Hüsnü Hamid Sayman’s Articles in the Muallimler Mecmuası (Journal for Teachers)

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 321 - 345, 03.07.2020

Safiye Yılmaz Erten

Öz

Hüsnü Hamid Sayman (1890-1975) was a Turkish mathematician. He taught mathematics in high schools in İstanbul and Diyarbakır and in the Darülfünun’s Faculty of Science. He served as the dean of the Darülfünun’s Faculty of Science between 1924-1930. He was dismissed from the university during the 1933 University Reform. He authored books and articles on mathematics and physics and contributed to the development of Turkish scientific and educational life. Most of his articles were published in the Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası (Journal of the Darülfünun’s Faculty of Science). Four of his articles appeared in the Muallimler Mecmuası (Journal for Teachers). These will be examined in the present study. Two of them are about mathematics education, one is about the history of mathematics, and the other is a book review. The Journal for Teachers which was a popular science journal, and Hüsnü Hamid’s writings were in line with the journal’s character.

Anahtar Kelimeler

Muallimler Mecmuası, Journal for Teachers, Darülfünun’s Faculty of Science, history of mathematics, teaching of mathematics, Hüsnü Hamid Sayman

Hüsnü Hamid Sayman’ın Muallimler Mecmuası’ndaki Yazıları

Öz

Hüsnü Hamid Sayman (1890-1975) bir Türk matematikçisidir. İstanbul ve Diyarbakır’da çeşitli liselerde matematik öğretmenliği ve Darülfünun Fen Fakültesi’nde matematik hocalığı yapmıştır. Birçok idari görevde bulunmuş, özellikle 1924-1930 yılları arasında Darülfünun Fen Fakültesi Reisliği (Dekanlığı) yapmıştır. 1933 Üniversite Reformu ile üniversiteden uzaklaştırılmıştır. Liselerdeki ve üniversitedeki görevleri sırasında matematik ve fizik üzerine eserler yazmış, bilim ve eğitim hayatımıza katkıda bulunmuştur. Makalelerinin büyük kısmı Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası’nda yayınlanmıştır. Muallimler Mecmuası’nda da yayınlanmış dört makalesi bulunmaktadır. Bu dergi, dergicilik faaliyetlerinin hız kazandığı ve ülke geneline yaygınlaştığı, Osmanlının son, Cumhuriyet’in ilk yıllarında yayınlanmış olan bir eğitim dergisidir. Bu çalışmada Hüsnü Hamid’in Muallimler Mecmuası’nda yayınlanan makaleleri incelenmiş ve değerlendirilmiştir Anılan dört yazısından ikisi matematik eğitimi, biri matematik tarihi hakkında olup, diğeri ise bir kitap tanıtımıdır. Hüsnü Hamid’in, Muallimler Mecmuası’ndaki yazıları popüler bilim yazıları tarzındadır. Matematik tarihine orijinal katkı yaptığı söylenemez ise de, Hüsnü Hamid, hocası Salih Zeki’nin izinden giderek matematik tarihi ile de ilgilenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Muallimler Mecmuası, Darülfünun Fen Fakültesi, matematik tarihi, matematik eğitimi, Hüsnü Hamid Sayman

Kaynakça

• Akbaba, Yusuf. “Cumhuriyet Döneminde Üniversite Reformları ve Tasfiyeler”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Çağdaş Düşünce Hayatı Dergisi 2,1 (2019): 24–38.
• Akbaş, Meltem. “Einstein’in Görelilik Teorisini Türkiye’ye Tanıtanlar (II): Hüsnü Hamid [Sayman]”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 5 (2003): 51–68.
• Arf, Cahit. “İstanbul Üniversitesindeki Matematik Çalışmaları Hakkında Bazı İncelemeler ve Anılar.” Erdal İnönü’nün 1923-1966 Dönemi Türkiye Matematik Araştırmaları Bibliyografyası ve Bazı Gözlemler adlı kitabı içinde, 37–40. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi, 1973.
• Aslan, Erdal, ve Sinan Olkun. “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Müfredatlarında İlköğretim Matematiği.” İlköğretim Online 10, 3 (2011): 991–1009.
• Bahadır, Osman. “Darülfünun Fen Fakültesi Reisi Hüsnü Hamid Bey’in Bir Makalesi Matematik Tarihi.” Toplumsal Tarih 9, 53 (1998): 51–54.
• Demir, Kenan. “Osmanlı’da Dergiciliğin Doğuşu ve Gelişimi (1849-1923).” Igdir University Journal of Social Sciences, sayı 9 (2016): 71–112.
• Dölen, Emre. Türkiye Üniversite Tarihi 3 Darülfünun’dan Üniversiteye Geçiş Tasfiye ve Yeni Kadrolar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
• Günergun, Feza. “Adnan Adıvar’ın Bilim Tarihi Çalışmaları, Osmanlı Türklerinde İlim’den Önce ve Sonra.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 7, 2 (2006): 13–54.
• ———. “Darülfünün Fünun (Fen) Fakültesi Mecmuası (1916-1933).” Osmanlı Bilimi Araştırmaları. Yayına hazırlayan Feza Günergun içinde 285–349. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1995.
• Hüsnü Hamid. “Asr-ı Hazır Riyaziye Tarihine Bir Nazar.” Muallimler Mecmuası 2, 19 (1924): 444–449.
• ———. “Kemmiyât-ı Mevhûmenin Suret-i İraesine Dair Yeni Bir Nazariye.” Muallimler Mecmuası 2, 14 (1923): 307–309.
• ———. “Riyaziye Tedrisatı Hakkında.” Muallimler Mecmuası 1, 13 (1923): 269–272.
• ———. “Yeni Riyaziye ve Fizik Kitapları Münasebetiyle.” Muallimler Mecmuası 2, 25 (1924): 946–947.
• ———. Yeni Usul Hendese. İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası, 1340. İhsanoğlu, Ekmeleddin. Darülfünun: Osmanlı’da Kültürel Modernleşmenin Odağı. İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), 2010.
• Kadıoğlu, Sevtap. “Salih Zeki ve Çevresi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 7, 1 (2005): 155 - 168.
• Karagöz, Savaş. “İkinci Meşrutiyetten Harf İnkılâbına Kadar Süreli Yayınlarda Yer Alan Eğitim Görüşleri ve Cumhuriyet Eğitimine Yansımaları (1908 - 1928).” Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2014. “Maksadımız.” Muallimler Mecmuası 1, 1 (1922): 1. Salih Zeki. Âsâr-ı Bâkiye I-II. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1913.
• ———. Kamus-i Riyaziyat. İstanbul: Karabet Matbaası, 1897. Takıcak, Semiha Betül. “Şükrü Sayan’ın ‘Kemmiyyât-ı Mevhûmenin Sûret-i İrâesine Dair Yeni bir Nazariyye’ Adlı Makalesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 20,1 (2019): 102–123.
• Dosay Gökdoğan, Melek. “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Matematiğine Kısa Bir Bakış.” Erişim 15 Aralık 2019. http://sertoz.bilkent.edu.tr/turk/Turkiyede_Cumhuriyet_Donemi_Matematigine_Kisa_Bir_Bakis. pdf.