Examining Social Representations of Prisons: Experiences, Space, and Daily Productions

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 1, 34 - 57, 30.04.2024

Mehmet Karasu , Remziye Yeşilyaprak , Sercan Karlıdağ

https://doi.org/10.26650/SP2021-1014200

Öz

Prisons are spaces in which confinement is implemented as a method of punishment. They are typically surrounded by high walls, iron bars, and wire fences and organized into a ward and cell system. Scholarly attention on and studies that address the social–psychological and spatial aspects of human–prison relationships are scant in the Turkish literature. Thus, the current study aims to reveal the prison representations of the three groups: those (i) with prison experience, (ii) without prison experience but are relatives of prisoners, and (iii) without prison experience and prisoner relatives. The study also aims to examine how prison representations are shared or differentiated among these groups. It conducted a field study using the cognitive mapping method and semistructured interviews with 50 participants (18 women, 32 men) from various cities in Turkey selected via the purposeful, snowball, and convenience sampling techniques. In the semistructured interviews, open-ended questions were formulated to elucidate the perceptions, evaluations, and experiences of the participants toward prisons. Using the cognitive mapping technique, the participants draw mental images of prisons on a blank paper. Data were analyzed by content analysis. The results demonstrated various commonalities, such as the experience of isolation and the spatial characteristics of prisons in the sociospatial representations of the three groups of participants. However, the findings indicate that the participants exhibit diverse social realities constructed and maintained through their representations of prisons. The primary experiences of, the spatial characteristics of prisons and the production in daily communication channels are important factors in the emergence of these social realities.. Furthermore, the results highlighted the explicit role of the social representation of prisons in forming and perpetuating various social realities within a system that sustains power relation and social inequality. Moreover, the findings illustrated that the cognitive maps reveal the spatial elements of prisons, the contingencies of prisoners, and the social conditions of prisons more clearly than did semistructured interviews.

Anahtar Kelimeler

Prison representation, cognitive mapping, social representation, human–space relation, sociospatial representation

Proje Numarası

-

Hapishanelere Yönelik Sosyal Temsillerin İncelenmesi: Deneyim, Mekân ve Gündelik Üretimler

Öz

Hapishaneler, bir cezalandırma yöntemi olarak kapatılma işleminin icra edildiği ve mekânsal olarak genellikle etrafı yüksek duvarlar, demir parmaklıklar ve tel örgülerle çevrili, koğuş ve hücre sistemi ile ayrılmış mekânlardır. Türkçe literatürde insan-hapishane ilişkilerinin sosyal psikolojik ve mekânsal yönlerini ele alan çalışmaların oldukça sınırlı olduğu görülmektedir. Buna göre bu araştırmanın amacı, (i) hapishane deneyimi olan, (ii) hapishane deneyimi olmayan ancak mahpus yakını olan ve (iii) hapishane deneyimi ve mahpus yakını olmayan insanların hapishaneleri nasıl algıladıkları ve değerlendirdiklerini, bu algı ve değerlendirmelerin nasıl ortaklaştığını veya farklılaştığını inceleyerek hapishane temsillerini açığa çıkartmaktır. Bu kapsamda Türkiye’nin çeşitli şehirlerinden amaçlı, kartopu ve kolay ulaşılabilir örnekleme teknikleriyle 50 katılımcı (18 Kadın, 32 Erkek) ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılarak ve bilişsel haritalama yöntemi kullanılarak bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Yarı-yapılandırılmış görüşme formunda, katılımcıların hapishanelere yönelik algı, değerlendirme ve deneyimlerini anlamak amacıyla oluşturulmuş açık-uçlu sorular yer almıştır. Bilişsel haritalama tekniğiyle ise katılımcılardan zihinlerindeki hapishane imge/imajlarını boş bir kâğıda aktarmaları istenmiştir. Veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Sonuçlar, üç farklı katılımcı grubunun hapishaneye ilişkin sosyo-mekânsal temsillerinde çeşitli ortaklıklar (izolasyon deneyimi, hapishanelerin mekânsal özellikleri gibi) olduğunu gösterse de katılımcıların, hapishane temsilleri yoluyla inşa edilen ve sürdürülen farklı sosyal gerçeklikleri olduğuna işaret etmektedir. Bu sosyal gerçekliklerde hapishanelere ilişkin birincil deneyimlerin, hapishanelerin mekânsal özelliklerinin ve gündelik iletişim kanallarında oluşan üretimlerin kurucu rollerde olduğu anlaşılmaktadır. Dahası sonuçlar hapishanelere ilişkin sosyal temsillerin, güç ilişkilerini ve sosyal eşitsizlikleri sürdüren bir sistem içinde, farklı sosyal gerçekliklerin inşa edilmesinde ve sürdürülmesindeki açık rolüne dikkat çekmektedir. Ayrıca bilişsel haritaların, yarı-yapılandırılmış görüşme formlarına nazaran, hapishanelerin mekânsal unsurlarını, mahpusların durumsallıklarını ve hapishanelerin sosyal koşullarını daha belirgin biçimde ortaya çıkardığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hapishane temsilleri, bilişsel haritalama, sosyal temsiller, insan-mekân ilişkileri, sosyo-mekânsal temsiller

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Çalışmanın başlangıç aşamalarındaki desteği için Feyzan Tuzkaya’ya içtenlikle teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Adorno, T., Frenkel-Brunswick, E., Levinson, D. ve Sanford, N. (1950). The authoritarian personality. Harper. google scholar
• Aktaş, V., Cirhinlioğlu, F. ve Özkan-Öner, B. (2004). Türk örnekleminde avukat olan ile olmayanların adalete ve Türkiye’deki hukuk sistemine ilişkin sosyal temsilleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 21(2), 61-80. google scholar
• Altaş, Ü. (2007). Haber alma hakkı ve medya: Cezaevi operasyonları örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi. google scholar
• Altemeyer, B. (1981). Right-wing authoritarianism. University of Manitoba Press. google scholar
• Altemeyer, B. (1996). The authoritarian specter. Harvard University Press. google scholar
• Arruda, A., Banchs, M. A., de Alba, M. ve Permanadeli, R. (Ed.). (2014). Social imaginary and social representations of Brazil [Special Issue]. Papers on Social Representations, 23(2), 13.1-13.23. google scholar
• Arruda, A. (2015). Image, social imaginary and social representations. G. Sammut, E. Andreouli, G. Gaskel ve J. Valsiner. (Ed.), The Cambridge handbook of social representations içinde (s. 128-142). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781107323650.012 google scholar
• Aygül, H. H., Çelik, G. ve Şensoy, A. F. (2018). Mahpus öğrencilerin benlik sunumları: Dramaturjik ilkeler, damga ve total kurum. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(45), 186-204. google scholar
• Balcı, B. B. ve Korkmaz, L. (2020). Yas sürecine ilişkin sosyal temsiller üzerine niteliksel bir çalışma. Nesne Psikoloji Dergisi, 8(16), 95-111. https://doi.org/10.7816/nesne-08-16-07 google scholar
• Beck, R. J. ve Wood, D. (1976). Cognitive transformation of information from urban geographic fields to mental maps. Environment and Behavior, 8(2), 199-238. https://doi.org/10.1177/001391657682003 google scholar
• Bollini, L. (2017). The urban landscape and its social representation. A cognitive research approach to rethinking historical cultural identities. INTBAU International annual event içinde (s. 834-842). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-57937-5_86 google scholar
• Bronson, J. ve Berzofsky, M. (2017). Indicators of mental health problems reported by prisoners and jail inmates, 2011-12 (Rapor No. NCJ 250612). Bureau of Justice Statistics. google scholar
• Bulut, M. (2008). Bir sosyal temsil araştırması: Medyada ve üniversite öğrencilerinde “töre”nin algılanışı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 63-78. google scholar
• Cochran, J. C. ve Mears, D. P. (2013). Social isolation and inmate behavior: A conceptual framework for theorizing prison visitation and guiding and assessing research. Journal of Criminal Justice, 41(4), 252-261. https://doi.org/10.1016/j.jcrimjus.2013.05.001 google scholar
• Çelik, N. (2019). Kadın tutuklu hükümlülerin travma düzeyleri ve bilişsel çarpıtma şekillerinin toplum örneklemi ile karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Işık Üniversitesi. google scholar
• Demir, G. ve Demir A. (1998). Hükümlülerin psikiyatrik belirtiler yönünden değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 13(41), 35-44. google scholar
• Downs, R. ve Stea, D. (1973). Image and environment: Cognitive mapping and spatial behavior. Aldine. google scholar
• Downs, R. M. ve Stea, D. (1977). Maps in minds: Reflections on cognitive mapping. Harper & Row. google scholar
• Facer-Irwin, E., Blackwood, N. J., Bird, A., Dickson, H., McGlade, D., Alves-Costa, F. ve MacManus, D. (2019). PTSD in prison settings: A systematic review and meta-analysis of comorbid mental disorders and problematic behaviours. PLoS One, 14(9), e0222407. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0222407 google scholar
• Florez, J. F. (2021). The effect of mass incarceration on criminality in Colombia. International Journal for Crime, Justice and Social Democracy, 10(2), 15-33. https://doi.org/10.5204/ycjsd.1644 google scholar
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu (M. A. Kılıçbay, Çev.). İmge Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1975). google scholar
• Gamman, T. (1995). Hazardous health effect of isolation. A clinical study of 2 groups of persons in custody. The Journal of the Norwegian Medical Association, 115(18), 2243-2246. google scholar
• Göregenli, M. (1985). Kentsel alanların algılanması ve kentsel imajlar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi. google scholar
• Göregenli, M. (2003, 6 Eylül). Cezaevleri ve bilimsel gerçekler. Bianet. https://bit.ly/3etHBYE adresinden erişilmiştir. google scholar
• Göregenli, M. (2015). Çevre psikolojisi: İnsan-mekân ilişkileri. Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Görgülü, T. ve Tutarel-Kışlak, Ş. (2014). Erkek hükümlü ve tutukluların boyun eğici davranışları, depresyon ve intihar olasılıkları. Nöropsikiyatri Arşivi, 51, 40-45 https://doi.org/10.4274/npa.y6563. google scholar
• Graffam, J. ve Shinkfield, A. J. (2012). The life conditions of Australian ex-prisoners: An analysis of intrapersonal, subsistence, and support conditions. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 56(6), 897-916. https://doi.org/10.1177/0306624X11415510 google scholar
• Gün, G. (2016). Türkiye Sineması’nda hapsedilmişliğin güncel temsilleri: Abluka ve Sarmaşık. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 24, 101-118. https://doi.org/10.16878/gsuilet.258973 google scholar
• Haney, C. (1993). Infamous punishment: The psychological effects of isolation. National Prison Project Journal, 8(2), 3-21. google scholar
• Joffe, H. ve Yardley, L. (2004). Content and thematic analysis. D. F. Marks ve L. Yardley (Ed.), Research methods for clinical and health psychology içinde (s. 56-68). Sage. google scholar
• Karakartal, D. (2019). Cezaevinde yatan mahkûmlara sunulan psiko-sosyal destek hizmetlerinin incelenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(10), 207-222. google scholar
• Karakuş, P. ve Göregenli, M. (2008, 20-25 Temmuz). The place attachment and the mental representations of a public space in a Turkish big city [Sözlü bildiri]. 29. Uluslararası Psikoloji Kongresi, Berlin, Almanya. google scholar
• Kızmaz, Z. (2007). Cezaevinin ve hapsetmenin suçu engellemedeki etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 44-69. google scholar
• Kury, H., Ferdinand, T. N. ve Obergfell-Fuchs, J. (2003). Does severe punishment mean less criminality? International Criminal Justice Review, 13(1), 110-148.105756770301300106 google scholar
• Lynch, K. (1960). The image of the city. MIT Press. google scholar
• Maktav, H. (2017). Türkiye sinemasının cezaevleri. Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 8(1), 7-38. https://doi.org/10.32001/sinecine.536701 google scholar
• Merçil, İ. (2018). “İçerisi” ile “dışarısı” arasında mahpus yakınları. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 374-411. google scholar
• Milgram, S. ve Jodelet, D. (1976). Psychological maps of Paris. H. Proshansky, W. Ittelson ve L. Rivlin (Ed.), Environmental psychology: People and their physical settings içinde (s. 104-124). Holt, Rinehart & Winston. google scholar
• Moscovici, S. (1963). Attitudes and opinions. Annual Review of Psychology, 14, 231-260. https://doi.org/10.1146/annurev.ps.14.020163.001311 google scholar
• Moscovici, S. (1973). Foreword. C. Herzlich (Ed.), Health and illness: A social psychological analysis içinde (s. ix-xiv). Academic Press. google scholar
• Moscovici, S. (1984). The phenomenon of social representations. R. M. Farr ve S. Moscovici (Ed.), Social representations içinde (s. 3-69). Cambridge University Press. google scholar
• Moscovici, S. (1988). Notes towards a description of social representations. European Journal of Social Psychology, 18, 211-250. https://doi.org/10.1002/ejsp.2420180303 google scholar
• Moscovici, S. (2000). The phenomenon of social representations. G. Duveen (Ed.), Social representations: Explorations in social psychology içinde (s. 18-77). Polity Press. google scholar
• Ohta, H. (2001). A phenomenological approach to natural landscape cognition. Journal of Environmental Psychology, 21(4), 387-403. https://doi.org/10.1006/jevp.2001.0233 google scholar
• Osmond, H. (1959). The relationship between architect and psychiatrist. C. E. Goshen (Ed.), Psychiatric architecture içinde (s. 16-20). American Psychiatric Association. google scholar
• Özsoy, M. (2018). Foucaultcu bir iktidar analizi: Türkiye’de hapishanelerde iletişimsel süreçler. İletişim, 28, 257-277. https://doi.org/10.16878/gsuilet.436055 google scholar
• Reicher, S. ve Haslam, S. A. (2006). Rethinking the psychology of tyranny: The BBC prison study. google scholar
• British Journal of Social Psychology, 45(1), 1-40. https://doi.org/10.1348/014466605X48998 google scholar
• Richards, B. (1978). The experience of long-term imprisonment. British Journal of Criminology, 18,162-169. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.bjc.a046888 google scholar
• Sommer, R. (1969). Personal space: The behavioral basis of design. Prentice-Hall. google scholar
• Şah, U. (2011). Türkiye’deki gençlerin cinsel yönelimlere ilişkin sosyal temsilleri. Türk Psikoloji Yazıları, 14(27), 88-99. google scholar
• Tavani, J. L., Zenasni, F. ve Pereira-Fradin, M. (2009). Social representation of gifted children: A preliminary study in France. Gifted and Talented International, 24(2), 61-70. https://doi.org/10.1080/15332276.2009.11673530 google scholar
• Türk Psikologlar Derneği Etik Yönetmeliği (2004). https://psikolog.org.tr/belgeler/etik-yonetmeligi-qbf8w.pdf (Erişim tarihi: 29.02.2024) google scholar
• Tolman, E. (1948). Cognitive maps in rat and men. Psychological Review, 55, 189-208. https://doi.org/10.1037/h0061626 google scholar
• Wylie, L. ve Forest, J. (1992). Religious fundamentalism, right-wing authoritarianism and prejudice. Psychological Reports, 71, 1291-1298. https://doi.org/10.2466/pr0.1992.71.3f.1291 google scholar
• Zimbardo, P. G. (2004). A situationist perspective on the psychology of evil: Understanding how good people are transformed into perpetrators. A. G. Miller (Ed.), The social psychology of good and evil içinde (s. 21-50). The Guilford Press. google scholar
• Zümrüt, N., Şen, S., Rodop, A. B. ve Arslan, S. (2020). Psikopat kavramının Türkiye’deki sosyal temsilleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 45(7), 492-509. https://doi.org/10.29228/SOBIDER.42913 google scholar