II. Abdülhamid Han’ın Bir Devri Tanıtan Fotoğraf Albümleri ve Burada Yer Alan Anatomi İlişkili Fotoğraflar Üzerine Notlar

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 1, 131 - 137, 31.01.2025

Alpen Ortug

https://doi.org/10.26650/oba.1485485

Öz

Sayın Osmanlı Bilimi Araştırmaları Dergisi Editörü, Bu yazıda, 1893 yılında Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid’in (1842-1918) devam eden hediye alışverişinin parçası olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne göndermiş olduğu (bir diğeri de aynı tarihlerde Birleşik Krallık'a gönderilmiştir) albüm seti üzerinden dönemin tıp ve özellikle anatomi eğitim materyallerine yansımalarını analiz edeceğiz.¹ Albümlerin gönderilme amacı, Amerikan ve İngiliz halkına modern imparatorluk yaşamının fotoğraflar üzerinden tanıtmaktır. Ancak kaynaklar bu hedefin hiçbir zaman gerçekleşmediğini belirtmektedir.² Her sette elli bir cilt bulunan albümler malesef o dönem yayınlanmamıştır. Bu nedenle, Osmanlı modernleşmesini ve endüstriyel ilerlemesini duyurmaya yönelik girişim başarısız olmuştur. Bu albümler yıllarca Washington DC'de bulunan Kongre Kütüphanesinin Doğu Koleksiyonu'nda (Orientalia Division) kalmış ve 1945 yılına kadar Baskılar ve Fotoğraflar Bölümü'ne aktarılmamıştır.² Albümlerin üzerinde çalışma yapılması ve sonrasında tamamen dijitalleştirilmesi çok daha ileri tarihlerde mümkün olmuştur

Brief Notes on Sultan Abdulhamid II’s Photograph Albums Representing an Era and the Anatomy-Related Photographs in Those Albums

Öz

Kaynakça

• Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi HAT 746/35262 ; MF.MKT. 114/172 ; HAT 1172 – 46356 ; HAT 712/34067 google scholar
• Aykut, E. (2021). Anatomical Things at the Juncture of Commerce and Science in the Late Ottoman Empire. European Journal of Turkish Studies. Social Sciences on Contemporary Turkey, (32). google scholar
• Cornwall, J., & Smith, C. (2014). Anatomical models by F. J. Steger (1845-1938): the University of Otago Collection. European Journal of Anatomy, 18(3), 209–211. google scholar
• Greene, T. (2010). The Abdülhamid II Photo Collection: Orientalism and Public Image at the End of an Empire. google scholar
• Maerker, A. (2013). Anatomizing the Trade: Designing and Marketing Anatomical Models as Medical Technologies, ca.1700–1900. Technology and Culture, 54(3), 531–562. https://doi.org/10.1353/tech.2013.0108 google scholar
• Narang, P., Raju, B., Jumah, F., Konar, S. K., Nagaraj, A., Gupta, G., & Nanda, A. (2021). The Evolution of 3D Anatomical Models: A Brief Historical Overview. World Neurosurgery, 155, 135–143. https://doi.org/10.1016/j.wneu.2021.07.133 google scholar
• Nolan, E. H. (2019). The Gift of the Abdulhamid II Albums: The Consequences of Photographic Circulation. Trans Asia Photography, 9(2). google scholar
• Ortug, A., Uluışık, I. E., & Ortug, G. (2023). Anatomy education in Ottoman-Turkish veterinary schools during 19th century and PapierMache models. Morphologie, 107(356), 127-137. google scholar
• Ortug, A., Yuzbasioglu, N. Tracing the papier mache anatomical models of Ottoman Turkish medicine and Louis Thomas Jerôme Auzoux. Surg Radiol Anat 41, 1147–1154 (2019). google scholar
• Pastor, J. F., Gutiérrez, B., Montes, J. M., & Ballestriero, R. (2016). Uncovered secret of a Vasseur‐ Tramond balmumu model. Journal of Anatomy, 228(1), 184-189. google scholar
• Sarı, N. (2009). Mekteb-i Tıbbiye (1827-1909). Kuruluşundan Günümüze Cerrahpaşa Tıp Fakültesi (1827-1967-2007). Ed., Nil Sarı, Zuhal Özaydın ve Burhan Akgün, İstanbul, 7-28. google scholar
• Uyanık, N., & Duranoğlu, H. M. (2018). Ii. Abdülhamid’in Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi’ne Gönderdiği Fotoğraf Albümleri google scholar
• ve Bu Albümlerde Yeralan Konya Fotoğraflari. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(18), 319-336. google scholar
• Waley, M. I. (1991). Images of the Ottoman Empire: The photograph albums presented by sultan Abdülhamid II. The British Library Journal, 17(2), 111-127. google scholar
• BIU Sante, Complete clastic anatomy of the eye according to Dr. Auzoux https://www.biusante.parisdescartes.fr/histmed/image?envaan-sen-11-030 (Erişim tarihi 15/5/2024) google scholar
• Beauchêne skull supplied by Maison [Deyrolle] https://commons.wikimedia.org/wiki/File:0.4.MHNT.ANT.1996.04_Crane_Humaine_%C3%A9clat%C3%A9_%C3%A0_la_Beauch%C3%AAne.jpg (Erişim tarihi 15/5/2024) google scholar
• Catalogue of anatomical models, made by Dr. Auzoux, and for sale by George Dexter, Albany : Stone & Henly, 1844 http://resource.nlm.nih.gov/101161215 google scholar
• Library of Congress, Abdulhamit II Collection https://www.loc.gov/pictures/collection/ahii/ (Erişim tarihi 16/5/2024) google scholar
• Spencer, L. The Artist’s Knife : The art and science of plaster anatomical models at the Harry Brookes Allen Museum of Anatomy and google scholar
• Pathology. The University of Melbourne, School of Historical Studies Monash University Master of Public History HYM5100 Public google scholar
• History Project https://harrybrookesallenmuseum.mdhs.unimelb.edu.au/__data/assets/pdf_file/0005/3941825/HBAM_Plaster_Anatomical_Models.pdf (Erişim tarihi 15/5/2024) google scholar
• Mütter Museum Catalogue No 8003 https://tcpp-emuweb.axiellhosting.com/museum/?record=ecatalogue.25044 (Erişim tarihi 15/5/2024) google scholar
• Anatomical Models. (1872). Medical and Surgical Reporter (18581898), 27(20), 449. google scholar