Fiziğin Askeri Yürüyüşü-II: Ondokuzuncu Yüzyıl Osmanlı Askeri Okullarının Fizik ve Mekanik Bilimler Öğretmenleri ve Ders Kitapları

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 1, 89 - 108, 01.12.2012

Meltem Akbaş

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nda fiziğin ve mekanik bilimlerin disiplin haline
gelme tarihi, yavaş ve birikimsel bir süreç olmuştur. Bu süreç, ondokuzuncu
yüzyıl reformlarının gözde kurumları olan modern askeri okulların kuruluşu ve
gelişimiyle yakından ilgilidir. Bu makale, Osmanlı askeri okullarından
Mühendishane-i Berri-i Hümayun, Mekteb-i Bahriye-i Şahane, Mekteb-i
Tıbbiye-i Şahane ve Mekteb-i Harbiye-i Şahane’de ondokuzuncu yüzyılda
verilen fizik ve mekanik bilimler eğitimini ele alan bir araştırmanın ürünüdür.
Makalenin yazarı, üç eğitimsel öğenin bu dönem fiziğinin meydana gelmesinde
temel teşkil ettiğini varsaymaktadır: Ders programı, öğretmen ve ders kitabı. Bu okulların ders programlarında fizik ve mekaniğin yeri daha önce, Fiziğin Askeri
Yürüyüşü I adlı makalede ele alınmıştı. Bu makale ise, diğer iki eğitimsel öğeyi,
fizik-mekanik bilimler öğretmenlerini ve onların yazdığı ders kitaplarını
incelemektedir

Anahtar Kelimeler

Fizik eğitimi, fizik öğretmenleri, mekanik öğretmenleri, fizik ders kitapları, mekanik ders kitapları, Osmanlı askeri okulları, Osmanlı İmparatorluğu, fizik tarihi, ondokuzuncu yüzyıl

The Military March of Physics – II: Teachers and Textbooks of Physics and Mechanical Sciences of the 19th Century Ottoman Military Schools

Öz

Discipline-building history of physics and mechanical sciences in the
Ottoman Empire was a slow and accumulative process. It owed much to the
establishment and advancement of modern military schools –the favorite
institutions of the nineteenth-century reforms. This research article examines the
education of physics and mechanical sciences at the Ottoman military schools of
the nineteenth-century: the Mühendishane-i Berri-i Hümayun (the Military
Engineering School), the Mekteb-i Bahriye-i Şahane (the Naval Academy), the
Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (the Military School of Medicine), and the Mekteb-i
Harbiye-i Şahane (the Military Academy). The author presupposes three
educational elements that were essential in the constitution of physics in this
period: The curriculum, the teacher and the textbook. Place of physics and
mechanical sciences in the curricula of these schools, has been examined in a
previous article, The Military March of Physics I. The present article, on the
other hand, examines the other two educational elements: teachers of physics
and mechanical sciences, and textbook written by them.

Anahtar Kelimeler

Physics education, physics teachers, mechanics teachers, physics textbooks, mechanics textbooks, Ottoman military schools, the Ottoman Empire, history of physics, the nineteenth-century

Kaynakça

• -