Kadın, Evlilik ve Sınırlar: Nazan Bekiroğlu’nun Mücellâ ve Laura Esquivel’in Acı Çikolata Romanlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış

Yıl 2023, , 239 - 260, 04.07.2023

Fulya Çelik

https://doi.org/10.26650/LITERA2022-1197553

Öz

Kadın dünyası edebiyatta pek çok açıdan ele alınmış ve alınmaya devam etmektedir. Özellikle toplumun en küçük yapı taşı olan ailenin temeli olarak kadın, hayatın içinden hikâyelerle bezenerek zenginleşen bir motif olarak öne çıkmaktadır. Geçmişten günümüze değişen toplum yapısı, olumlu ya da olumsuz anlamda, çoğunlukla kadına has bir statü belirlemeye eğilim göstermiştir. Bu açıdan bakıldığında edebiyatta kadın motifi feminist eleştiri başta olmak üzere pek çok açıdan irdelenmiştir. Bazen birey, bazen kahraman, bazen eş, bazen anne bazen ise bir tanrıça olarak karşımıza çıkan kadın, dünya edebiyatını beslemektedir. Bu çalışmada, iki farklı kültüre ait romanlar kadın ekseninde ele alınacaktır. Nazan Bekiroğlu’nun Mücellâ ve Laura Esquivel’in Acı Çikolata adlı eserleri üzerinden toplum ve anne tarafından baskılanan kadın karakterler ve bu karakterler üzerinden derinleştirilen anlatılar karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelenecektir. Pek çok toplum tarafından kadına biçilen evlilik rolünü zıtlıklarıyla odak noktasına alan bu iki eser karşılaştırılırken özellikle anne-kız ilişkisi, kadına dönük toplum baskısı ve kadınların baskılara karşı geliştirdiği bireysel savunma mekanizmalarının üzerinde durulacaktır. Türk ve Meksika edebiyatlarından seçilen eserlerin karşılaştırılması sırasında bu iki kültürün ayrıştığı ve yakınlaştığı noktalar da yine kadın karakterler üzerinden sosyalist feminist edebiyat eleştirisi aracılığıyla ele alınacaktır. Anne, aşk, evlilik, çeyiz ve mutfak motiflerinin bambaşka dünyaları yansıtan edebi eserlere dönüşümü tartışılacak ve bu yönde çıkarımlar yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplum, kadın, evlilik, Mücellâ, Acı Çikolata

Women, Marriage, and Borders: A Comparative View of Nazan Bekiroglu’s Mücellâ and Laura Esquivel’s Like Water for Chocolate

Öz

Women have continued to be dealt with from different perspectives in literature. Women are at the base of the family structure and come to the fore as a motif enriched through stories knitted with the realities of life. From history to the present, the social structure tended to positively and negatively identify women’s status. For this reason, women have been examined based on many aspects of literature, especially from a feminist perspective. Women are sometimes depicted as individuals, heroes, wives, mothers, or goddesses and have inspired world literature. This study will discuss female characters through novels from different cultures. It will analyze Nazan Bekiroğlu’s (2015) Mücellâ and Laura Esquivel’s (1989) Like Water for Chocolate using a comparative approach to the female characters who are oppressed by society and their mothers and to the deep narratives built around these characters. These two works focus on the role of marriage that is assigned to women from different perspectives. During the comparison, the article will discuss issues such as the motherdaughter relationship, social oppression against women, and women’s defense mechanisms. These two works selected from Turkish and Mexican literature will be examined with a socialist feminist literary criticism by considering the differences and similarities between these two cultures. In addition, the article will discuss how motifs such as mother, love, marriage, dowry, and kitchen create different worlds in related works and make inferences in line with this.

Anahtar Kelimeler

Society, women, marriage, Mücellâ, Like Water for Chocolate

Kaynakça

• Aktaş, G. (2013). Feminist söylemler bağlamında kadın kimliği: Erkek egemen bir toplumda kadın olmak. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-72. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr google scholar
• Atasü, A. (2009). Bilinçle beden arasındaki uzaklık (1.bs.). İstanbul: Everest Yayınları. google scholar
• Başak, S. (2009). Cam tavanlar. Kök Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, XI(2), 119-132. Erişim adresi: http:// www.koksav.org.tr. google scholar
• Bekiroğlu, N. (2015). Mücellâ (1.bs.). İstanbul: Timaş Yayınları. google scholar
• Chodorow, N. (1974). Family structure and feminine personality. In M. Zimbalist Rosaldo & L. Lamphere (Eds.), Woman, culture & society (pp. 43-66). Standford, California: Standford University Press. google scholar
• Çakır, S. (2009). Osmanlı’da kadınların mekânı, sınırlar ve ihlaller. A. Alkan (Ed.), Cins Cins Mekân kitabı içinde (ss. 76-101). İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
• Esquivel, L. (2022). Acı çikolata (H. Mutlu, Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları. google scholar
• Goldman, E. (2006). Dans edemeyeceksem bu benim devrimim değildir (N. Bayram, Çev.) İstanbul: Agora Kitaplığı. google scholar
• Güneş, F. (2017). Feminist kuramda ataerki tartışmaları üzerine eleştirel bir inceleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 245-256. https://doi.org/10.18069/firatsbed.346526. google scholar
• Jung, C. G. (2015). Feminen (T. Soylu, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık. google scholar
• Karacan, N. (2016). Toplumsal cinsiyet kavramı, yeniden inşası ve sanata yansımaları. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 5(24), 1079-1093. DOI: 10.7816/idil-05-24-02. google scholar
• Navaro, L. (2011). Haset ve rekabet (2.bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• Selimoğlu, E. & Gültekin, T. (2018). Laura Esquivel’in Acı Çikolata romanı üzerinden duygusal dünya ve yemek kültürü ilişkisi. Antropoloji, Sayı 36, 71-85. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr. google scholar
• Şeker, A. (2019). Feminist edebiyat eleştirisi bağlamında edebi metinlerde kadın gerçekliği. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 347-359. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr. google scholar
• Uzunoğlu, M. (2019). Bir iletişim aracı olarak yemek: Acı Çikolata. Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 225-228. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr. google scholar
• Vasudevan, S. (2015). Cooking as metaphor of the solitary voice of women with respect to Laura Esquivel’s Like Water for Chocolate. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 4(7), 44-47. Erişim adresi: http://www.ijhssi.org. google scholar