Exploring the First Decade of the Anatomische Gesellschaft: Europe’s Oldest Anatomical Society and a Comparative Perspective from Ottoman Medicine

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 235 - 258, 02.08.2024

Alpen Ortug , Işılsu Ezgi Uluışık , Gursel Ortug

https://doi.org/10.26650/oba.1398100

Öz

This study aimed to assess the status of anatomy as a scientific discipline within Ottoman medicine in the context of modern medicine and to compare it with other contemporary schools of thought while also comparing the progress of European anatomy through the first decade of the Anatomische Gesellschaft. Starting in 1839, Ottoman authorities endeavored to establish a European-style foundation for anatomy, recognized as the oldest and most fundamental branch of medicine by the medical community, while also forging extensive relations with the European scientific community, including inviting physicians from central Europe to modernize the field of anatomy and promote comprehensive education in Ottoman medicine. We analyzed the supplements of the Anatomische Anzeiger journal (Verhandlungen der Anatomischen Gesellschaft, Anatomische Gesellschaft) for the first ten years of congress submissions, specifically focusing on presentations, demonstrations, and the participation of international physicians and scientists. Additionally, we searched the online archives of the Ottoman state archives for invitations to scientific meetings and information about the involvement of scientists. This revealed that despite the active participation of many scientists in international meetings other than anatomy, particularly in research related to public health, there was a noticeable absence of contributions in the field of anatomy. This reveals that the modernization efforts of Ottoman medicine were primarily intended to define educational goals, with scientific research and application significantly neglected during this period. Our argument is supported by the fact that scientists trained in the same tradition, primarily from Vienna, played a significant role in both their quantity and experimental studies within the scientific activities of the Anatomische Gesellschaft considered in this study.

Anahtar Kelimeler

Anatomical society, Anatomy research, Nineteenth-century Ottoman medicine

Avrupa’nın En Eski Anatomi Derneği Anatomische Gesellschaft’ın İlk On Yılına Osmanlı Tıbbı ile Karşılaştırmalı Bakış

Öz

Bu çalışmanın amacı, Osmanlı Tıbbı içinde anatomiyi çağdaş tıp bağlamında bir bilim dalı olarak dönemi içerisindeki diğer bilim platformları ile Anatomische Gesellschaft’ın ilk on yılı boyunca anatominin ilerleyişini inceleyerek karşılaştırmaktır. Tıp camiası açısından tıbbın en eski, önemli ve temel bilim dalı olarak kabul edilen anatomi, Osmanlı Tıbbında 1839 yılı ile çağdaş zemine oturtulmaya çalışılmış, bilim dalının modernleşmesi, ciddi anlamda eğitim-öğretim yapılabilmesi için Avrupa bilim ortamı ile ileri derecede ilişkiler sağlanmış ve misafir hekimler getirilmiştir. Bu hekimlerin bir araştırma sahası olarak anatomi bilimine etkileri bugüne kadar araştırılmamıştır. Avrupa’nın en eski anatomi cemiyeti olan Anatomische Gesellschaft’ın kuruluşunun ilk on yılına odaklanarak, derneğin resmi dergisi Anatomische Anzeiger üzerinden kongre sunumları, gösteriler ve uluslararası katılımcılar araştırılmış ve aynı yıllarda yurtdışı kongre davetlerine katılım gösteren Osmanlı bilim insanları ve hekimlerin arşiv kayıtları incelenmiştir. Başta halk sağlığı olmak üzere, anatomi dışında birçok bilim dalında aktif katılım ve çalışma yürütülmesine rağmen anatomi alanında belirgin bir eksiklik görülmüştür. Bu, Osmanlı tıbbının modernleşme çabalarının temel olarak eğitim hedeflerini tanımlamaya odaklandığını, bahsi geçen dönemde bilimsel araştırma ve uygulamanın önemli ölçüde ihmal edildiğini göstermektedir. Aynı ekolden yetişmiş Viyana esaslı bilim insanlarının hem sayıca ve hem de deneysel çalışmalar bakımından, bu çalışmaya konu edilen Anatomi Cemiyetinin bilimsel faaliyetleri içerisinde önemli yer bulmaları, yukarıdaki düşünceleri destekler nitelikte görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Anatomi cemiyeti, anatomi araştırmaları, On dokuzuncu yüzyıl Osmanlı tıbbı

Etik Beyan

Finansal destek alınmamıştır.

Kaynakça

• (Turkish Presidency State Archives of the Republic of Turkey — Department of Ottoman Archives/ Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkalığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, A.}DVN.MHM. 14/ 10, A.{DVNSNMH.d... 11/30, HR.MKT 702/30 ). google scholar
• Turkish Presidency State Archives of the Republic of Turkey — Department of Ottoman Archives/Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkalığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Y..PRK.UM.. , 41 - 115, H-20-12-1315. google scholar
• Turkish Presidency State Archives of the Republic of Turkey — Department of Ottoman Archives/Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkalığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, HR.TH.. 187 - 69, M-13-01-1897 google scholar
• Akıncı, Sırrı. 1962. “Osmanlı İmparatorluğu tıbbında disseksiyon ve otopsi.” İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 25 (1):97-115. google scholar
• Akkin, S. M., and G. Dinc. 2014. “A glimpse into the process of gaining permission for the educational dissection of human cadavers in the Ottoman Empire.” Clin Anat 27 (7):964-71. doi: 10.1002/ca.22421. google scholar
• Akoğlu, K. 2020. Eski ve Yeni Arasında: Sultan III. Selim Yönetiminde Osmanlı İmparatorluğu. Mukaddime,11(1),287-293. https://doi.org/10.19059/mukaddime.672610 google scholar
• Aykut, Ebru. 2021. “Anatomical Things at the Juncture of Commerce and Science in the Late Ottoman Empire.” European Journal of Turkish Studies. Social Sciences on Contemporary Turkey (32). google scholar
• Bakkal, Ali. 2020. “Osmanlı Döneminde Tıp Alanında Eser Veren Balkanlı Hekimler.” Turkish Academic Research Review 5 (4):662-684. google scholar
• Bramwell E. The evolution, function and scope of the medical society. Edinb Med J. 1947 Jul;54(7):382-90. google scholar
• Chahrour, Marcel. 2007. ‘A civilizing mission’? Austrian medicine and the reform of medical structures in the Ottoman Empire, 1838-1850. Stud Hist Philos Biol Biomed Sci. Dec;38(4):687-705. google scholar
• Çakmak, B. 2023. Mekatib-i Tıbbiye-i Şahane Anatomi (İlm-i Teşrih) Muallimi Ferik Hasan Mazhar Paşa. Journal of Modern Turkish History Studies/Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), 19(39). google scholar
• DiDio, L. J., and E. Reale. 1990. “Historical aspects of the Anatomische Gesellschaft.” Anat Anz 171 (4):227-30. google scholar
• Dinç, Gülten, and Şeref Etker. 2004. “Türkiye Çocuk Hekimliğinin İlk Dergisi: La Pediatrıe En Turquie/ Türkiye’de Emraz-ı Etfal.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 5 (2):61-101. google scholar
• Erbengi, Turkan. 1988. “Histoloji (Histology).” In Dünya’da ve Türkiye’de 1850 Yılından Sonra Tıp Dallarındaki İlerlemelerin Tarihi (The History of Advances in Medical Fields Worldwide and in Turkey Since the Year 1850), edited by Ekrem Kadri Unat, 208-2019. Istanbul: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Vakfı Yayınları. google scholar
• Gurkan, Kazim Ismail. 1967. Türkiye’de Hekimliğin Batıya Dönüşü (The Transition of Medicine to the Western Model in Turkey). Istanbul: Yenilik Basımevi. google scholar
• Hirschwald, August 1891. Verhandlungen des X. Internationalen medicinischen congresses, Berlin, 4.-9. august 1890. 5 vols. Vol. 1. Berlin. google scholar
• Huynh KA, Chung KC. 2019. Concepts of Organizational Excellence in Medical Associations. Plast Reconstr Surg Glob Open. Jun 7;7(6):e2300. google scholar
• Ihsanoglu, Ekmeleddin. 1992. “Ottomans and European Science.” In Science and Empires, edited by Patrick Petitjean, Catherine Jami and Anne Marie Moulin, 37-48. Dordrecht: Springer Netherlands. google scholar
• İhsanoğlu, Ekmeleddin. 1996. “Osmanlı Türkiyesinde kültür ve bilim hayatında tüzel kişiliğin gelişmesi ve teşkilatlanmanın başlaması.” Erdem 9 (25):265-292. google scholar
• Kachlik, D., I. Bozdechova, P. Cech, V. Musil, and V. Baca. 2009. “Mistakes in the usage of anatomical terminology in clinical practice.” Biomed Pap Med Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub 153 (2):157-61. doi: 10.5507/bp.2009.027. google scholar
• Kahya, Esin. 1979. “Bizde disseksiyon ne zaman ve nasıl başladı.” Belleten 43 (172):739-760. google scholar
• Kazancıgil, Aykut. 1991. XIX. yüzyılda Osmanlı imparatorluğunda anatomi:(Şanizade-Bianchi): Özel Yayınlar. google scholar
• Keckeisen, S. K. 2012. The Grinning Wall: History, Exhibition, and Application of the Hyrtl Skull Collection at the Mutter Museum. Masters Thesis, Seton Hall University google scholar
• Kemahlı S. Tıp Eğitimi ve Hekimlik Dilimiz Nasıl Türkçeleşti? Tıp Eğitimi Dünyası. 2015;44:5-12. google scholar
• Kühnel, Wolfgang. 1989. “100 Jahre anatomische Gesellschaft.” Verh Anat Ges 82 (Suppl 64):31-75. google scholar
• Kyrkoudis, T., Tsoucalas, G., Thomaidis, V., Papavramidou, N., & Fiska, A. (2022). “The Greek Anatomist Ioannis Kallias. An Important Figure Of The Imperial School Of Medicine In The Ottoman Constantinople” Archives of the Balkan Medical Union : the Official Journal of the Balkan Medical Union, 57(2), 204-210. google scholar
• Miller, WD. 1890. “Tenth International Medical Congress, Berlin, 1890.” Am J Dent Sci 23 (11):496-511. google scholar
• Ortug, A., and N. Yuzbasioglu. 2019. “Tracing the papier mache anatomical models of Ottoman Turkish medicine and Louis Thomas Jerome Auzoux.” Surg Radiol Anat 41 (10):1147-1154. doi: 10.1007/ s00276-019-02267-y. google scholar
• Ortug, G., F. Yucel, and H. Ay. 2003. “The role of Austrian physicians and Prof. Joseph Hyrtl (1810-1894) on modernization of Ottoman-Turkish medicine.” Ann Anat 185 (6):593-6. doi: 10.1016/S0940-9602(03)80134-6. google scholar
• Ortug, Gursel. 1982. “Tip tarihi bakimindan Osmanli Imparatorlugu’nda anatomi ogretimi ve tesrih [The anatomy teaching and dissection in the Ottoman Empire in respect of the history of medicine].” Turk Kulturu 20:378-385. google scholar
• Ortug, Gursel. 1998. “Osmanlı-Türk tıbbında histoloji (İlm-i ensaç) öğretim ve eğitimi hakkında bir ön çalışma.” V.Türk Tıp Tarihi Kongresi Ankara. google scholar
• Ortug, Gursel. 1999. “Türk Tıbbı’nın Modernizasyonunda Prof. Dr. Joseph Hyrtl (1810-1894).” I. Edirne Sarayı Sempozyumu, Edirne. google scholar
• Sachs, Wittwe. 1848. Allgemeine medicinische Central-Zeitung. Edited by Louis Posner. Vol. XVII: Berlin : Expedition der Allgemeinen Medicinischen Central-Zeitung. google scholar
• Sarı, Nil. 1987. “Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye ve Tıp Dilinin Türkçeleşmesi Akımı.” In Osmanlı İlmî ve Meslekî Cemiyetleri, 1. Millî Türk Bilim Tarihi Sempozyumu 3-5 Nisan 1987, edited by Ekmeleddin Ihsanoglu, 121-142. Istanbul: Ircıca Yay. google scholar
• Sari, Nil. 2001. Turkey and its international relations in the History of Medicine. Revue officielle de la Societe Internationale d’Histoire de la Medecine Acta Internationalia Historiae Medicinae, 86. google scholar
• Schierhorn, H. 1980. “[The multinationality of the Anatomische Gesellschaft and the usage of the so-called congress languages in her meetings (author’s transl)].” Anat Anz 148 (2):168-206. google scholar
• Schmidt, Adolf. 1847. “Österreichische Blatter für Literatür.” Kunst, Geschichte, Geographie, Statistik und Naturkunde (ÖBL) 4 (311):1231. google scholar
• Terzioğlu, Arslan. 2000. “İstanbul Tip Fakültesi Tarihçesi.” Journal of Istanbul Faculty of Medicine 63 (2):3-9 google scholar
• Ulucam, E., Gokce, N., & Mesut, R. 2003. Turkish anatomy education from the foundation of the first modern medical school to today. JISHIM, 2, 50-2. google scholar
• Ülman, Yeşim Işil. 1994. “Journal de Constantinoplea göre Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahanenin Galatasaray dönemi.” Masters, Deontoloji ve Tıp Tarihi Istanbul Universitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (101). google scholar
• Ülman, Yeşim Işil. 1998. “Mekteb-i Tıbbıye-i Adliye-i Şâhâne’nin 1846-1847 Öğretim Yılı Faaliyet Raporu.” Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları (The New History of Medicine Studies) 4:117-148. google scholar
• Wood, C. A. 1929. “Julius Millingen, Lord Byron’s Physician.” Ann Med Hist 1 (3):260-269. google scholar
• Biodiversity Heritage Library (BHL) (https://www.biodiversitylibrary.org/ ) Links accessed October.27.2023 google scholar
• Anat. Anz. (1886). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 1 (1886)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43320 google scholar
• Anat. Anz. (1887). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 2 (1887)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43321 google scholar
• Anat. Anz. (1888). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 3 (1888)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43335 google scholar
• Anat. Anz. (1889). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 4 (1889)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43329 google scholar
• Anat. Anz. (1890). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 5 (1890)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43322 google scholar
• Anat. Anz. (1891). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 6 (1891)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43323 google scholar
• Anat. Anz. (1892). Anatomischer Anzeiger (Vol. jahrg. 7 (1892)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary. org/item/43325 google scholar
• Anat. Anz. (1893). Anatomischer Anzeiger (Vol. bd. 8 (1893)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary.org/ item/43333 google scholar
• Anat. Anz. (1894). Anatomischer Anzeiger (Vol. bd.9 (1894)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary.org/ item/133121 google scholar
• Anat. Anz. (1895). Anatomischer Anzeiger (Vol. bd. 10 ). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary.org/ item/43343 google scholar
• Anat. Anz. (1896). Anatomischer Anzeiger (Vol. bd. 11 (1896)). G. Fischer. https://www.biodiversitylibrary.org/ item/43570 google scholar
• Congress, Prints & Photographs Division, Abdul Hamid II Collection, LC-USZ62-68432 and LC-USZ62-77267 google scholar
• https://www.loc.gov/pictures/item/2002716673/ google scholar
• https://www.loc.gov/pictures/item/2002716937/ google scholar
• 1847. Laibacher Zeitung (07.12.1847), stevilka 146. URN:NBN:SI:DOC-IYUD8MZT from http://www.dlib.si google scholar