Keşke bir Aspirin olsaydı! Aspirin ®’in Türk edebiyatındaki yansımaları

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 2, 127 - 143, 01.06.2011

Halil Tekiner

Öz

Edebiyatın tedavi edici, toplumu sağlık konusunda bilgilendirici ve tıp ve
eczacılık öğrencilerine etik bakış açısını kazandırıcı bir araç olarak tıbbi amaçlı
kullanımı, özellikle son otuz yılda büyük artış göstermiştir. Bunlara ek olarak
edebiyattan, tarihsel anlatı niteliğiyle de zaman zaman tıp ve eczacılık tarihine
ilişkin bilgi edinilebilmektedir. Geçtiğimiz yüzyılın en popüler ağrı
kesicilerinden biri olan Aspirin®’in Türk edebiyatında nasıl temsil edildiğini
anlamayı amaçlayan bu makalede 16 edebi örnek tarihsel bir bakış açısıyla
incelenmiştir. Örneklerde Aspirin®’in işlendiği konular şu şekilde
sınıflandırılabilir: Bayer ve Türkiye’deki rakipleri; Aspirin®’in tıbbi kullanımı;
çeşitli farmasötik form ve dozlar; yan etki ve suiistimaller; ayrıca deyim, argo
ve anlam kaymaları. Sonuç olarak Aspirin®in halkın oldukça yaygın şekilde
kullandığı bir mucizevî ağrıkesici-ateş düşürücü ilaç olarak Türk edebiyatına
derinden nüfuz ettiği anlaşılmıştır. Aspirin® kelimesinin diğer ilaç isimlerinin
aksine Türkçe deyim ve argo literatürüne girmiş olması da ilacın Türk
toplumunda kazanmış olduğu yüksek popülaritenin bir diğer kanıtıdır.

Anahtar Kelimeler

Ağrıkesiciler, Aspirin ®, Ateş düşürücüler, Eczacılık tarihi, Edebiyat, İlaç

I wish I had an Aspirin! Reflections of Aspirin ® in Turkish literature

Öz

Literary works have increasingly been used for medical purposes,
especially in the last three decades: as therapy, as an aid to health promotion in
communities, and in medical education to develop the ethical sense of students.
In addition, literature’s historical narrative may also provide information about the history of medicine and pharmacy. Aspirin
® being one of the most popular
analgesic products of the previous centuries, this article aims to investigate how
Aspirin
® penetrated Turkish literature by examining 16 literary examples from a
historical perspective. These examples can be classified in accordance with their
relevance to various aspects: Bayer and its Turkish rivals; Aspirin’s
® medical
uses; its various pharmaceutical forms and doses; its side effects and misuse;
and its presence in idioms, slang, and meaning differentiations. We conclude
that Aspirin
® has deeply penetrated Turkish literature as a common wonder drug
with unattainable results in relieving pain and fever. Its widespread popularity
can also be seen in its use in idioms and slang language, which is, indeed, rather
rare for any other pharmaceutical product on the market. 

Anahtar Kelimeler

Analgesics, Antipyretics, Aspirin ®, Literature, Drugs, Pharmacy history

Kaynakça

• -