Türkçe, Farsça ve Urduca Dillerinin Dilbilimsel İlişkilerine Dair Karşılaştırılmalı Çalışma

Yıl 2017, Sayı: 30, 55 - 70, 28.06.2017

Mohammad Kioumarsi

Öz

Öz: Farklı diller arasındaki gramatikal, çekimsel, sözdizimsel ve yapısalbenzerliklerin varlığı tartışmalı ve dikkate alınması gereken bir konudur. Bu alanda uzun zamandan beri, alanlarında önemli bir yere sahip olan dilbilimciler ve uzmanlar tarafından bilimsel çalışmalar yürütülmüştür. Özellikle edebiyat ve dilbilimin farklı alanlarında başvurulan yöntemlerden biri de karşılaştırma usulüdür. Aslında dil, edebiyat ve felsefe çalışmalarında karşılaştırma oldukça rağbet görür. Türkçe, Farsça ve Urducanın sözdizimlerinin ve yapıları hususunda ortaya konulan karşılaştırmalı bir analiz, bize bu dillerin belirli, güvenilir ve gramatik özelliklerini detaylıca anlamamıza vesile oldu. Bu sebeple bu çalışma, dillerin gramatikal bağlarını, dil ögelerini, dil özelliklerini, bölgesel ve dünya edebiyatının beklentilerine katkıda bulunarak çekim ve söz dizimsel konular açısından bu üç dil arasındaki benzerlik ve farklılıkları değişik açılardan ele alan önemli bir girişimdir. Bu çalışma, “Türkçe, Farsça ve Urduca Dillerinde Karşılaştırmalı Dilbilim Araştırmaları” projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi’ndeki misafir öğretim üyeliği süresince Tahran Üniversitesi tarafından finanse edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırma, Gramatikal İlişki, Karşılaştırmalı edebiyat, Türk dili, Fars dili, Urdu dili

Destekleyen Kurum

Tahran Üniversitesi

Teşekkür

Bu çalışma, “Türkçe, Farsça ve Urduca Dillerinde Karşılaştırmalı Dilbilim Araştırmaları” projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi’ndeki misafir öğretim üyeliği süresince Tahran Üniversitesi tarafından finanse edilmiştir.

بررسی تطبیقی زبانشناختی روابط دستوری زبان ترکی استانبولی، فارسی و اردو

Öz

چکیده: وجود و نمود اشتراکات دستوری، صرفی و نحوی و ساختاری در جوامع زبانی بحثبرانگیز و بسیار قابل
تامل است. همواره در این زمینه ها مطالعات علمی توسط زبانشناسان و متخصصیِن این حوزه صورت میپذیرد که بدون
شک از جایگاه ممتاز و محوری برخوردارند.
یکی از روشهای انجام
تحقیق در حوزههای علوم
مختلف بهویژهحیطهComparative ادبیات و زبانشناسی، روش مطالعه تطبیقی
یا به عبارت دیگر بررسی مقایسهای زبانشناختی است. در حقیقت مقایسه وتطبیق در خصوص زبان
و ادبیات و اندیشههای بشری
در نوعِ خود )Linguistics جایگاه
والایی دارد. در واقع با انجام
پژوهشی با رویکرد مقابلهای در مطالعات
نحوی و ساختاری هر سه زبانِ ترکی استانبولی، فارسی
و اردو میتوان به ویژگیهای خاص، قابل استناد و بین دستوری زبان­هایِ
مذکور دست یافت. مقاله حاضر نیز به
طرح این مهم میپردازد که روابط
بین دستوری، مولفهها وویژگیهای زبانی و وجوه اشتراکات و افتراقات هر سه زبان )ترکی، فارسی و اردو(
را در مقولههای صرفی
و نحوی تبیین نماید و به گستره ادبیات منطقهای
و جهانی کمک شایانی بکند.

Anahtar Kelimeler

مقایسه, تطبیق, روابط دستوری, ادبیات تطبیقی, زبان ترکی استانبولی, فارسی, اردو, ساختار, مطالعات نحوی

A Comparative Linguistic Study of The Grammatical Relations of Turkish, Persian and Urdu Languages

Öz

Abstract: The
existence of grammatical, inflectional, syntactic, and structural similarities
among different languages is a controversial and worth considering issue. In
this area, for long, scientific studies have been conducted by linguists and
experts who have an outstanding position within the realm of linguistics. One
of the research methods which is employed in different areas of science
especially literature and linguistics is comparative design. In fact, comparison
enjoys widespread popularity in the studies of language, literature and human
thoughts. A contrastive analysis of the syntax and structure of Turkish,
Persian, and Urdu languages was deemed to provide us with insights into
specific, reliable and inter-grammatical features of these languages.
Therefore, this study was an attempt to account for the inter-grammatical
relations, language components, linguistic features, and different aspects of
the similarities and differences observed between these three languages in
terms of inflectional and syntactic issues contributing to the regional and
world literature prospects. This study was funded by the University of Tehran
under the research project “Comparative Linguistic Investigation of Turkish,
Persian and Urdu Languages” during a visiting scholarship to Istanbul
University.

Anahtar Kelimeler

comparison, grammatical relations, comparative literature, Turkish language, Persian language, Urdu language

Kaynakça

• احمدی گیوی، حسن) 1383 (، دستور تطبیقی زبان ترکی وفارسی، چاپ اول، تهران: نشر قطره
• احمدی گیوی، حسن/انوری، حسن ) 1395 (، دستور زبان فارسی) 1(، چاپ پنجم، تهران:انتشارات فاطمی
• عباس بلوچ، سهیل) 2010 م(، بنیادی قواعد اردو، چاپ اول، اسلام آباد، پاکستان: مقتدره قومی زبان پاکستان
• مشکوۃ الدّینی، مهدی) 1379 (، دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری، چاپ چهارم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی
• وحیدیان کامیار و عمرانی، تقی و غلامرضا) 1386 (، دستور زبان فارسی) 1(، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت مجیدی، مریم ) 1388 (، جلوه ها وکارکردهای نمود فعل در زبان فارسی، فصلنامه علمی پژوهشی "پژوهش زبان و ادبیات فارسی"، شماره پانزدهم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی
• عطا الله خان، محمد) 2009 م(، اردو اور فارسی کے لسانی روابط، چاپ اول،کراچی)پاکستان(: انجمن ترقی اردو پاکستان
• ماهوتیان، شهرزاد) 1378 (، دستور زبان فارسی از دیدگاه رد هشناسی، ترجمه مهدی سمایی، تهران: انتشارات مرکز
• اشرف کمال، محمد) 2009 م(، لسانیات، زبان اور رسم الخظ، چاپ اول، فیصل آباد)پاکستان(: چاپ شرکت پرنٹنگ پریس، لاهور
• طوقار، خلیل) 2015 م(، اردو کا مستقبل، اشاعت اول، لاهور)پاکستان(: سانجھ