The Doctrine of “Public Policy” in Japanese Private International Law Theory and Practice

Yıl 2018, Cilt: 38 Sayı: 1, 147 - 189, 05.09.2018

Onur Can Saatcıoğlu

Öz

This essay aims to explore the fundamental private international law doctrine of public policy (ordre public) as it is
understood in Japanese law. In this context, the concepts of “public policy” and “public policy provision” will be examined
with specific reference to similarities and differences within the domestic public policy notion of Japanese law. Next, as
frequently argued in doctrine, it will address two main conditions for enforcing this notion and several possible routes for
resolving disputes once the application of foreign law is denied. After creating a tangible theoretical base for the subject,
special care will be given to examining major Japanese court cases involving deliberations on public policy. 

Anahtar Kelimeler

Public policy, Ordre public, Conflict of laws, Japanese law, Foreign law

Japon Milletlerarası Özel Hukuk Teori ve Uygulamasında “Kamu Düzeni Müdahalesi”

Öz

Bu çalışma, milletlerarası özel hukukun temel problemleri arasında yer alan “kamu düzeni müdahalesi”nin, Japon hukukunda
nasıl anlaşıldığı ve uygulandığı hususunu ele almaktadır. Bu kapsamda öncelikle, “kamu düzeni” ve “kamu düzeni hükmü”
kavramları incelenmiş, bu kavramların iç hukuk anlamında kamu düzeni anlayışı ile benzeşen ve ondan ayrılan yönleri ortaya
konmuştur. Ardından, kamu düzeni hükmünün işletilebilmesi için doktrinde varlığı zorunlu olarak aranan iki temel şarta
değinilmiştir. Devamında ise, kamu düzeni müdahalesi sonrasında izlenecek yol hakkında ifade bulmuş muhtelif görüşler
ışığında, engelleme sonrasında bir kural boşluğu doğduğunu savunan yaklaşım ile böyle bir boşluğun doğumunu reddeden
yaklaşıma temas edilmiştir. Teorik açıklamaların arkasından, konunun Japon mahkeme uygulamasındaki görünümüne
geçilmiştir. Bu kapsamda, mahkemelerce kamu düzeni müdahalesine başvurulmuş örnekler hakkında bilgi verilmiş, bu
örnekler içerisinde doktriner eserlerde sıkça değinilenler ayrı altbaşlıklar halinde ele alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Kamu düzeni, Ordre public, Kanunlar ihtilâfı hukuku, Japon hukuku, Yabancı hukuk

Kaynakça

• Deguchi K, ‘Beikoku tokkyohou no ikigaitekiyou to kokusaishihoujou no koujo’ (2010) 108/4 Kokusaihougaikouzasshi (出口耕自, 米国特許法の域外適用と国際私法上の公序,　国際法外交雑誌, 2010, 108巻, 4号)
• Deguchi K, Rontenkougi kokusaishihou (Hougakushoin 2015) (出口耕自, 論点講義国際私法, 東京, 法学書院, 2015)
• Dougauchi M, Pointo kokusaishihou souron (2nd edn Yuuhikaku 2007) (道垣内正人, ポイント国際私法総論, 第２版, 有斐閣, 東京, 2007)
• Houmushou minjikyoku sanjikanshitsu, ‘Kokusaishihou no gendaika ni kansuru youkouchuukanshian hosoku setsumei’, (2005) 123 <www.moj.go.jp/content/000071219.pdf> accessed 20 May 2018 (法務省民事局参事官室, (平成１７年３月２９日), 国際私法の現代化に関する要綱中間試案補足説明) www.moj.go.jp/content/000071219.pdf
• Ikehara S, Kokusaishihou souron (Houritsugaku zenshuu, Yuuhikaku 1973) (池原季雄, 国際私法総論, 法律学全集, 有斐閣, 東京, 1973)
• Ishiguro K, Kokusaishihou (2nd edn Shinseisha 2007) (石黒一憲, 国際私法, 第二版, 新世社, 東京, 2007)
• Itou M, Kokusaishihou (3rd edn Koubundou 2013) (伊藤真, 国際私法, 第三版, 弘文堂, 東京, 2013)
• Kanzaki T, Pureppu kokusaishihou (Koubundou 2015) (神前禎, プレップ国際私法, 弘文堂, 東京, 2015)
• Kanzaki T, ‘Fuhoukoui ni tsuite no koujo ni yoru seigen’ in Y Sakurada and M Dougauchi (eds) Chuushaku Kokusai Shihou (Daiichi Ken) (Yuuhikaku 2011) (神前禎, 不法行為についての公序による制限) (Kısaltma: Fuhoukoui)
• Kanzaki T, Hayakawa Y and Motonaga K, Kokusaishihou (3rd edn Yuuhikaku 2012) (神前禎, 早川吉尚, 元永和彦, 国際私法, 第三版, 有斐閣, 東京, 2012)
• Kasahara T, Kokusaishihou genron (Bunshindou 2015) (笠原俊宏, 国際私法原論, 文眞堂, 東京, 2015)
• Koide K, Chikujou kaisetsu-Hou no tekiyou ni kan suru tsuusokuhou (Shoujihoumu 2009) (小出邦夫, 逐条解説 - 法の適用にかんする通則法, 商事法務, 東京, 2009)
• Kono T, ‘Dai 42 jou Koujo’ in Y Sakurada and M Dougauchi (eds) Chuushaku kokusaishihou (Yuuhikaku 2011) (河野俊行, 第42条 - 公序)
• Kubo I, Kokusaishihou gairon (Kaiteihan, 1954) (久保岩太郎, 国際私法概論, 改訂版, 1954)
• Masao S, Kokusaishihou gairon (Saiteihan, Yuuhikaku 1952) (實方正雄, 国際私法概論, 再訂版,有斐閣, 東京, 1952)
• Matsuoka H, Kokusaishihou ni okeru housentakukisoku kouzouron (Yuuhikaku 1987) (松岡博, 国際私法における法選択規則構造論, 有斐閣, 東京, 1987)
• Matsuoka H, Gendai kokusaishihou kougi (Houritsubunkasha 2008) (松岡博, 現代国際私法講義,法律文化社, 東京, 2008)
• Matsuoka H (ed), Kokusaikankei shihou nyuumon (3rd edn Yuuhikaku 2012) (松岡博(編), 国際関係私法入門, 第三版, 有斐閣, 東京, 2012)
• Nakanishi Y and Kitazawa A and Yokomizo D and Hayashi T, Kokusaishihou (Yuuhikaku 2014) (中西康, 北澤安紀, 横溝大, 林貴美, 国際私法, 有斐閣, 東京, 2014)
• Nomura Y (ed), Keesu de manabu kokusaishihou (2nd edn Houritsubunkasha 2014) (野村美明 (編者), ケースで学ぶ国際私法, 第二版, 法律文化社, 東京, 2014)
• Nomura Y, ‘Dai 6 Shou’ in Y Nomura (ed) Keesu de manabu kokusaishihou (2nd edn Houritsubunkasha 2014) (野村美明, 第六章)
• Orimo Y, Kokusaishihou kakuron (Shinhan, Houritsugaku zenshuu, Yuuhikaku 1972) (折茂豊, 国際私法各論, 新版, 法律学全集, 有斐閣, 東京, 1972)
• Saatcıoğlu, OC, ‘Hukukların Uygulanmasına Dair Genel Kurallar Hakkında Kanun (Kanunlar İhtilafı Hukuku Alanındaki Temel Japon Kanununun Türkçe Çevirisi)’ (2012) 2(1) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 103-130
• Sakurada Y, Kokusaishihou (6th edn Yuuhikaku 2012) (櫻田嘉章, 国際私法, 第六版, 有斐閣, 東京, 2012)
• Sakurada Y and Dougauchi M (eds), Chuushaku kokusaishihou (Yuuhikaku 2011) (道垣内正人, 櫻田嘉章 (編者), 注釈国際私法, 有斐閣, 東京, 2011)
• Sasaki S, ‘Kokusaishihou ni okeru koujo to kihonken ni kansuru kousatsu’ (2009) 17 Memoirs of Tokyo Management College 59-69 (佐々木彩, 国際私法における公序と基本権に関する考察, Memoirs of Tokyo Management College 2009, 17, 59-69) (Kısaltma: Kihonken)
• Sasaki S, ‘Minpou to kokusaishihou ni okeru koujo gainen (kokusaikazokuhou kenkyuukai houkoku: Dai19kai)’ (2011) 55/1 Touyouhougaku (佐々木彩, 民法と国際私法における公序概念 (国際家族法研究会報告第１９回), 東洋法学, 第５５巻第１号 ２０１１年７月) (Kısaltma: Minpou)
• Satou F, ‘Koujoihai ni yoru gaikokuhou no tekiyouhaijo ni tsuite: Haijotaishou ni kansuru jyakkan no kousatsu’ (2016) 66/1,2 Meijouhougaku 509-536 (砂糖文彦, 公序違背による外国法の適用排除について: 排除対象にかんする若干の考察, 名城法学, 2016, 66(1,2), 509-536)
• Takasugi N, ‘Dai 2 Shou’ in H Matsuoka (ed) Kokusaikankei shihou nyuumon (3rd edn Yuuhikaku 2012) (高杉直, 第２章)
• Tameike Y, Kokusaishihou kougi (3rd edn Yuuhikaku 2005) (溜池良夫, 国際私法講義, 第3版, 有斐閣, 東京, 2005)
• Yamada R, Kokusaishihou (3rd edn Yuuhikaku 2004) (山田鐐一, 国際私法, 第三版, 有斐閣, 東京, 2004)
• Yamauchi K, Wa ga kokusaishihou ni okeru koujojoukou no tekiyou ni tsuite: Hikakuhou no kadaito tenbou (Nihon hikakuhou kenkyuusho 1982) (山内惟介, わが国際私法における公序条項の適用について・比較法の課題と展望, 日本比較法研究所, 1982)
• Yokomizo D, ‘Gaikokuhou tekiyouseido souron(2)’ (2013Nendokoukikougi kokusaishihoudai9kai, 2013) <http://ocw.nagoya-u.jp/files/443/yokomizo_09.pdf> accessed 20 May 2018 (横溝大, ２０１３年度後期講義国際私法第９回: 外国法適用制度総論, 2013)
• Yokoyama J, Kokusaishihou (Sanseidou 2012) (横山潤, 国際私法, 三省堂, 東京, 2012)