Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 395 - 427, 06.07.2023

Sarper Yılmaz

https://doi.org/10.26650/oba.1256399

Öz

Yakın zamana kadar gerek üniversite tıp fakültelerinde gerekse eğitim veren devlet hastanelerinde aynı uzmanlık alanı adı altında farklı klinikler bulunuyordu. Bugün artık anabilim dalı olarak adlandırdığımız klinikler, o zamanlarda başlarına bir numara getirilerek tanımlanıyordu. Örneğin, I. Cerrahi Kliniği, II. Üroloji Kliniği, III. Dahiliye Kliniği vb. Bu klinikler idari açından özerk bir konumdaydılar ve her birinin bölüm başkanı, başkan yardımcıları, eğitim ve asistan kadroları bulunuyordu. Bugün artık mevcut olmayan bu sistemin oluşması, mantığı ve lağvedilmesiyle sonuçlanan dinamikler incelenmeye muhtaç olmakla birlikte, ayrı ve kapsamlı bir çalışma gerektirir. Mevcut çalışmada bu kliniklerden biri olan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Cerrahi Kliniği’nin kuruluşu ve gelişmesinin tarihçesi ele alınmıştır. İkinci Cerrahi Kliniği’nin kuruluşundan başlayarak her aşamasında sıkıntılar ve tartışmalar eksik olmamıştır. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesindeki genel cerrahi kliniklerinin 1974 yılında birleştirilmesinden sonra dahi öğretim üyelerinin Birinci ya da İkinci Cerrahi Kliniği aidiyeti önemli olmuş, bu zeminde gruplaşmalar meydana gelmiş, bu da İkinci Cerrahi Kliniği’nin çalışmalarının, yaptığı katkıların Birinci Cerrahi Kliniği lehine kasıtlı olarak görmezden gelinmesi sonucunu doğurmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Birinci Cerrahi Kliniği, İkinci Cerrahi Kliniği, Birinci Şirürji Kliniği, İkinci Şirürji Kliniği, Eduard Melchior, Muhittin Ülker, Kamil Sokullu, Osman Akata, Orhan Toygar

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

A Neglected Department: The Second Surgery Department of Ankara University Faculty of Medicine

Öz

Until recently, some medical faculties of universities and state-funded teaching hospitals had multiple departments under the name of the same medical specialties. More than one clinic or department (i.e., the Anabilim Dalı) for a certain specialty had occurred at the same time and been named things such as I. Cerrahi Kliniği [First Surgical Clinic], II. Üroloji Kliniği [Second Urology Clinic], III. Dahiliye Kliniği (Third Internal Medicine Clinic). These departments were administratively independent from one another, with each department enjoying a chief of medicine, vice chairs, and research assistants. The dynamics that ensued following their emergence, as well as the rationale and abolition of these now nonexistent organizations, require a distinct comprehensive study. The objective of the current study is to look at the history of foundation and evolution of the İkinci Cerrahi Kliniği [Second Surgical Clinic] at the Ankara University Faculty of Medicine as one these types of departments. Each stage of this department including its foundation was disputed and contentious. Whether one belonged to the Birinci [First] or İkinci [Second] Cerrahi Kliniği particularly mattered even after the surgery clinics combined. A result of this was that studies and contributions from the Second Surgical Clinic were intentionally ignored in favor of the first clinic.

Anahtar Kelimeler

Ankara University Faculty of Medicine, general surgery, Birinci Cerrahi Kliniği, İkinci Cerrahi Kliniği, Eduard Melchior, Muhittin Ülker, Kamil Sokullu, Osman Akata, Orhan Toygar

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi google scholar
• 30-11-1-0, 145/9/4, 21.04.1941 ve 30-11-1-0, 284/6/10, 12.04.1961. google scholar
• Modern Cerrahi Derneği Karar Defterleri google scholar
• 01.10.1964 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 9 google scholar
• 01.11.1964 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 11 google scholar
• 01.09.1965 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 35 google scholar
• 31.12.1967 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 45, 75 google scholar
• 31.01.1968 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 46, 77 google scholar
• 09.11.1968 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 7, 108. google scholar
• 13.01.1969 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 10, 113. google scholar
• 19.04.1969 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 13, 117. google scholar
• 40. Yıl Münasebetiyle Ankara Numune Hastanesi. Ankara: Ankara Numune Hastanesi, 1965. google scholar
• 50. Yıllarda Ankara Numune Hastanesi. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1977. google scholar
• Akata, Osman. “Çevre Arter Yaralarının Tedavisinde Enfeksiyon Etkisi.” Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Diş Hekimliği Yüksek Okulu Bülteni 1, 4 (1966): 186-193. google scholar
• Akata, Osman. “Cerrahinin Tarihi Gelişimi.”Cerrahi içinde, 13. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1988. google scholar
• Akata, Osman. “Sentetik Vasküler Greftlerin Yurdumuzda İlk Uygulamaları: İlk Aorta Abdominalis Anevrizma Ameliyatı.” Damar Cerrahisi Dergisi 20 (2011): 22-25. google scholar
• Akata, Osman. “Arteria Karotis Kommuniste Sentetik Greft Transplantasyonu.” Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 17(1964): 469-472. google scholar
• Akata, Osman, Tuncay Ertunç, Ercüment Kuterdem ve Ragıp Çam. “Aorta Abdominalis Anevrizmalarında Rezeksiyon ve Dacron Greft.” Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 27, 3 (1975): 926-934. google scholar
• Akata, Osman, Erdal Anadol ve Tarık Çağa. “Abdominalis Anevrizmalarında Cerrahi Tedavi ve Sonuçları.” Ankara Tıp Mecmuası 40 (1987): 169-180. google scholar
• Akın, Hilmi. “Cumhuriyetin 50. Yılında I. Şirürji Kliniğinin Cerrahiye Olan Katkıları.” Cumhuriyetin 50. Yılında Fakültemiz Kürsü ve Kuruluşlarının Gelişimi. Hazırlayan Rıdvan Ege içinde, 31-36. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1974. google scholar
• Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Cerrahi Kliniği Yıllığı-1960. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1962. google scholar
• Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Şirürji Kliniği Yıllığı-1961. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1963. google scholar
• Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Şirürji Kliniği Yıllığı-1962. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1965. google scholar
• Ataç, Adnan, Gülhane Askeri Tıp Akademisi 100. Yılında: 1898-1998. Ankara: Gülhane Askeri Tıp Akademisi, 1998. google scholar
• Baskan, Semih. “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’nın Tarihçesi.” Ulusal Cerrahi Dergisi 22, 1 (2006): 37-47. google scholar
• Baskan Semih. Bir Ulu Çınarın Gövdesinden Yetişenler: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Kliniği. Ankara: Türkiye Klinikleri Ofset Tesisleri, 2004. google scholar
• Başaran, Cem Hakan ve Nilüfer Demirsoy. “Operatör Doktor Ömer Vasfi Aybar ve Ankara’da Yayımladığı Türk Hekimi Dergisi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 21 (2020): 71-100. google scholar
• Ceylan, İbrahim. Ülkemizde Vasküler Cerrahinin Başlangıcı: Vasküler Cerrahi Derneği Tarihçesi. Ankara: Ulusal Vasküler Cerrahi Derneği, 2011. google scholar
• Ceylan, İbrahim. Türklerde Cerrahinin Gelişimi. Ankara: Türk Cerrahi Derneği, 2012. google scholar
• Ceylan, İbrahim ve Uğur Bengisun. “Vasküler Cerrahi Tarihine Bakış.” Damar Cerrahisi Dergisi 1(1992): 4-6. google scholar
• Cooley, Denton A. “Feuds.” The Texas Heart Institute Journal 37, 6 (2010): 649-651. google scholar
• Cumhuriyetin 50. Yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinin Gelişimi. Editör Rıdvan Ege, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1974. google scholar
• Cumhuriyetimizin 75. Yılında Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Ankara: Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 1998. google scholar
• Çadırcı, Musa ve Azmi Süslü. Ankara Üniversitesi Gelişim Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, 1982. google scholar
• Ege, Rıdvan. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 50. Yılı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 1996. google scholar
• Kuzu, Mehmet Ayhan. Cerrahi Sanatına El Verenler: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı: 1945-2022. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2022. google scholar
• Modern Cerrahi Hastaneler ve Cerrahi Araştırma Laboratuarları Yaptırma ve Yaşatma Derneği Ana Tüzüğü. Ankara: Akın Matbaası, 1964. google scholar
• Noyan, Abdülkadir, Ankara Tıp Fakültesi Kuruluş Tarihçesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1959. google scholar
• Noyan, Abdülkadir. Son Harplerde Salgın Hastalıklarla Savaşlarım. Ankara: Ankara Tıp Fakültesi Yayınları, 2019. google scholar
• Payzın, Sabahattin, Ankara Üniversitesi Ankara Tıp Fakültesi’nin Dünü, Bugünü, Yarını. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1967. google scholar
• Toygar, Orhan. “Kaza İstasyonları Teşkilatı.” VI. Türk Cerrahi Kongresi. İstanbul: Kader Basımevi, 1948. google scholar
• Ülker, Muhittin, Benim Hayatım. Ankara: Türkiye Trafik Kazaları Yardım Vakfı, 1978. google scholar
• Widmann, Horst. Atatürk ve Üniversite Reformu. Çeviri ve İlaveler Aykut Kazancıgil ve Serpil Bozkurt. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1999. google scholar
• Yener, Nezihe. “Ord. Prof. Eduard Melchior.” Ankara Numune Hastanesi Bülteni 1 (1961): 12-16. google scholar
• Yorgancı, Kaya, Bilgi ve Belgelerle Cerrahi Tarihimiz. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2019. google scholar
• Antitusif. “Genel Cerrahi [Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Tarihsel Gelişim.” Erişim, 20 Şubat 2023. https://www.antitusif2020.com/viewtopic.php?t=813&start=10. google scholar
• Akata, Osman. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, ses kaydı yapılmıştır, 21 Ekim 2021. google scholar
• Akata, Osman. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, ses kaydı yapılmıştır, 26 Ocak 2023. google scholar
• Akata, Osman. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, ses kaydı yapılmıştır, 9 Şubat 2023. google scholar
• Şensöz, Ömer. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, 12 Şubat 2023. google scholar