Öz
Karikatür; insan, toplum ya da varlıklarla ilgili her tür olayı abartılı ya da
tahrif edilmiş bir biçimde veren, düşündürücü ve güldürücü nitelikte bir sanat
türüdür. Karikatürün ilk kez on altıncı yüzyılda Annibale Carraci (1560−1609)
çizimleriyle başladığı kabul edilmekle birlikte bu tarihi çok daha eskiye, hatta
şölenlerde gösteri yaparak halkı eğlendirenlerin resimlendiği Hititlere (Tunç
Çağı) kadar götürmek mümkündür. Türkiye’de basılı ilk karikatür ise 1870
yılında Teodor Kasap (1835−1905) tarafından İstanbul’da yayınlanan Diyojen
isimli mizah dergisinde imzasız olarak yer almış ve ilerleyen dönemlerde
karikatür, geniş halk kitleleri tarafından da benimsenmiştir. Pek çok meslekte
olduğu gibi eczacılık alanında yaşanan gelişmeler de zaman zaman karikatürlere
konu olmakta ve bu karikatürler dönemin eczacılığına ilişkin taşıdıkları ipuçları
nedeniyle eczacılık tarihi açısından önem taşımaktadır. Eczacılığın karikatür
sanatındaki tarihsel yansımalarını araştıran bu çalışmanın materyalini eczacı
okulu/fakültesi yıllıkları, eczacılık dergileri, karikatür dergi ve albümleri,
günlük gazeteler, karikatüre ilişkin Türkçe ve yabancı dildeki çok sayıdaki
yayın ve yazarın kişisel koleksiyonunda yer alan karikatürler oluşturmaktadır.
Araştırma sonuçlarına göre eczacılıkla ilgili karikatürlerde en sık işlenen
konular şunlardır: Eczaneler ve eczacılık hizmetleri, dönemin ilaçları ve önde
gelen eczacıları, eczacılık mesleğinin sorunları, eczacılık fakültesi hoca, asistan
ve öğrencileri, eczacılık eğitimi ve mesleki dersler, eczacılık terminolojisi,
eczacılık sembolleri ve politik konular.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anonim, Karikatür ve Anı Yarışması Mizah Ödülleri, İstanbul: Terra İlaç ve Kimya San. Tic. A.Ş., 2005.
- Anonim, Karikatürler. İstanbul: Yüksel Ofset, 1973. Arnold-Forster, Kate & Nigel Tallis, The Bruising Apothecary – Images of Pharmacy and Medicine in Caricature. London: The Pharmaceutical Press, 1989.
- Balcıoğlu, Semih, Türk Karikatürü, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2.bs., 1987.
- Fidan, Bülent, Reklam ve Karikatür, İstanbul: Reklam Yaratıcıları Derneği, 1.bs., 2007.
- Hein, Wolfgang-Hagen. Die Pharmazie in der Karikatur. Frankfurt: C. H. Boehringer Sohn, 1964. İstanbul Eczacı Okulu Yıllıkları (1948-1965).
- Karaköse, Bülent, Sağlık Olsun – Sağlık Karikatürleri Albümü, İstanbul: Antilob Yayınları, 2002.
- Koloğlu, Orhan, Türkiye Karikatür Tarihi, İstanbul: Bileşim Yayınevi, 2005. Maldonado, Augustin. La Collection Maurice Bouvet: La Caricature Pharmaceutique au XIXe Siècle. Thèse pour obtenir le Diplôme d’Etat de Docteur en Pharmacie. Nancy: Universite Henri Poincaré – Nancy I, 2001.
- Sayıner, İlhan, Tıp Dünyasından En Güzel Fıkra ve Karikatürler, İstanbul: Sümbül Basımevi, 1976.
- Yavuz, Kamil (Yay. haz.), Eczacı ve Eczaneler Karikatür Yarışması Albümü. İstanbul: Terra İlaç ve Kimya San. Tic. A.Ş., 2003
Öz
A caricature is art that exaggerates or distorts a person, society, or
objects in a humorous and thought-provoking way. The common acceptance is
that this art was first appeared with Annibale Carraci’s (1560−1609) drawings
in the sixteenth century; however, other instances are found as far back as the
Bronze Age when Hittite’s figurative paintings depicted entertainers at public
feasts. In Turkey, a caricature was first published in Istanbul in Teodor Kasap’s
(1835−1905) satirical magazine Diyojen, without the artist’s signature. The art
of caricature soon became a popular amusement as well as a way of criticism
for the public. As many other professions, pharmacy has also been represented by this art, with many examples embedding historical clues that have been
valuable in terms of the history of pharmacy. This study searches historical
reflections of pharmacy in the art of caricature by examining ca. 40 examples
selected from pharmacy school yearbooks, pharmacy journals, caricature and
humor magazines, daily newspapers, caricature-related books, and the
researcher’s personal collection. The present study shows that the following
subjects have been employed most frequently in caricatures: Pharmacies and
pharmacy services, medicines, leading pharmacists, problems of the pharmacy
profession, teaching staff and students at faculties of pharmacy, pharmacy
education and courses, pharmaceutical terminology, pharmacy symbols, and
politics.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anonim, Karikatür ve Anı Yarışması Mizah Ödülleri, İstanbul: Terra İlaç ve Kimya San. Tic. A.Ş., 2005.
- Anonim, Karikatürler. İstanbul: Yüksel Ofset, 1973. Arnold-Forster, Kate & Nigel Tallis, The Bruising Apothecary – Images of Pharmacy and Medicine in Caricature. London: The Pharmaceutical Press, 1989.
- Balcıoğlu, Semih, Türk Karikatürü, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2.bs., 1987.
- Fidan, Bülent, Reklam ve Karikatür, İstanbul: Reklam Yaratıcıları Derneği, 1.bs., 2007.
- Hein, Wolfgang-Hagen. Die Pharmazie in der Karikatur. Frankfurt: C. H. Boehringer Sohn, 1964. İstanbul Eczacı Okulu Yıllıkları (1948-1965).
- Karaköse, Bülent, Sağlık Olsun – Sağlık Karikatürleri Albümü, İstanbul: Antilob Yayınları, 2002.
- Koloğlu, Orhan, Türkiye Karikatür Tarihi, İstanbul: Bileşim Yayınevi, 2005. Maldonado, Augustin. La Collection Maurice Bouvet: La Caricature Pharmaceutique au XIXe Siècle. Thèse pour obtenir le Diplôme d’Etat de Docteur en Pharmacie. Nancy: Universite Henri Poincaré – Nancy I, 2001.
- Sayıner, İlhan, Tıp Dünyasından En Güzel Fıkra ve Karikatürler, İstanbul: Sümbül Basımevi, 1976.
- Yavuz, Kamil (Yay. haz.), Eczacı ve Eczaneler Karikatür Yarışması Albümü. İstanbul: Terra İlaç ve Kimya San. Tic. A.Ş., 2003
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 12 Sayı: 1 - Eczacılık Tarihi I (Eczacılar ve Eczaneler) Cilt: 12 Sayı: 1 |
