Öz
Çin sınırların içinde Göktürk dönemine ait mezarların sayısı şimdilik
oldukça sınırlıdır. Taht mücadeleleri ve diğer tarihi sebepler nedeniyle
vatanlarını terk edip dönemin Çin başkenti Chang’an’da yaşamak zorunda
kalan Göktürk kağanlık sülalesine mensup tarihi şahsiyetlerin sayısının
hiç de az olmadığı anlaşılmaktadır. Çin’de keşfedilen Göktürk dönemine
ait ilk mezar Aşina soyuna mensup Aşina Zhong’a aittir. 20 yüzyılın 70’li
yılların ilk yıllarında açılan söz konusu mezardan çıkarılan kalıntılar ağırlıklı
olarak Çin etkilerini taşımaktadır. Oldukça geniş olarak inşa edilen Aşina
Zhong’un mezar odalarının büyük bir kısmı, Göktürk tarzında giyinmiş resimler
çizilmiştir. Ayrıca mezarın içinde bulunan mezar taşı da Çin karakterleri
ile oldukça sanatkarane bir şekilde yazılmıştır ki, bu tür mezar taşlarının
benzerlerini, günümüzde Xi’an’daki Yazıtlar Müzesi’nde bol miktarda
bulunmaktadır. Çin kaynakları bize Aşina Zhong’un Çin hükümdarının
yönetimi altına girdiğini ve ömrünün büyük bir kısmını Çin’de geçirdiğini
bildirmektedir. Bu makalede Aşina Zhong ve onun Çin’in Tang dönemindeki
başkenti Chan’an’a yaklaşık 20 km uzaklıktaki Xianyang şehri yakınlarında
ortaya çıkarılan mezarında bulunan kalıntılar hakkında bir değerlendirme
yapılmaya çalışılacaktır.
Kaynakça
- BAYKUZU Tilla Deniz, “Çin Topraklarındaki Bazı Türk Soylularının Kurganları (Vll-Vlll.Yüzyıl)”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXl, Sayı 1, Temmuz 2006.
- CHEN Yu-Du Xiaoqin, “Cong Ashina Zhong Muzhi Kao Luo Binwang Cong Jun Xiyu Shishi (Aşina Zhong’un Mezar Taşındaki Kayıtlara Göre Luo Binwang’ın Gözüyle Batı Bölgeleri Hakkındaki Tarihi Ger- çekler)”, Zhongguo Gudai, Jindai Wenxue Yanjiu (Çin Eski ve Modern Dönem Edebiyat Araştırmaları), Sayı 12 2008.
- CHEN Zhiqian, “Ashina Zhong Beizhi Kaoshu (Aşina Zhong’un Yazı- tı Hakkında Bazı Açıklamalar)”, Wenbo, 2002 Sayı 2.
- LIN Gan, “Tujue Yu Huihe Lishi Lunwen Xuanji” (Göktürk ve Uygur Tarihi Hakkında Seçme Yazılar), Cilt II, Zhonghua Yayınevi, Pekin 1979.
- “TANG Ashina Zhong Mu Fajue Jian Bao (Aşina Zhong’un Mezarının Bulunuşu İle İlgili Rapor)”, Shaanxi Eyaleti Arkeolojik Eserler Yönetimi Komisyonu-Liquan İlçesi Zhaoling Kültür Müdürlüğü, Kaogu (Arkeoloji) 1977 Sayı 2.
- TAŞAĞIL Ahmet, “Gök-türkler” Cilt II, Türk Tarih Kurumu Yayınevi, Ankara 1999.
- LIU Mau-tsai, “Çin Kaynaklarına Göre DOĞU TÜRKLERİ”, Selenge Yayınevi, İstanbul 2006.
- Aşina Zhong’un mezarında bulunan aşağıdaki resimler onların erkek bayan giyimleri hakkında bize net fikirler vermektedir:
Öz
Kaynakça
- BAYKUZU Tilla Deniz, “Çin Topraklarındaki Bazı Türk Soylularının Kurganları (Vll-Vlll.Yüzyıl)”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXl, Sayı 1, Temmuz 2006.
- CHEN Yu-Du Xiaoqin, “Cong Ashina Zhong Muzhi Kao Luo Binwang Cong Jun Xiyu Shishi (Aşina Zhong’un Mezar Taşındaki Kayıtlara Göre Luo Binwang’ın Gözüyle Batı Bölgeleri Hakkındaki Tarihi Ger- çekler)”, Zhongguo Gudai, Jindai Wenxue Yanjiu (Çin Eski ve Modern Dönem Edebiyat Araştırmaları), Sayı 12 2008.
- CHEN Zhiqian, “Ashina Zhong Beizhi Kaoshu (Aşina Zhong’un Yazı- tı Hakkında Bazı Açıklamalar)”, Wenbo, 2002 Sayı 2.
- LIN Gan, “Tujue Yu Huihe Lishi Lunwen Xuanji” (Göktürk ve Uygur Tarihi Hakkında Seçme Yazılar), Cilt II, Zhonghua Yayınevi, Pekin 1979.
- “TANG Ashina Zhong Mu Fajue Jian Bao (Aşina Zhong’un Mezarının Bulunuşu İle İlgili Rapor)”, Shaanxi Eyaleti Arkeolojik Eserler Yönetimi Komisyonu-Liquan İlçesi Zhaoling Kültür Müdürlüğü, Kaogu (Arkeoloji) 1977 Sayı 2.
- TAŞAĞIL Ahmet, “Gök-türkler” Cilt II, Türk Tarih Kurumu Yayınevi, Ankara 1999.
- LIU Mau-tsai, “Çin Kaynaklarına Göre DOĞU TÜRKLERİ”, Selenge Yayınevi, İstanbul 2006.
- Aşina Zhong’un mezarında bulunan aşağıdaki resimler onların erkek bayan giyimleri hakkında bize net fikirler vermektedir:
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Haziran 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Sayı: 21 |