AHMED-İ ŞAMLÛ VE Şİ’R-İ SEPÎD (1304-1379 HŞ./1925-2000)

Yıl 2012, Sayı: 20, 115 - 144, 20.06.2012

Nimet Yıldırım

Öz

Ahmed-i Şamlû, çağdaş İran edebiyatının en büyük şairlerinden
biri olarak bilinmektedir. Gerçekte bir halk şairi olan Şamlû bütün hayatı
boyunca halkının özgürlüğü için, halkının olumsuzluklar karşısında direnişini
övgüyle dile getirmek için elinden geleni yapmış ve şiirlerini de bu konularla
ilgili olarak kaleme almıştır.
Çağdaş İran şairleri arasında sadece Nimâ’nın bir tarz sahibi ve ekol öncüsü
olduğuna inanan Şamlû, diğer şairleri onun ya da daha önceki dönemlerde
yaşamış şairlerin takipçisi olarak kabul etmektedir. Ona göre şiir, tamamıyla
sanatçının duyguları ve iç dünyasında oluşturduğu düşüncelerinden dizelerine
yansımasıdır.
Ahmed-i Şamlû, roman, hikaye ve tiyatro dallarında da eserler vermiş,
klasik metinlerin tashihiyle de uğraşmış, çocuklar için yabancı dillerden
hikaye çevirileri yapmış, çeşitli konularda araştırmalarda bulunmuş, değişik
konularda makaleler kaleme almıştır.
“Şi’r-i sepîd” tarzının öncüsü ve sosyal içerikli çağdaş şiirin güçlü kalemlerinden
biri olarak şiiri halkın hizmetinde halk için bir araç gibi gören Ahmed-i
Şamlû, kendisi de halkını çok seven bir kişiliğe sahiptir.
Nîma’dan sonra modern Fars şiirinin en iyi örneklerini veren şairler arasında
yer alan Şamlû, aynı zamanda şairce düşünce dünyasını önemli ölçüde
etkilemiş kişiliklerden biridir de. Şiirsel özelliklerini bir tarafa bırakmadan,
insanın zulüm, karanlık ve baskıcı yönetimler karşısında ayakta duruşunu,
tavırlarını karşı koyuşunu da simgelemektedir. Kendisinin ortaya koyduğu ve
geliştirdiği Şi’r-i Sepîd ekolünde oluşturduğu ve doruğa çıkardığı kelimeler
dünyasında gerçek yaşamanı sürdürdüğü evini inşa etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed-i Şamlû, Şi’r-i Sepîd, Şi’r-i Azâd, Ketâb-i Kûçe

Kaynakça

• Burkaî, Seyyid Muhammed Bâkır, Sohenverân-i Nâmî-yi Mu‘âsır, Tahran 1373 hş., I-VI.
• Fesayî, Mansûr Restigâr, Envâ-i Şi‘r-i Fârsî, Tahran 1372 hş.
• Hakimî, İsmaîl, Edebiyyât-i Muâsir-i Îrân, 1373 hş.
• Hukukî, Muhammed, Şi‘r-i Zemân-i Mâ, Ahmed-i Şamlû, Tahran 1384 hş.
• Kanar, Mehmet, “İran”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2000, XXII, s. 426-427.
• Kedkenî, Muhammed Rızâ Şefîî, Edvâr-i Şi’r-i Fârsî, Tahran 1359 hş.
• Kedkenî, Muhammed Rızâ Şefîî, Mûsiki-yi Şi‘r, Tahran 1358 hş.
• Kırlangıç, Hicabi, “Ahmed-i Şâmlu, Hayat Hikâyesi Ve Eserleri”, Nüsha, I/3, (Ankara 2001), s. 153-172.
• Lengrûdî, Şems, Târîh-i Tahlîli-yi Şi‘r-i Nov, tahran 1385 hş., I-IV.
• Muhammedî, Ferheng-i Telmîhât-i Şi‘r-i Mu‘âsir, Tahran 1372 hş.
• Muhammedî, Hasan Alî, Ez Bahâr Tâ Şehriyâr, Tahran 1375 hş.
• Novrûzî, Cihânbehş, Edebiyyât-i Mu‘âsir, Tahran 1375 hş.
• Pornâmdâriyân, Takî, Sefer Der Mih, Tahran 1374 hş.
• Şamlû, Ahmed, Âhenghâ-yi Ferâmûş Şode, www.shamlou.org
• Şamlû, Ahmed, Ayda, Dıreht ve Hençere ve Hâtire, www.shamlou.org
• Şamlû, Ahmed, Kat‘nâme, www.shamlou.org
• Şekîbâ, Pervîn, Şi‘r-i Fârsî Ez Âğâz Tâ İmrûz, Tahran 1373 hş.
• Şemîsâ, Sîrûs, Sebkşinâsî-yi Şi‘r, Tahran 1374 hş. www.shamlou.org
• Yakûbşâhî, Niyâz, Âşıkânehâ, Tahran 1373 hş.
• Yahakkî, Muhammed Cafer, Çun Sebû-yi Teşne, Edebiyyât-i Muâsir-i Îrân, Tahran 1375 hş.
• Şekîbâ, Şi‘r-i Fârsî Ez Âğâz Tâ İmrûz, s. 406.