Bilim insanlarının ülkelerarası yolculuğu: İstanbul Üniversitesi’nde dört yabancı astronom (1933-1958)

Yıl 2011, Cilt: 13 Sayı: 1, 43 - 79, 01.12.2011

Feza Günergun Sevtap Kadıoğlu

Öz

Bu çalışmanın esas hedefi, 1933’deki kuruluşunu izleyen yirmibeş yıl
boyunca (1933-1958), İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nü yöneten
dört astronomun İstanbul’a gelmeden önce ve İstanbul’daki bilimsel ve eğitsel
etkinliklerini ortaya koymaktır. Diğer taraftan, bu bilim adamlarını İstanbul’a
getiren koşulları, beklentilerini, Astronomi Enstitüsü’nün gelişim sürecini ve
bilimsel ortamını incelemektir. 1933-58 yılları arasında Astronomi Enstitüsü’nü
yöneten dört yabancı profesör ve görev süreleri şunlardır: Erwin Finlay
Freundlich (1933‒37); Hans Rosenberg (1938‒40); Thomas Royds (1942‒47);
Wolfgang Gleissberg (1941’de vekâleten, 1948‒58 arası asaleten).
Astronomi Enstitüsü’ne direktör olarak gelen Freundlich, Rosenberg ve
Royds, İstanbul’a gelmeden önce araştırmalarıyla tanınmış ve son ikisi kendi
ülkelerinde emekli olmuş kişilerdir. Gleissberg ise, İstanbul’a geldiğinde,
doktorasını yeni bitirmiş (1930) genç bir astronomdur ve araştırmalarının
hemen hepsini İstanbul Üniversitesi’nde yapmıştır. Bu, onu diğer kürsü
direktörlerinden ayıran en önemli özelliktir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Üniversite Reformu, İstanbul Üniversitesi, astronomi tarihi, Erwin Finlay Freundlich, Hans Rosenberg, Thomas Royds, Wolfgang Gleissberg

Transnational ‘cruising’ of scholars: European astronomers in Istanbul University (1933-1958)

Öz

The aim of the present paper is to highlight the activities of four foreign
astronomers who undertook the administration of the Astronomical Institute of
the Faculty of Science, Istanbul University during the twenty-five years
following the Atatürk University Reformation of 1933. The circumstances that
led them to come to Turkey, their expectations, the evolution of the
Astronomical Institute, and the scientific medium will also be studied. The four
astronomers who were directors of the Institute and their terms of office are as
follows: Erwin Finlay Freundlich (1933-37); Hans Rosenberg (1938-40);
Thomas Royds (1942-47); Wolfgang Gleissberg (1941, 1948-58). 

Freundlich, Rosenberg and Royds were well established astronomers
before being nominated as the chair of the Institute. The latter two came to
Istanbul after they had retired. Gleissberg, however was a newly diplomed PhD
holder when he arrived to Istanbul University in 1934, as the “scientific
assistant” to Prof. Freundlich. He conducted all his research in Istanbul in the
post-war years. This is the primary caracteristic which distinguishes him from
the previous foreign chairmen at the Institute. 

Anahtar Kelimeler

Atatürk University Reformation, Istanbul University, history of astronomy, Erwin Finlay Freundlich, Hans Rosenberg, Thomas Royds, Wolfgang Gleissberg

Kaynakça

• -