An Archaeological Find from Ottoman Northern Arabia: A Nabatean Sundial from Madā’in Sāliḥ”

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 231 - 240, 06.01.2023

Çevirmen: İbrahim Oğuzhan , Çevirmen: Hakan Temir

https://doi.org/10.26650/oba.1102676

Öz

The present article addresses the Turkish translation of John F. Healey’s article titled “A Nabataean Sundial from Madā’in Sāliḥ” as originally published in the journal Syria (vol.66, nr. 1/4) in 1989. J. F. Healey’s purpose in writing this article was to draw attention to an important Nabataean sundial from Madā’in Sāliḥ in al-Hijr (ancient Hegrà), a pre-Islamic archeological site situated in the Hejaz area of the Arabian Peninsula. Healey also referred to the Nabataean altar from Dumayr near Damascus in Syria, which has had a sundial added to it. The Turkish translation was made to introduce Turkish readers to the two sundials Healey had studied.

Anahtar Kelimeler

Madā’in Sāliḥ, Dumayr, Nabataean altar, Sundials, Istanbul archaeology museums, Ancient Orient Museum.

Osmanlı Dönemi Kuzey Arabistanı’nda bir Arkeolojik Buluntu: Medâin-i Sâlih’teki Nabatî Güneş Saati*

Öz

Bu yazı John F. Healey’in Syria dergisinde (cilt 66, sayı 1/4) 1989 yılında yayımladığı “A Nabataean Sundial from Madā’in Sāliḥ” başlıklı makalesinin Türkçe çevirisidir. J. F. Healey’in bu makalesindeki amacı, Arap Yarımadası’nın Hicaz bölgesinde yer alan ve İslâm öncesi arkeolojik sit alanı olan Medâin-i Sâlih’teki (Hegra antik kenti) Nabatî güneş saatine dikkat çekmek ve Şam (Suriye) yakınlarında bulunan Żümeyr’deki (ريمضلا) Nabatî sunağına eklentili güneş saati hakkında bilgi vermektir. Makalenin Türkçe çevirisi, Healey’in incelediği iki güneş saatini Türk okurlarına tanıtmak amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Medâin-i Sâlih, Hegra, Zümeyr, Nabatî sunağı, Güneş saatleri, İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Eski Şark Eserleri Müzesi

Kaynakça

• Müze Koleksiyonları / Museum Collections
• İstanbul Arkeoloji Müzeleri Eski Şark Eserleri Müzesi (İstanbul), Env. No. 7659, 7664 Louvre Müzesi (Paris), Env. No. AO 3025
• Basılı Kaynaklar / Printed Sources
• Altheim, Franz ve Ruth Stiehl. Die Araber in der alien Welt. Berlin: Walter de Gruyter, 1968.
• Bossert, Helmuth Theodor. Altsyrien: Kunst und Handwerk in Cypern, Syrien, Palästina, Transjordanien und Arabien von den anfängen bis zum völligen aufgehen in der griechisch-römischen kultur (Die ältesten Kulturen des Mittelmeerkreises III). Tubingen: Wasmuth, 1951.
• Cantineau, Jean. Le Nabatéen. Paris: Librairie Ernest Leroux, 1932.
• Clermont-Ganneau, Charles Simon. Recueil d’Archéologie orientale. Paris: Librairie Ernest Leroux, 1888.
• Jean Starcky, Un Royaume aux Confins du Désert. Petra et la Nabatène (Lyon/Paris: Museum de Lyon, 1979), 94-95’te tarif edilmiştir. Bkz. Starcky, a.g.yer. No. 1066 G, 180.
• Clermont-Ganneau, Charles Simon. Album d’Antiquités orientales. Recueil de Monuments inédits ou peu connus. Paris: Librairie Ernest Leroux, 1897.
• Encyclopedia of Islam. 4:1137-1143. Leiden: Brill, 1978.
• Die Nabatäer. Erträge einer Ausstellung im Rheinischen Landesmuseum Bonn. Edited by G. Hellenkemper Salies. Bonn: Rheinland Verlag, 1981.
• Gibbs, Sharon L. Greek and Roman Sundials. Yale Studies in the History of Science and Medicine, 11. New Haven / London: Yale University Press, 1976.
• Harman, Ömer Faruk. “Hicr,” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 17: 454 (İstanbul: TDV Yayınları, 1998).
• Healey, John F. “The Nabataeans and Madâ’in Sâlih. Atlal 10 (1986): 108-116.
• Jaussen, Antonin ve Raphaël Savignac. Mission archéologique en Arabie. Paris: Ernest Leroux, 1909-1914. Jaussen, Antonin ve Raphaël Savignac. “Antiquités religieuses dans l’Arabie du Nord. Un Sanctuaire Lihyanite.” Revue biblique 6 (1909): 576-592.
• Kaplan, Davut. “Antik Çağ’da Zaman, Konik Güneş Saatleri ve Smintheion Örneği.” Anadolu/Anatolia 35 (2009): 90.
• Lidzbarski, Mark. Ephemeris für semitische Epigraphik III (1909-1915). Gießen: J. Ricker, 1915.
• Noja, Sergio. “Testimonianze epigrafiche di Giudei nell’Arabia settentrionale.” Bibbia e Oriente (Brescia) 21 (1979): 283–316.
• Parr, Peter J., Harding, Gerald Lankester ve John E. Dayton. “Preliminary Survey in N.-W. Arabia, 1968.” University of London Institute of Archaeology Bulletin 10 (1971): 23-61.
• Sachau, Eduard. “Eine Nabatäische Inschrift aus Ḍmêr.” Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 38, 3/4 (1884): 535-542.
• Starcky, Jean. Un Royaume aux Confins du Désert. Petra et la Nabatène. Lyon/Paris: Musée de Lyon, 1979. Yâkūt [al-Hamavî]. Muʿcemü’l-büldân. Beirut: 1979.
• Winnett, Frederick Victor ve William LaForest Reed. Ancient Records from North Arabia. Toronto: University of Toronto Press, 1970.
• Elektronik Kaynaklar / Electronic Sources
• Encyclopedia Britannica. “Gnomon.” Erişim 1 Haziran 2022. https://www.britannica.com/technology/ gnomon-timekeeping-device