan aktaracak olan afiş sanatı kullanılmıştır. Özellikle; makalenin ana ekseninde I. ve II. Dünya Savaşları ve Soğuk Savaş döneminde; Almanya’da, Sovyet Rusya’da ve Polonya’da üretilen propaganda afişlerinin karşılaştırılması yer almaktadır. Makalede, siyasi posterlerin geniş kitleler üzerinde uyandırdığı emre itaat duygusunun oluşturulmasında kullanılan anlatım ve tasarım dilini göstermeyi amaçlamaktadır, hangi yöntemlerin ve biçimlerin ne şekilde tasarım alanında konumlandırıldığının incelenmesi amaçlanmaktadır. Makale, literatür taraması, grafik tasarım incelemesi ve karşılaştırmalı betimsel yöntem ile gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Poster Sanatı, Propaganda, 20. Yüzyıl, Militer Rejimler, afiş sanatı

Kaynakça

• Referans1 Akyıldız, H. (2006). İktisadi ve siyasal dönüşümlerin sosyo-psikolojik dinamiği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(4), 1-15.
• Referans2 Altun, S. U. (2010). Hitler Almanyası’nda Sanat ve Propaganda. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 5, 23-39.
• Referans3 Başbuğ, F. (2012). 20. Yüzyıl Alman resim sanatında bir modernist: Max Beckmann. İdil, 1(1), 123-144.
• Referans4 Becer, E. (2005). Görsel iletişim ve grafik tasarım. Ankara: Dost Yayınevi.
• Referans5 Bingöl, B. (2011). Sanat özgürlüğü. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. 1(2), 92-139.
• Referans6 Can, N. (2009). Şiddetin ideolojik yüzü ya da faşizmin korunan baltası. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(1), 1-10.
• Referans7 Clark, T. (2004). Sanat ve Propaganda. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Referans8 Fiorani, F. (2005). A New İllustrated History Of World War II Rare and Unseen Photographs 1939-1945, David and Charles Book, UK.
• Referans9 Gümüştekin, N. (2012). İki Polonyalı grafik tasarımcı- Henryk Tomaszewski ve Franciszek Starowieyski- örneğinde II. Dünya Savaşı sonrasında tiyatro afişleri. Sanat Dergisi, 20, 63-74.
• Referans10 İnaç, H. (2010). Faşizmin ve sosyalizmin sosyo-politik kökenleri, Marx-Pareto mukayesesi. Bursa: Mkm Yayıncılık.
• Referans11 Macit, M. H. (2006). Faşizm ve Nazizm. İkinci basım. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Referans12 Poulantzas, N. (1980). Faşizm ve diktatörlük. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Referans13 Rudé, G. (2010). İdeoloji ve popüler protesto. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Referans14 Sabine, G. (2000). Yakınçağ siyasal düşünceler tarihi. Dördüncü basım. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Referans15 URL-1, (2013), http://digitalpostercollection.com/propaganda/1939-1945-world-war-ii/poland/do-broni-zwarci-i-zjednoczeni-zwyciezymy-wroga/, (accessed in 30.12.2013), (In English).
• Referans16 URL-2, (2013), http://digitalpostercollection.com/propaganda/1939-1945-world-war-ii/soviet-union/1942-everything-for-the-victory/, (accessed in 30.12.2013), (In English).
• Referans17 URL-3, (2013), http://digitalpostercollection.com/propaganda/1939-1945-world-war-ii/soviet-union/1941-well-take-your-shift/, (accessed in 30.12.2013), (In English).
• Referans18 URL-4, (2013), http://enfance-sous-la-seconde-guerre-guerre-mondiale.e-monsite.com/album/affiches-de-propagandes-nazi/, (accessed in 30.12.2013), (In French).
• Referans19 URL-5, (2014), http://smashingmagazine.com/2010/01/17/the-legacy-of-polish-poster-design/ (accessed in 12.06.2014), (In English).
• Referans20 Yalın, B. E. (2012). Görsel “iktidar” tasarımı: afişteki iktidar ya da iktidarı afişe etmek. Atatürk Üniversitesi İletişim Dergisi, 8(1), 1-12.