ARAPÇA’DA VE İBRANİCE’DE LEFÎF FİİL MUKAYESELİ BİR ÇALIŞMA

Yıl 2013, Sayı: 22, 197 - 211, 11.12.2013

ã‚mine Salih Ez-zu'bãž

Öz

Lefîf fiil kendisinde illet harflerinden iki tanesini bulunduran fiildir
ve iki kısma ayrılır. Lefîf-i makrûn iki illet harfinin yan yana bulunduğu
fiildir, Lefîf-i mefrûk ise iki illetli harfin arasında sahih bir harfin bulunduğu
fiildir.
Bundan dolayı bu tür fiiller dilsel değişim kurallarına tabi olurlar. Bu
nedenle bu çalışma dilsel değişim kurallarının sebep olduğu değişiklikleri
gözlemlemeyi amaçlar. Birinci kısımda Lefîf-i makrûn ve Lefîf fiilin son
illet harfinin bir uzatma harfine dönüşmesi, fiilin aynu’l-fiilinin (ikinci
harfinin) değişmediği durumlar, fiilin lâmu’l-fiilinin (üçüncü harfinin)
değişmediği durumlar, makrûn ve mefrûk fiillerin arasındaki karşılıklı
değişimler, bileşenlerinden vâv ve ye harfleri arasındaki değişimler gibi
makrûn Lefîf fiilin bazı durumları ele alındı.
İkinci kısımda ise Lefîf fiilin diğer bir türü olan mefrûk Lefîf fiil ve salt
fethaya dönüştüğü durumlar, vâv harfinin hemzeye dönüştüğü durumlar ve
he harfli ve hemze harfli illetli fiiller ele alındı.
Sonuç olarak bu çalışma bu türden olan fiillerin Arapça’da ve İbranice’deki
değişimlerini mukayeseli yöntemle ele alır.

Anahtar Kelimeler

Fiillerin yapısı, Arapça sarf, illetli fiil, Lefif fiil, Arapça bir kelimenin yapısı, mukayeseli metod

Kaynakça

• 1- Ahmed ‘Alemuddîn el-Cundî, el-Lehecâtu’l-‘Arabîye fi’t-turâs, ed-Dâru’l- ‘Arabîye li’t-turâs, Kahire 1983.
• 2- Âmine Sâlih ez-Zu‘bî, Fî ‘ilmi’l-esvâti’l-mukâran, et-Tağayyuru’t-târîhî li’lesvât fi’l-luğati’l-‘Arabî ve’l-luğâti’s-Sâmîyet, Dâru’l-kitâbi’s-sekâfî, İrbid 2005.
• 3- İbn Cinnî, Ebu’l-Feth, el-Hasâis, tahkik Muhammed ‘Ali en-Neccâr, Dâru’lHudâ, Beyrut, Musavveratun ‘an tab‘ati’l-hey’eti’l-Mısrîyeti’l-‘âmmme li’lkitâb, Kahire.
• 4- Ebû Hayyân el-Endelûsî, Tefsîru’l-bahri’l-muhît, Dâru’l-fikr, Beyrut, Musa vveratun ‘an tab‘ati Dâri’s-Sa‘âdet, Kahire.
• 5- Ibn Haleviye , el-Hucce fi’l-kırââti’s-seb‘, tahkik Sâlim Mukrim Abdul‘âli, Beyrut 1979.
• 6- Ribhî Kemâl, Durûs fi’l-luğatil’-‘İbriyye, ‘Âlemu’l-kutub, Beyrut 1982.
• 7- Sîbeveyhî, el-Kitâb, tahkik ‘Abdusselâm Hârûn, ‘Âlemu’l-kutub, Kahire.
• 8- Abdulfettâh İsmâ‘îl Şelebî, Fi’d-dirâsâti’l-Kur’âni, el-İmâletu fi’l-Kırââti
• ve’l-lehecâti’l-‘Arabiyye, Dâr Nahda Mısır li’t-tibâ‘a ve’n-neşr, el-Feccâle, Kahire, tarihsiz.
• 9- ‘Abîd b. el-Ebrad, Dîvân ‘Abîd b. el-Ebrad, Beyrut, 1998. 10-‘Atiyyetu’s-Savâhilî, Mine’t-tahkîkâti’l-luğavi, Mecelle Mecma‘i’-luğati’l- ‘Arabiyye, Kahire, no. 1971/27.
• 11- ‘Ali el-‘Anânî v.d., el-Esâs fî umemi’s-Sâmi ve luğâtiha ve kavâ‘idu’l-luğati’l- ‘İbriyye ve âdâbiha, el-Matbaatu’l-Emîri, Bulak, Kahire 1935.
• 12- Ebû ‘Aliyyu’l-Fârisî, el-Hucce fî ‘ileli’l-kırââti’s-seb‘, tahkik Ali en-Necdî Nâsif v.d., el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-‘Âmmeti li’l-kitâb, Kahire 1983.
• 13- Fahruddîn Kabâve, Tasrîfu’l-esmâ’ ve’l-ef‘âl, Matbûât Câmia Haleb, 1981.
• 14- Muhammed Bedr, el-Kinz fî kavâ‘idi’l-luğati’l-‘İbriyye, el-Matbaatu’t-ticâriyyetu’l-kubrâ, Âbidîn, Kahire, tarihsiz.
• 15- Muhammed Hayr Halevânî, el-Muğni’l-cedîd fi’s-sarf, Dâru’ş-şarki’l-‘Arabî, Beyrut, tarihsiz.
• 16- İbn Manzûr, Lisânu’l-‘Arab, Dâr Sâdir, Beyrut 1955.
• 17- Yahyâ ‘Abâbneh, el-Luğatu’l-Muâbiyye fî nakş meyşa‘, Dirâse Savtiyye Sarfiyye Delâliyye, menşûrât câmi‘ati Mûte, Ürdün 2000.
• ب- باللغات غير العربية Kaynaklar Olmayan Arapça
• 1- Beeston (et al), Sabaic Dictionary ,Librairie du Liban, Beyrouth, 1982.
• 2- Brockelmann, Lexicon Syriacum, Halis Saxonum, 1928.
• 3- Costaz, L., Syriac English Dictionary, Imprimerie Catgolique, Beyrouth
• 4- Gesenius, W., A Hebrew & English Lexicon of the Old Testament, Translated by: Brown, Driver, & Briggs, Clarendon Press, Oxford, 1979.
• 5- Leslau, W., Comparative Dictionary of Geez, Otto Harrassowitz, Wiesbaden, 1987.
• 6- Payne Smith, A Compendious Syriac Dictionary, Clarendon Press, Oxford, 1985.
• 7- Tomback, R., A Comparative Semitic Lexicon of the Phoenician & Punic Languages, Scholars Press, New york, 1978.