Osmanlı’dan günümüze eczacının değişen konumu

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 1 - Eczacılık Tarihi I (Eczacılar ve Eczaneler) Cilt: 12 Sayı: 1, 151 - 163, 01.12.2010

Günseli Naymansoy

Öz

Son yıllarda eczacılık mesleğinin içeriği ve sağlık sektöründeki yeri, fark
edilir bir değişime uğramıştır. Artık eczacının fonksiyonu ve sağlık
sektöründeki yeri, meslek eğitiminin başladığı on dokuzuncu yüzyıldan farklı
bir yerdedir. Bunun nedenleri, eczacı kimliğinin evriminin, bu mesleği
yapanların sorumluluk ve saygınlığındaki değişimin olumlu yönde olup
olmadığı, Osmanlıca meslek dergilerinden de yararlanılarak irdelenmeye
çalışılmıştır. Bunun için Osmanlı’dan günümüze mesleğin geçirdiği aşamalar
ortaya konulmaya ve evrensel tanımında yer alan fonksiyonları
günümüzdekilerle karşılaştırılmaya çalışılmıştır. Buna ek olarak, sağlık
hizmetlerinin çok önemli bir bileşeni olan bu mesleğin içinde bulunduğu durum
ve eczacıların yaşadıkları zorlukların ortaya konulması da hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eczacılık mesleği, Eczacılık tarihi, Türkiye.

The changing position of pharmacists in Turkey: From the late Ottoman era to the present-day

Öz

The position and coverage of pharmaceutical profession has considerably
changed recently. Presently, the function of the pharmacist and his/her position
in the health system are different from the time when teaching of pharmacy
started in Turkey in the 19th century. The present paper aims to examine the
evolution in the pharmacist’s identity and how the responsibility and prestige of
the pharmacists changed with the time. For this purpose the various phases of
the pharmaceutical profession are studied. Furthermore the functions of the
pharmacist are compared to those given in the universal definition. The present
article also aims to display the current situation of the pharmaceutical profession
in Turkey and the difficulties faced by the pharmacists. 

Anahtar Kelimeler

Pharmaceutical profession, History of Pharmacy, Turkey

Kaynakça

• Altıntaş, A., “Eczacı Sınıfından Eczacı Mektebi’ne,” IV. Türk Eczacılık Tarihi Toplantısı Bildirileri, Ed. Emre Dölen, Marmara Üniversitesi Eczacılık Fak. Yay. No. 15, İstanbul 2000, s. 1-22.
• Asil, E., Şar, S., Demir, G., “Eczacılıkta Yeni Bir Bilim Dalı: Sosyal Eczacılık”, Eczacılıkta Yenilikler, Eczacılık Fak. Yay. No.60, Ankara 1987, s. 236-242. Baytop, T., Türk Eczacılık Tarihi, İstanbul Üniv. Eczacılık Fak. Yay. No. 47, İstanbul 1985.
• Baytop, T., Eczâhaneden Eczaneye, Türkiye’de Eczaneler ve Eczacılar, Bayer Türk Sa ğlık Ürünleri, İstanbul, 1995.
• Çubukçu, B., “Cumhuriyet Döneminde Yurtdışı Farmakognozi Birimlerinde Doktora Tezi Yapanlar ve Tezleri,” Eczacılık Tarihi Araştırmaları, Ed. A. Mat, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fak. Yay. No. 4390, İstanbul 2003, s.285-292.
• “Edhem Pertev Beyi Nasıl Tanıdım?” Türk Eczacı Âlemi, Sene 1, sayı 5, Haziran 1927, s.102-103, İstanbul.
• Karakoç, H. D., İlaç Sektöründe Fiyat Rekabet, Rekabet Kurumu Yay. No. 0178, Ankara 2005.
• Karayaman, M., “Türkiye’de eczane sayılarının sınırlandırılmasına ilişkin düzenlemeler ve sonuçları,” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, c.X, sayı 1, 2008, s.113-135, İstanbul.
• “Kazanc Vergisinin Muaddel Şekli Karşısında Eczâcılar,” Türk Eczacı Âlemi, Sene 1 Sayı 4, Mayıs 1927, s.93, İstanbul.
• Kumbaracılar, İ., ‘Eczacılı ğın Türkiye’de İnkişâfı,’ Yay. Haz. Ö. Kırkpınar, Eczacılık Tarihi ve İstanbul Eczaneleri, İstanbul 1988, s.77-81.
• Mengi, Z., “Eczacılar Sorunlarını Çözecek Reçete Arıyor,” Hürriyet IK, 16 Mayıs 2010, s.12.
• Sandalcı, M., “1925-1927 Yılları Arasında İstanbul’da Yaşanan Bir Patent Savaşı ve Sonuçları,” IV. Türk Eczacılık Tarihi Kongresi Bildirileri, Ed. E. Dölen, Marmara Üniversitesi Eczacılık Fak. Yay. No. 15, İstanbul 1998, s. 483-504.
• Şehsuvaroğlu, B. N., Eczacılık Tarihi Dersleri, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul 1970.
• Tekiner, H., Kayseri Eczacılık Tarihi, Türk Eczacıları Birli ği Yay. Fersa Matbaacılık, 2005.
• Terzioğlu, A., “Dr. Neuner ve onun Osmanlı İmparatorlu ğu’nda hastanelerle, eczacılı ğı reform çabası,” 1. Türk Eczacılık Tarihi Toplantısı, Mustafa Nevzat Eczacılık, Tıp ve Kültür Evi Yayınları, İstanbul 1990, s.33.
• Yıldırım, N., “Osmanlı’nın son eczacılık yönetmeli ği: Eczacılar ve Eczahaneler Hakkında Kararname 1922,” V. Türk Eczacılık Tarihi Kongresi Bildiri Özetleri, İzmir 2000.
• Yıldırım, N., “Osmanlı’nın son eczacılık yönetmeli ği: Eczacılar ve Eczahaneler Hakkında Kararname 1922,” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, c. IV, Sayı:2, 2003, s.83- 108, İstanbul.
• 1984-1985 Öğretim Yılı Yüksekö ğretim İstatistikleri, 1986, ÖSYM Dokümantasyon Birimi, Ankara.
• 1994-1995 Öğretim Yılı Yüksekö ğretim İstatistikleri, 1996-1, ÖSYM Yayınları, Ankara.
• 2004-2005 Öğretim Yılı Yüksekö ğretim İstatistikleri, 2005-2, ÖSYM Yayınları, Ankara . 2008-2009 Öğretim Yılı Yüksekö ğretim İstatistikleri, 2009-4, ÖSYM Yayınları, Ankara. Gördük, A. Şeytan Diyor Eczaneyi Kapa…,16-07-2008,
• http://akadirgorduk.azbuz.ekolay.net/readArticle.jsp?objectID=5000000008994141 adresinden 14.03.2010 tarihinde erişildi.
• Azhar, S., Hassali, M. A., ad., The Role of Pharmacist in Developing Countries, Human Resources for Health 2009, http://www.human-resources-healt5h.com/content/7/1/54 adresinden 01.01.2010 tarihinde erişildi.
• Eczacılık Tarihi, http://www.ikiyabanci.com/saglik/11760-eczacilik-tarihi.html adresinden 01.01.2010 tarihinde erişildi.
• New tool to enhance role of pharmacists in health care, 23 November 2006, Geneva, http://www.who.int/mediacentre/news/new/2006/nw05/en/index.html adresinden 01.01.2010 tarihinde erişildi.
• Türk Eczacıları Birliği 36. Dönem Merkez Heyeti Altıncı Başkanlar Danışma Kurulu Toplantısı Sonuç Bildirgesi, http://www.bizimeczane.com/portal/index.jsp adresinden 01.01.2010 tarihinde erişildi.