KLASİK DÖNEM ARAP ŞİİRİNE DAİR ÖNEMLİ KAYNAKLAR VE TESBİTLER I

Yıl 2007, Sayı: 11, 1 - 57, 19.12.2011

Nusreddin Boleli

Öz

Bu makalede eski Arap şiirinin kaynaklan ve bu kaynakların en önemli
özellikleri tanıtılmaktadır. Ayrıca Arapça bir şiirin manasını tesbit etmek, için
hangi kaynaklara başvurulması gerektiği hususu araştırılmış ve bu konuda bilgi
verilmiştir. Şairi belli olmayan şiirlerin şâirini tesbit etmek için hangi kaynaklara
başvurulacağı kısaca araştırılmış ve bu konuda bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik, divan, şiir, şâir

Kaynakça

• Mecdüddîn Muhammed b. Yakûb el-Fîrûzâbâdî, el-Kâmûsü'l-muhît,, (Yedinci baskı) Beyrut, 2003 (Kâmûsü'l-mühît)
• Atay, Hüseyin- Atay, İbrahim, Arapça-Türkçe Büyük Luğat, I-III, İstanbul, 1964-1981
• Bağdâdî, İsmâ'îl Paşa, Hediyyetü'l-arifin, I II, İstanbul, 1951-1955 (Bağdâdî, Hediyyetii 'l-'arifin)
• Bağdâdî, İsmâ'îl Paşa, İzâhu'l-meknûn, I-II, İstanbul, 1972 (Bağdâdî, İzâhu'lmeknûn)
• Blachere, Târihu'l-edebi'l-'Arabî, (trc. Ibrahim el-Geylânî), Beyrut, 1998. Brockelmann, Geschichte Der Arabischen Litteratur, I-II, Leiden, 1943-1949 (Brockelmann, GAL)
• Brockelmann, Supplementbande, I-III, Leiden, 1937-1942 (Brockelmann, Suppl.)
• el-Cumahî, Muhammed b. Sellâm, Tabakâtu fuhûli'ş-Şu'arâ', I-II, (Thk. Mahmud Muhammed Şakir), Kahire, 1974. (el-Cumahî, Tabakât)
• Corcî Zeydân, Târihu âdâbi'l-luğati'l'Arabîyye, I-IV, Beyrut, 1983.
• Çöğenli, Sadî, - Demirayak, Kenan, Arap Edebiyatında Kaynaklar, (Üçüncü baskı), Erzurum, 2000.
• Demirayak, Kenan - Ceviz, Nurettin ve Yanık, Nevzat H., Yedi Askı, Ankara Okulu, Ankara, 2004.
• Emil Bedî' Ya'kub, el-Mu'cemü'l-mufassai fi'l-luğaviyyîn el-Arab, I-II, Beyrut, 1997. ( Emil Bedî', el-Mu'cemu'l-mufassal)
• Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Muhammed b. Yakûb, el-Kâmûsü'l-muhît, (nşr. Mektebe er-Risâle), Beyrut, 1407/1987. (Fîrûzâbâdî, el-Kâmûs)
• , el-Bıılğa fi terâcimi eimmeti'n-nahv ve'l-luğa, (thk. Muhammed elMısrî), Küveyt, 1987. (Fîrûzâbâdî, el-Bulğa)
• Hamevî, Ebû 'Abdillâh Yâkût b. Abdillâh, Mu'cemü'l-büldân, I-V, Beyrut, 1979 (Hamevî, Mu 'cemii'l-büldân) , Mu'cemü'l-üdebâ', I-VI, Beyrut, 1991 (Hamevî, Mu'cemü'l- üdebâ)
• İbn Abdi Rabbih, Ahmed b. Muhammed, el-'İkdü'l-ferîd, I-IX, (thk. Müfîd Ferîd Kamiha), Beyrut, 1404/1983. (İbn 'Abdi Rabbih, el-'İkdü'l-ferîd)
• İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen, el-İştikak, (thk. 'Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Bağdâd, 1979 (İbn Düreyd, el-İştikâk)
• İbnu Ebbâr, Muhammed b. Abdullah b. Ebî Bekr el-Belensî, et-Tekmile li kitab es-Sıla, I- IV, Cezair, 1919. (İbnu Ebbâr, et-Tekmile)
• İbnü'l-Esîr, 'İzzüddîn, el-Lübâb fi tehzîbi'l-Ensâb, I-III, Beyrut, 1980 (İbnü'lEsîr, el-Lübâb)
• İbn Hallikân, Şemseddîn Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtü'l-a'yân ve enbâu ebnâi'z-zemân, I-VIII, (thk. Ihsân 'Abbâs), Beyrut, 1977 (İbn Hallikân, Vefeyâtü'l-a'yân)
• İbnü'l-'İmâd, Ebu'l-Felâh Abdulhayy, Şezerâtii'z-zehebfî ahbâri men zeheb, IVIII, Beyrut, 1399/1979. (İbnü'l-'İmâd, Şezerâtü'z-zeheb)
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim, eş-Şi'r ve'ş-şu'ara, (thk. Müfîd Tamîha- Nu'aym Zerzûr), Beyrut, 1985 (İbn Kuteybe, eş-Şi'r ve 'ş-şu 'arâ') , el-Me'ârif (thk. Servet Ukkâşe), Kahire, 1388/1969. (İbn Kuteybe, el-Me'ârif)
• ibn Manzûr, Ebu'1-Fadl Muhammed b. Mükrim, Lisânü'l-'arab, I-XV, Beyrut, ts. (İbn Manzûr, Lisânii'l-'arab)
• İbnü'n-Nedîm, Muhammed b. İshak b. Muhammed b. îshâk, el-Fihrist, Tahran, 1971. (İbnü'n-Nedîm, el-Fihrist)
• İbn Tağriberdî, Cemâleddîn Ebu'l-Mehâsîn Yusuf, en-Nücûmü'z-zâhire f i miilûki Mısra ve'l-Kahire, I-X, Mısır, 1383/1963. (İbn Tağriberdî, enNücûmü 'z-zâhire) Isfehânî, Ebu'l-Ferec, Ali b. Muhammed, el-Eğânî, I-XI, Kahire, 1345/1927. (Isfehânî, el-Eğânî)
• İzzeddîn, İsmail, el-Mesâdirıı'l-edebiyye ve'l-luğaviyye fi't-tiirâsi'l- 'Arabiyye, Amman, 2003.
• Kâtib Çelebi, Mustafa b. Abdillâh, Keşfü'z-ziinûn 'an esâmi'l-kiitiibi ve'l-fünûn, I-II, İstanbul, 1941 (Kâtib Çelebi, Keşfü'z-zünûn )
• Kehhâle, 'Ömer Rızâ, Mu'cemul-Müellifin, I- XVI, Beyrut, 1406/1986. (Kehhâle, Mu 'cemii 'l-miiellifîn)
• Komisyon, el-Mu'cemü'l-Vesît, I-II, İstanbul 1972 (Çağrı Yayınevi)
• Komisyon, İslam Ansiklopedisi, I-XXVI, DİA. İstanbul, 1987-2007.
• Mecdî Vehbe- Kâmil el-Mühendis, Mucemii'l-mustalahâti'l-Arabiyye fî elluğat ve'l-edeb, Beyrut, 1984.
• Mes'ûdî, Ebu'l-Hasan 'Ali b. el-Hüseyin, Miirûcü'z-zeheb, I-IV, (thk. Yusuf Es'ad Dâğer), Beyrut, 1406/1986. (Mes'ûdî, Miirûcü'z-zeheb)
• Müberred, Muhammed b. Yezîd, el-Kâmil fî'l-luğati ve'l-edeb, (thk. Nu'aym Zerzûr- Teğârîd Beyzûn), I-II, Beyrut, 1987 (Müberred, el-Kâmil)
• Nevevî, Ebû Zekeriyâ Yahya b. Şeref, Tehzîbii'l-esmâ' ve'l-luğât, I-III, Beyrut, ts. (Nevevî, Tehzîbü'l-esmâ' ve'l-luğât)
• ÖmerFerruh, Târihu'l-edebi'l-'Arabî, I- VI, Beyrut, 1997.
• Safedî, Salâheddîn Halîl b. Aybek, el-Vâfı bi'l-Vefeyât, I-XXIV, Beyrut, 1981- 1983. (Safedî, el-Vâfi bi'l-Vefeyât)
• es-Se'âlibî, Ebu Mansur AbdulmeYık,Yetîmetu'd-dehr, I-V, (thk. Müfîd Muhammed Kumeyha), Beyrut 1983. ( es-Se'âlibî, Yetîmetu'd-dehr)
• Sem'ânî, Ebû Sa'd 'Abdulkerîm b. Muhammed et-Temîmî, el-Ensâb, I-V, (thk. Abdullah Ömer el-Bârûdî), Beyrut, 1988 (Sem'ânî, el-Ensâb ).
• Serkis, Yusuf Îlyâs, Mucemül-mahtûtâti'l- matbuâtil-'Arabiyye, I-II, Beyrut, 1928 (Serkis, Mu'cemü'l-matbû'ât)
• Süyûtî, Celâleddîn 'Abdurrahman b. Ebî Bekir, Buğyetu'l-vu'ât, , I-II, (Thk. Muhammed Ebu'1-Fazl İbrahim), Beyrut, 1964 (Süyûtî, Buğye)
• , el-Muzhir, I-II, (thk. Muhammed Ahmed- Câde'l-mevlâ - Muhammed Ebu'1-Fazl İbrahim- Ali Muhammed el-Becâvî) Beyrut, 1987 (Süyûtî, el-Müzhir)
• ŞevkîDayf, Târihu'l-edebi'l-'Arabî, el-'Asru'l-Câhilî, I, Kahire, 1965. Taşköprizâde, Ahmed Efendi, Miftâhu's-se'âde, I-III, Beyrut, 1985 (Taşköprizâde, Miftâhu 's-se 'âde)
• Unat, Faik Reşit, Hicrî Tarihleri Milâdî Tarihe Çevirme Kılavuzu, Ankara, 1974.
• Yusuf Es'ad Dâğır, Mesâdiru ed-dirâsâti'l-edebiyye, I- V, Beyrut, 1983. el-Yâfi'î, Abdullah b. Es'ad, Mir'âtu'l-cinân, I-IV, (thk. Abdullah el-Cübûrî, Beyrut, 1984 ( el-Yâfi% Mir'ât)
• Zamehşerî, Mahmud b. Ömer, Esâsü'l-belâğe, Beyrut, ts.
• Zebîdî, el-Mürtedâ, Muhammed b. Muhammed, Tâcü'l-'arûs şerhu'l-Kâmûs, IX, Beyrut, 1989 (Zebîdî, Tâcü'l-'arûs )
• Zehebî, Şemseddîn, Ebû 'Abdillâh Muhammed b. Ahmed, el-İberfî ahbâri men ğaber, I-IV, Beyrut, 1376/1956. (Zehebî, el-İber) , Siyerii a'lâmi'n-niibelâ', I-XXIII, (thk. Şu'ayb el-Arna 'ût ve Hüseyin el-Esed), Beyrut, 1985 (Zehebî, A 'lâmi'n-nübelâ') , el- Kâşif fî ma'rifeti men lehû rivâyetün fi'l-kiitübi's-sitte, I-III, (thk.
• 'İzzet 'Ali 'Abdul'atiyye ve Musâ Muhammed Ali el-Mûşî), Mısır, 1392 /1972. (Zehebî, el-Kâşif) , Tezkiretü'l-huffâz, I-IV, Beyrut, 1376/1956.(Zehebî, Tezkiretü'lhuffâz)
• Ziriklî, Hayreddîn, el-A'lâm, I-VIII, Beyrut, 1990 (Ziriklî, el-A'lâm).