Osmanlı ziraat dergilerinden bir örnek: Ekinci

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 1, 54 - 74, 01.12.2017

Kenan Demir

Öz

Osmanlı Devleti’nde modernleşme ile birlikte
görülmeye başlanan kurumlardan biri de gazetelerdir. II. Mahmud’un giriştiği
modernleşme hareketlerini halka duyurmak amacıyla yayımlanan Takvim-i Vakayi’den sonra gazeteler
yaygınlaşmaya başlamıştır. Osmanlı, iktisaden bir ziraat memleketi olması
nedeniyle ülkede ziraatın kalkındırılması amaç edinilmiş, ziraatın
geliştirilmesi için halkın ziraat bilgisi arttırılmak istenmiştir. Osmanlı
Devleti’nin mali bürokratları ve ziraat uzmanları, çiftçilerin zirai bilgi
seviyesini artırmak amacıyla dergi çıkarmaya yönelmişlerdir. Ziraat
dergilerinin yayımlanmasıyla ülkenin önemli servet kaynağı olan ziraatin
geliştirilmesi hedeflenmiş, bu doğrultuda çiftçilere modern ziraat yöntemleri tanıtılmıştır.
Osmanlı Devleti’nde gazetelerin ortaya çıkmasıyla birlikte sektörel yayınlar da
görülmüş, 1880 senesinde ülkenin ilk ziraat dergisi Vasıta-ı Servet yayınlamıştır. Bu yayından sonra devlet ve özel
girişimciler tarafından birçok ziraat dergisi çıkarılmıştır. Bu çalışmada
Osmanlı Devleti’nde yayımlanan ziraat dergilerinden olan Ekinci dergisinin içeriği ve yayın politikası tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekinci, iktisadi kalkınma, Osmanlı Devleti, süreli yayınlar, ziraat

Ekinci: An Ottoman journal for agriculture

Öz

Newspapers in the
Ottoman Empire emerged in the 19^th century under the supervision of
the state as a part of the modernisation enterprises. Following the publication
of official Takvim-i Vakayi (Calendar
of Events) in 1831 by Sultan Mahmud II, aiming to promulgate his reform policy,
journals gradually increased in popularity. Since the economy was based on agriculture, Ottoman
bureaucrats envisaged to increase the technical knowledge of the populace in
order to improve agricultural production. Thus, both bureaucrats and
agricultural experts embarked on publishing agricultural journals for the
farmers. The publication of agricultural magazines was conceived as a media for
the instruction of farmers in modern agricultural methods. The first
agricultural magazine, Vasıta-ı Servet
(Means for Wealth) was published in 1880. After this first attempt, other
agricultural journals were successively published both by public institutions
and private entrepreneurs. In this study, the
short-lived journal Ekinci (The
Cultivator), which appeared in the years 1913-14, will be introduced with a
list of contents of its 15 issues.

Anahtar Kelimeler

Agriculture, Ekinci, Ottoman Empire, periodicals, economic development

Kaynakça

• Bağçevan 12 (Mayıs 1335 /1919): Kapak sayfası.
• Cevad Rüştü. “Mesleğimiz.” Yeni Ziraat Gazetesi 1 (1 Mayıs 1336 / 1920): 1-3.
• Demir, Kenan. “Osmanlı’da Ziraat Dergiciliğine Bir Bakış.” Turkish Studies 9/8 (2014): 385-401.
• Dinçer, Ferruh. “Türkiye’de Veterinerlik ve Tarım Alanında İlk Süreli Yayın ‘Vasıta-i Servet’ Üzerinde Bir İnceleme.” Fırat Üniversitesi Elazığ Veteriner Fakültesi Dergisi 3, 1 (1976): 66-83.
• “Gazetemizin Mesleği Hakkında Bir İki Söz.” İkramiyeli Ziraat Gazetesi 1-23 (23 Kanunievvel 1325 / 5 Ocak 1910): 1.
• “Gazetemizin Mesleği Hakkında Birkaç Söz.” Osmanlı Terakki-i Ziraat 1 (1 Mart 1310 / 13 Mart 1894): 2-4.
• “Gazetemizin Mesleği.” Resimli Ziraat Gazetesi 1 (1 Mart 1321 / 14 Mart 1905): 8-10.
• Hamdullah Emin. “Çiftçiler Mecmuası’nın Tutacağı Meslek ve Yolları.” Çiftçiler Derneği Mecmuası 1, 1 (11 Eylül 1333 / 1917): 2-4.
• Hüseyin Kazım. “Bir Ziraat Gazetesinin Vazifesi.” Resimli Çiftçi 1 (30 Mart 1325 / 12 Nisan 1909): 7-8.
• “İfade-i Mahsus: İki Söz.” Felahat 1, 15 Mart 1329 (28 Mart 1913): 1; 5 (15 Mayıs 1329 / 28 Mayıs 1913): 1; 5 (15 Mayıs 1329 / 28 Mayıs 1913): 1; 41- 42 (15 Mart 1333 / 1917): 1.
• “İfade-i Mahsusa.” Orman ve Maadin Mecmuası 1 (31 Temmuz 1305 / 12 Ağustos 1889): 6.
• “İftitah-ı Kelam ve Tahdis-i Nimet.” Ziraat Sınaat Tercüme-i Fünun Odaları 1 (16 Cemaziyelevvel 1302 / 5 Şubat 1886): 2-4.
• Kadıoğlu, Sevtap. “Halkalı Ziraat Mekteb-i Âlisi Mecmuası Üzerine Bir İnceleme.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 4, 1 (2002): 99-118.
• Kadıoğlu, Sevtap. “Ziraat ve Sınaat Tercüme-i Fünun Odaları Mecmuası Üzerine Bir İnceleme.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 5, 2 (2004): 29-61. Lütfi Arif ve Cevad Rüştü. “Bağçevan Niçin Çıktı.” Bağçevan 1 (1 Haziran 1334 /1918): 1-2.
• “Mesleğimiz.” Halkalı Ziraat Mektebi Alisi Mecmuası 1 (Nisan 1333 / 1917): 1.
• “Mesleğimiz.” Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi 1, 1 (23 Rebiülevvel 1323 / 6 Mayıs 1907): 2-5.
• “Mukaddime.” Orman ve Maadin Mecmuası 1, 1 (1 Temmuz 1300 / 13 Temmuz 1884): 1-3.
• “Mukaddime.” Ziraat Gazetesi 1, 1 (3 Temmuz 1297 / 15 Temmuz 1881): 2-5.
• Orman Maadin Ziraat ve Baytar Mecmuası 1 (31 Mayıs 1324 / 13 Haziran 1908): Kapak iç sayfa.
• Toprak, Zafer. “II. Meşrutiyet Döneminde İktisadi Düşünce.” Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 3 içinde, 635-640. İstanbul: İletişim, 1985.
• “Toprak’ın Sözleri.” Toprak 1 (1 Mart 1329 / 14 Mart 1913): 1-3.
• Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasal Partiler Cilt 2 Mütareke Dönemi. İstanbul: Hürriyet Vakfı, 1986.
• Türk Ziraat Tarihine Bir Bakış. İstanbul: Birinci Köy ve Ziraat Kalkınma Kongresi Yayını, 1938.
• Umur-ı Nafia Ziraat Mecmuası 4, 1 (1 Mart 1303 / 13 Mart 1887): Kapak iç sayfa.
• Umur-ı Nafia Ziraat Mecmuası 7, 1 (1 Muharrem 1309 / 7 Ağustos 1891): 1-3.
• Vasıta-ı Servet 1 (19 Nisan 1296 / 1 Mayıs 1880): 2.