MANSÛR AL-TABALÂVÎ, HIS LIFE, WORKS AND HIS POETRY “NAZM AL-ISTIÂRA”

Yıl 2013, Sayı: 23, 23 - 36, 11.12.2013

Ali Bulut

Öz

The muslim scholars, beginning from early ages, used many methods to facilitate teaching students sciences. One of these methods was to turn the basic rules of a branche of the sciences into poetry. In this way, it is aimed that students learn the main arguments by memorising the verses. One of these verses is the work of Egyptian scholar al-Tabalâvî named “Nazm al-istiâra”. The article consists of four sections, after an introduction that deals with the poetric works. The first section deals with the life of alTabalâvî, the second section examines his works. The third section deals with “Nazm al-istiâra” and its commentaries. The fourth section takes up the critical edition of “Nazm al-istiâra”.

Anahtar Kelimeler

Mansûr, Tabalâvî, metaphor, poetry.

MANSÛR ET-TABELÂVÎ, HAYATI, ESERLERİ VE “NAZMÜ’L-İSTİÂRE” ADLI MANZÛMESİ

Öz

İslam alimleri ilk devirlerden itibaren öğrencilere ilimlerin öğretimini kolaylaştırmak için birçok yöntem kullanmışlardır. Bunlardan birisi de herhangi bir ilim dalına ait temel kuralların nazma dönüştürülmesi yolu olmuştur. Bu şekilde öğrencilerin nazmı ezberleyerek dersin temel konularını öğrenmesi amaçlanmıştır. Bu tür manzûmelerden birisi de, Mısırlı alim Tabelavî'nin “Nazmü'l-istiare” adlı eseridir. Makale, manzûm eserlerle ilgili bir girişin ardından dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Tabelavî'nin hayatı, ikinci bölümde de eserleri sunulmuştur. “Nazmü'l-istiare” ve şerhleriyle ilgili bilgilerin aktarıldığı üçüncü bölümden sonra, eserin edisyon kritiğinin verildiği son bölüm yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mansûr, Tabelâvî, istiâre, manzûme

Kaynakça

• Abbâs b. Muhammed b. Ahmed b. es-Seyyid Rıdvân el-Medenî eş-Şâfiî, Muhtasaru Fethi Rabbi’l-erbâb bimâ ühmile fî Lübbi’l-lübâb min vâcibi’l-ensâb, Mısır 1345/1926.
• Adem Ergül, Mansûr Sibtu Nâsıruddîn et-Tablâvî’nin Hayatı ve Âyetü’l-Kürsî Tefsirinin Tahkiki, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), MÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1991.
• Âdil Nüveyhiz, Mu‘cemü’l-müfessirîn min sadri’l-İslâm hatta’l-asri’l-hâzır, Müessesetü Nuveyhizi’s-Sekâfiyye, Beyrut 1409/1988.
• Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü’l-ârifîn, I-II, İstanbul 1951.
• _____, Îzâhu’l-meknûn, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, I-VI, Beyrut 1413/1992.
• Brockelmann, GAL, Supplement 5/2. Fîrûzâbâdî, el-Kâmûsü’l-muhît, nşr. Mektebü tahkîki’t-türâs fî müesseseti’r-risâle, Müessesetü’r-risâle li’t-tıbâa ve’n-neşr ve’t-tevzî‘, Beyrut 1426/2005.
• İmâd Ali Cum’a, el-Mektebetü’l-İslâmiyye, Silsiletü’t-türâsi’l-Arabî el-İslâmî 1424/2003.
• Katip Çelebi, Keşfüzzünûn an esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn, Mektebetü’l-müsennâ, I-II, Bağdat 1941.
• Kehhâle, Mu‘cemü’l-müellifîn, Mektebetü’l-müsennâ – Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, I-XIII, Beyrut, ts. Mansûr et-Tabelâvî, Şerhu Nazmi’l-istiârât, Mektebetü Câmiati’l-Melik Suûd, no. 2451, vr. 30.
• Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdülkâdir er-Râzî, Muhtâru’s-Sıhâh, nşr. Mahmûd Hâtır, Mektebetü Lübnân Nâşirûn, Beyrut 1415/1995.
• Muhammed Emin b. Fazlullah b. Muhibbiddin ed-Dımaşkî el-Muhibbî, Hulâsatü’leser, Dâru Sadır, Beyrut ts, I, 45, 173; II, 172; IV, 428. Serkîs, Mu‘cemü’l-matbûât, Matbaatü Serkîs, I-II, Mısır 1346/1928.
• Şâkir Mahmûd Abdülmün‘im, İbn Hacer el-Askalânî musannefâtüh ve dirâse fî menhecih ve mevâridih fî kitâbihi’l-İsâbe, Müessesetü’r-risâle, Beyrut 1417/1997.
• Ümit Karaver, Kara Saîd (ö. 1026/1617)’in Şerhu Risâleti’l-İstiâre Adlı Eserinin Edisyon Kritiği, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009.
• Zebîdî, Tâcü’l-arûs, nşr. Heyet, Dâru’l-hidâye, ts., I-XL (Tabele mad.). Zemahşerî, el-Keşşâf, Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, Beyrut 1407.
• Zeynüddîn el-Irâkî, Şerhu (et-Tebsıra ve’t-tezkira - Elfiyeti’l-Irâkî), nşr. Abdüllatîf el-Hemim, Mahir Yasin Fahl, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, I-II, Beyrut 1423 / 200
• Ziriklî, el-A‘lâm, Dâru’l-ilm li’l-melâyîn, XV. Baskı, yy. 2002.