The Use of Concept Maps in Translator Training

Yıl 2022, , 885 - 902, 15.01.2023

Erdinç Aslan

https://doi.org/10.26650/LITERA2021-985648

Öz

As a reflection of the constructivist teaching approach, concept maps, which have entered our education life, are used both as a teaching material and as an assessment and evaluation tool. Concept maps have been used in many courses and subjects, from preschool to higher education, and they continue to be used. Concept maps were created based on Ausubel’s meaningful learning model. Concept maps are also used in translation education. In this study, it is emphasized that concept maps can be used in teaching which subjects, how they can be used in translation education, and how they can be used as a measurement and evaluation tool. For this purpose, different sample concept maps related to selected topics from the field of translation studies are presented and the information is visualized. First, a sample classification concept map related to translation technologies is presented. Secondly, the concept of translation competence is visualized with a spider web concept map. Thirdly, equivalence in translation is explained with a fishbone concept map. In addition to these, how to use concept maps in the analysis of the meaning of translation texts is discussed and a sample translation text and concept map of this text are presented. In the last section, the evaluation of concept maps is emphasized and a sample scoring table is given. According to this table, the translation technologies concept map presented in Table 1 is scored. This study also focuses on other methods used in the evaluation.

Anahtar Kelimeler

Translation, Translation Studies, Translator Training, Concept Map, Measurement and Evaluation

Çeviri Eğitiminde Kavram Haritalarının Kullanımı

Öz

Yapılandırmacı öğretim yaklaşımının bir yansıması olarak eğitim hayatımıza giren kavram haritaları gerek bir öğretim materyali olarak gerekse bir ölçme değerlendirme aracı olarak okul öncesinden yükseköğretime kadar her seviyede birçok derste ve konuda kullanılmaktadır. Kavram haritaları, Ausubel (1968)’in anlamlı öğrenme modelinin temelini oluşturan, bilişsel yapının hiyerarşik olarak şekillendiği ve yeni kavramların öğrenilmesinin daha önce öğrenilmiş kavramlarla ilişkilendirilerek gerçekleştiği düşüncesinden hareketle ortaya çıkmıştır. Kavram haritaları birçok alanda olduğu gibi çeviri eğitiminde de kullanılmaktadır. Bu çalışmada kavram haritalarının çeviri eğitiminde hangi konuların öğretilmesinde ve nasıl kullanılabileceği, bunlardan bir ölçme ve değerlendirme aracı olarak nasıl yararlanılabileceği üzerinde durulmaktadır. Bunun için çeviribilim alanından seçilen bazı konularla ilgili, farklı türde örnek kavram haritaları sunulmakta ve bilgiler görselleştirilmektedir. İlk olarak çeviri teknolojileri ile ilgili örnek bir sınıflama kavram haritası sunulmaktadır. İkinci olarak çeviri edinci kavramı örümcek ağı kavram haritası ile görselleştirilmektedir. Üçüncü olarak çeviride eşdeğerlik konusu balık kılçığı kavram haritası ile açıklanmaktadır. Bunlara ek olarak çeviri metinlerinin anlam çözümlemesinde kavram haritalarının nasıl kullanılacağı ele alınmakta ve örnek bir çeviri metni ve bu metne ait kavram haritası sunulmaktadır. Son bölümde ise kavram haritalarının değerlendirilmesi üzerinde durulmakta, örnek bir puanlama tablosu verilmekte ve bu tabloya göre Tablo 1’de sunulan çeviri teknolojileri kavram haritası puanlanmaktadır. Ayrıca son bölümde değerlendirmede kullanılan diğer yöntemler de ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, Çeviribilim, Çeviri Eğitimi, Kavram Haritası, Ölçme ve Değerlendirme, Translation, Translation Studies, Translator Training, Concept Map, Measurement and Evaluation

Kaynakça

• Acat, M. B. (2003). Kavram haritalarının Türkçe öğretiminde kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 168-193. google scholar
• Akın, N. O. (2017). Sanat felsefesi dersinde kavram haritası kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 798-807. google scholar
• Aktepe, V., Cepheci, E., Irmak, S. ve Palaz, Ş. (2017). Hayat bilgisi dersinde kavram öğretimi ve kavram öğretiminde kullanılabilecek teknikler üzerine kuramsal bir çalışma. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 3(1), 33-50. google scholar
• Altınok, H. (1998). İlköğretim fen bilgisi dersi öğretiminde kavram haritalarının kullanımı ve öğrenci kavramsallaşmaları üzerine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. google scholar
• Ata, N. ve Adıgüzel, T. (2011). Matematik öğretiminde kavram haritalarının farklı kullanım biçimlerinin öğrencilerin kavram haritası yapabilme düzeyi ve akademik başarılarına etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 803-823. google scholar
• Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology. A cognitive view. New York: Holt, Rinehart and Winston, Inc. google scholar
• Aydoğan, Y. ve Özdemir, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin konuşma becerilerinin geliştirilmesinde kavram haritalarının etkisi. Academy Journal of Educational Sciences, 4(1), 11-21. google scholar
• Bülbül, F. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kavram Haritalarının Okuduğunu Anlama Becerisine Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 187-201. google scholar
• Çakıcı, D., Alver, B. ve Ada, Ş. (2006). Anlamlı öğrenmenin öğretimde uygulanması. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 71-80. google scholar
• Çakmak, N. ve Baysen, E. (2013). Kavram haritalarının bilgi arama süreçlerinde kullanılması. Bilgi Dünyası, 14(2) 358-372. google scholar
• Dancette, J. & Halimi, S. (2005). La représentation des connaissances; son apport à l’étude du processus de traduction. Meta, 50(2), 548-559. google scholar
• Durukan, E. ve Çelikay, K. (2018). Çeviri edinci kavramına yönelik kapsayıcı bir tanım önerisi. Turkish Studies Language / Literature, 13(12), 161-176. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13601. google scholar
• Durukan, E. ve Maden, S. (2010). Kavram haritaları ile not tutmanın ilköğretim öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerine etkisi. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-70. google scholar
• Karçığa, S. (2015). Dil eğitiminde ve öğretiminde kavram alanı sözlüklerinin önemi. International Journal of Languages’ Education and Teaching UDES 2015, 2514-2524. google scholar
• Krishan, T. M. A. (2017). Concept map technique as a new method for whole text translation. English Language Teachin, 10(4), 62-66. google scholar
• Kurnaz, M. A. ve Pektaş, M. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin ölçme-değerlendirmede kavram haritası kullanım durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-10. google scholar
• Maden, S., Altunbay, M. ve Dinçel, Ö. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sözcük öğretimi uygulamaları: kavram haritası örneği. Millî Eğitim, 210, 477-488. google scholar
• Novak, J. D. & Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. Cambridge: Cambridge University Press. google scholar
• Sarıca, S. ve Çetin, B. (2012). The effects of using concept maps on achievement and retention in teaching science lessons. İlköğretim Online, 11(2), 306-318. google scholar
• Sönmez, Ö. F. ve Sevim, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde anlamlı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanan etkinliklerin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(3), 447457. google scholar
• Stepanova, M. M. (2015). The use of mind mapping in translator training. Conference Proceedings. ICT for Language Learning. 8th edition. Erişim adresi: https://conference.pixel-online.net/ICT4LL/files/ict4ll/ ed0008/FP/1004-ICL1285-FP-ICT4LL8.pdf google scholar
• Şahin, F. (2002). Kavram haritalarının değerlendirme aracı olarak kullanılması ile ilgili bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(11), 17-32. google scholar
• Şenay, A. (2007). Kavram haritaları yöntemiyle metin öğretimi. (Doktora Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi. google scholar
• TDK E-Sözlük (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/. google scholar
• Vaccination Info Service (2020). Quels sont les dıfferents types de vaccıns? Erişim adresi: https://vaccination-info-service.fr/Questions-frequentes/Questions-generales-sur-la-vaccination/Composition-des-vaccins/ Quels-sont-les-differents-types-de-vaccins. google scholar
• Yazıcı, M. (2007). Yazılı çeviri edinci. İstanbul: Multilingual. google scholar
• Yılmaz, K. ve Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 185-204. google scholar