Mohsin Hamid’in Exit West Romanı Işığında Göçmen Yazını ve Çeviri

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 1, 139 - 164, 23.05.2022

Hilal Erkazancı

https://doi.org/10.26650/LITERA2021-925261

Öz

Göçmen yazını, göçmen deneyimleri üzerine oluşturulan ve gerçek yaşam anlatılarına alternatif bir düşünme ve ifade şekli sağlayan metinlerden oluşmaktadır; bu nedenle, göçmen yazınının çevirisinde (melez kimlikler, kararsızlık, sınır geçişleri ve dönüşüm gibi) içerik özellikleri ve (kod kaydırma, metafor ve anıştırma gibi) biçemsel özelliklerin aktarımı büyük bir önem kazanmıştır. Yazın metinleri sayesinde göçmen anlatılarına dair önemli bir farkındalık yaratıldığını vurgulayan bu çalışmada, göç deneyiminin duygusal ve psikolojik boyutlarını ortaya koyan iletişimsel ipuçlarınının çeviriye nasıl aktarıldığı mercek altına alınacaktır. Bu bağlamda, Mohsin Hamid’in (2017) Exit Westromanı ve romanın Türkçe çevirisi Batı Çıkışı (2019) incelenecektir. İnceleme, Teun van Dijk’ın (2005, 2018) göçmenler hakkındaki söylemleri konu aldığı çalışmasında kullandığı söylem stratejilerinin ışığında yürütülecektir. Göç bağlamında çeviri ediminin etik bir boyutunun olduğu uzun zamandır dile getirilen bir konu olsa da göçmen temsilinde yazın çevirisinin önemine de ayrı bir vurgu yapmak gerekir. Başka bir deyişle, göçmen anlatılarını medya ve toplum çevirmenliği kapsamında çeviren yazılı ve sözlü çevirmenler gibi, göçmen yazını çevirmenleri de etik bir sorumluluğa sahiptir. Bunun nedeni, yazın çevirisinde kullanılan söylem stratejilerinin göçmenlere özel bir ses kazandırması ve toplumdaki farkındalık düzeyini söylem yoluyla artırmasıdır. Bu farkındalığın mevcut olmadığı durumlarda göçmenler çoğu zaman suskun ve marjinal ‘ötekiler’ olarak ön plana çıkmaktadır. Çalışmanın sonunda, etik bir değer olarak farkındalık yaratmada başvurulan çeviri ediminin önemi ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göçmen yazını, çeviri, söylem, Mohsin Hamid, Exist Wes

Destekleyen Kurum

YOKTUR

Proje Numarası

YOKTUR

Teşekkür

YOKTUR

Migrant Writing and Translation: The Case of Mohsin Hamid’s Exit West in Turkish

Öz

Migrant writing is based on textual productions that offer an alternative mode of reflection and expression of the migrant experience. Hence, the translation of migrant writing has significant implications for the representational politics that are closely related to the thematic features (e.g. hybrid identities, ambivalence, border-crossings, and metamorphoses) and stylistic features (e.g. codeswitching, metaphors, and allusions). Arguing that literature plays a key role in enabling readers to make better sense of migrants’ life narratives, this paper seeks to shed light on how literary translation may transfer communicative complexities, unravelling the emotional and psychological aspects of the migrant experience that manifests itself in literary texts. In this context, the study will focus on Mohsin Hamid’s (2017) Exit West and its Turkish translation Batı Çıkışı (2019). The analysis of the source and target texts will be carried out in light of the discursive strategies listed by Teun van Dijk (2005, 2018) in his study of various discourses on migrancy. Ultimately, this paper emphasises that even though the idea of translation as an ethical act is not new in the context of migration, reconsidering the ethical significance of creating awareness through literary translation is significant. The study hence places special emphasis on the recreation of the discursive strategies in fictional accounts in order to (re)present migrants who might otherwise become silent and mute.

Anahtar Kelimeler

migrant writing, translation, discourse, ethics, Mohsin Hamid

Proje Numarası

YOKTUR

Kaynakça

• Agamben, G. (1995). We Refugees. Symposium. A Quarterly Journal in Modern Literatures, 49(2), 114-119. google scholar
• Akbatur, A. (2010). Writing/Translating in/to English: The Ambivalent Case of Elif Şafak in Boğaziçi University (Yayımlanmamış doktora tezi). Retrieved from: https://tezarsivi.com/writingtranslating-into-english-the-ambivalent-case-of-elif-safak. google scholar
• Ashcroft, B., Gareth, G., ve Tiffin, H. (Yay. Haz.). (1989). The Empire Writes Back: Theory and Practice in Post-Colonial Literatures. London and New York: Routledge. google scholar
• Bachmann-Medick, D. (2006). Meanings in Cultural Anthropology. T. Hermans (Yay. Haz.), Translating Others içinde, (ss. 33-42). Manchester: St Jerome. google scholar
• Bağlama, S. H. (2019). Mohsin Hamid’s Exit West: Co-opting Refugees into Global Capitalism. New Middle Eastern Studies (NMES), 9, 149-158. google scholar
• Balcı, U. & Akgün, M. (2018). Emine Sevgi Özdamar’ın Mutterzunge Adlı Eserindeki Kalıp İfadeler ve Türkçe Çevirisindeki Karşılıkları. Social Sciences Studies Journal, 4, 2097-2103. google scholar
• Bhabha, H. K. (1994). The Location of Culture. NewYork: Routledge. google scholar
• Bhabha, H. K. (2016). Kültürel Konumlanış (T. Uluç, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları. google scholar
• Bissell, D. (2007). Animating Suspension: Waiting for Mobilities. Mobilities,2(2), 277-298. doi: 10.1080/17450100701381581. google scholar
• Boase-Beier, J. (2006). Stylistic Approaches to Translation. Manchester: St Jerome Publishing. google scholar
• Cengiz, S. (2010). Göç, Kimlik ve Edebiyat. Zeitschrift für die Welt der Türken, 2 (3), 185-193. google scholar
• Chandler, C. & Hamid, M. (2017). We Are All Refugees: A Conversation with Mohsin Hamid. Retrieved from: https://www.thenation.com. google scholar
• Conrad, J. ([1902] 1982). Heart of Darkness. Harmondsworth: Penguin Modern Classics. google scholar
• Conrad, J. (1999). Karanlığın Yüreği (Sinan Fişek, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınlan. google scholar
• Cresswell, T. (2010). Towards a Politics of Mobility. Environment and Planning D: Society and Space, 28, 17-31. doi:10.1068/d11407. google scholar
• Cronin, M. (2006). Translation and Identity. London and New York: Routledge. google scholar
• Cutolo, R. (2012). Mohsin Hamid: The Meeting of East and West. Publishers Weekly (26 Nov. 2012: 21-22). google scholar
• Dew, S. (2017). Review of Exit West. Religious Studies Review, 43(3), 273-274. google scholar
• Gamal, A. (2013). The Global and the Postcolonial in Post-migratory Literature. Journal of Postcolonial Writing, 48(5), 596-608. google scholar
• Haas, B. M. (2017). Citizens-In-Waiting, Deportees-In-Waiting: Power, Temporality, and Suffering in the U.S. Asylum System. Ethos, 45(1), 75-97. doi:10.1111/etho.12150. google scholar
• Hamid, M. (2007). The Reluctant Fundamentalist. London: Hamish Hamilton-Penguin. google scholar
• Hamid, M. (2008). Gönülsüz Köktendinci (F. Yanık, Çev.). İstanbul: Hayy Kitap. google scholar
• Hamid, M. (2017). Exit West. Riverhead Books. google scholar
• Hamid, M. (2019). Batı Çıkışı (Ö. A. Turan, Çev.). İstanbul: Pegasus Yayıncılık. google scholar
• Inghilleri, M. (2017). Translation and Migration. New York and London: Routledge. google scholar
• Inghilleri, M. & Polezzi, L. (2020). A Conversation about Translation and Migration. Cultus, 13, 24-43. google scholar
• Kahraman, R. (2010). Göç ve Çeviri: İltica Başvurularında Sözlü Çeviri Uygulamaları ve Toplum Çevirmeninin Rolü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi. google scholar
• Lagji, A. (2019). Waiting in motion: Mapping postcolonial fiction, new mobilities, and migration through Mohsin Hamid’s Exit West. Mobilities, 14(2), 218-232. google scholar
• Naydan, L. M. (2016). Rhetorics of Religion in American Fiction: Faith, Fundamentalism, and Fanaticism in the Age of Terror. Lewisburg: Bucknell UP. google scholar
• Okumuş, G. (2017). Göçmen belleğinin mekânı kurgulama ve yeniden üretme biçimleri: Kolaj, montaj ve çeviri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. google scholar
• Perfect, M. (2019). Black Holes in the Fabric of the Nation: Refugees in Mohsin Hamid’s Exit West. Journal for Cultural Research, 23(2), 187-201. doi.org/10.1080/14797585.2019.1665896. google scholar
• Polezzi, L. (2012). Translation and Migration. Translation Studies, 5(3), 345-356. google scholar
• Polezzi, L. (2014). Migration and Translation: Introduction. N. Segal & D. Koleva (Yay. Haz.), From Literature to Cultural Literacy içinde, (ss. 79-85). London: Palgrave Macmillan. google scholar
• Popovic, A. (1976). A Dictionary for the Analysis of Literary Translation. University of Alberta: Edmonton. google scholar
• Rotter, R. (2016). Waiting in the Asylum Determination Process: Just an Empty Interlude? Time & Society, 25(1), 80 -101. doi:10.1177/0961463X15613654. google scholar
• Rushdie, S. (1988). The Satanic Verses. New York: Viking. google scholar
• Rushdie, S. (1991). Midnight’s Children. New York: Penguin, 1991. google scholar
• Rushdie, S. (1992). Imaginary Homelands: Essays and Criticism 1981-1991. London: Penguin. google scholar
• Said, E. (1984). Orientalism. New York: Pantheon. google scholar
• Salim, M. (2011a). Almanya’da Göçmen Edebiyatı. Yeni Hayat. Erişim Tarihi: 30.01.2020. https://www.yenihayat. de/2011/09/19/almanya%E2%80%99da-gocmenedebiyati/. google scholar
• Salim, M. (2011b). Almanya’da Göçmen Edebiyatı (2). Yeni Hayat. Erişim Tarihi: 30.02.2020. https://www. yenihayat.de/2011/10/01/almanyadagocmen-edebiyati-2/. google scholar
• Şafak, E. (2008). Elif Şafak’ın Tanıtımıyla. M. Hamid, Gönülsüz Köktendinci (F. Yanık, Çev.) içinde, (ss. 5-7). İstanbul: Hayy Kitap. google scholar
• Şafak, E. (2019). Elif Şafak’ın Tanıtımıyla. M. Hamid, Batı Çıkışı (Ö. A. Turan, Çev.). İstanbul: Pegasus Yayıncılık. google scholar
• Şan, F. ve Koçlu, S. (2018). Sakarya’daki Mültecilerin İletişim Sorunlarının Belirlenmesi ve Toplum Çevirmenliğine Olan İhtiyaç. International Journal of Language Academy, 4(6), 1-16. google scholar
• Thiong’o, N. (2009). Translated by the Author: My Life in Between Languages. Translation Studies, 2(1), 17-20. doi:10.1080/14781700802496134. google scholar
• Turnbull, S. (2016). ‘Stuck in the Midde’: Waiting and Uncertainty in Immigration Detention. Time & Society, 25(1), 61-79. doi:10.1177/0961463X15604518. google scholar
• Tymoczko, M. (2006). Reconceptualizing Translation Theory: Integrating Non-Western Thought about Translation. T. Hermans (Yay. Haz.), Translating Others içinde, (ss. 13-32). Manchester: St. Jerome. google scholar
• UNHCR [United Nations High Commissioner for Refugees]. (2019). Figures at a Glance. The UN Refugee Agency. Retrieved from http://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html. google scholar
• van Dijk, T. A. (1995). Discourse analysis as ideology analysis. C. Schaffner & A. Wenden (Yay. Haz.), Language and Peace içinde, (ss. 17-33). Aldershot: Dartmouth Publishing. google scholar
• van Dijk, T. A. (1997). The Study of Discourse. T. A. Van Dijk (Yay. Haz.), Discourse as Structure and Process içinde, (ss. 1-34). London: Sage. google scholar
• van Dijk, T. A. (2003). The discourse-knowledge interface. G. Weiss & R. Wodak (Yay. Haz.), Multidisciplinary CDA içinde, (ss. 85-109). London: Longman). google scholar
• van Dijk, T. A. (Yay. Haz.). (2005). Racism and Discourse in Spain and Latin America. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins. google scholar
• van Dijk, T. (2018). Discourse and migration. R. Zapata Barrero & E. Yalaz (Yay. Haz.), Qualitative research in European migration studies içinde, (ss. xx-xx). Cham: SpringerOpen. google scholar
• Venuti, L. (2008). Translation, simulacra, resistance. Translation Studies, 1(1), 18-33. google scholar
• Venuti, L. (2013). Translation Changes Everything: Theory and Practice. London and New York: Routledge. google scholar
• Zengin, E. (2011) Berlin - Eine Deutsche Metropole In Der Türkischen Migrantenliteratur. Eine Studie Zum Raum Und Zur Identitat In Den Werken Der Autoren: Aras Ören, Emine Sevgi Özdamar Und Yade Kara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi. google scholar