The Role of the Khilafat Movement in the Relationship Between the Ottoman Empire and the Muslims of India

Yıl 2022, Sayı: 41, 441 - 451, 28.10.2022

Zekai Kardaş

https://doi.org/10.26650/jos.1160767

Öz

With the Ottoman Empire taking over the Caliphate at the beginning of 16th century, an intangible bond started to appear between the people of the Indian subcontinent, the majority of whom were Muslims, and the Ottoman Empire, and the relationships between them begun to increase gradually. After the Britain’s dominance over India in particular, the Muslims of the subcontinent considered the Caliph as their Maecenas [generous patron], protector of the rights they’d gained by being Muslim, and the maintainer of their freedom to pray as Muslims. They kept track of the incidents would soon happen to the Ottomans in the Balkan Wars and tried to find every possible way to help and support the Turks. Britain’s entry into World War I against the Ottoman Empire caused outrage among the Indian Muslims. The Indian Khilafat [Caliphate] Movement was initiated by Indian Muslims to suppress the British government and protect the Ottoman Caliphate. The Hijrat Movement emerged as a result of the Indian Caliphate Movement. The leading religious and political leaders of India put forward the ideas that India, which was ruled by the British, was no longer a place where Muslims could fulfill their religious obligations and that they should migrate to other places.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, India, Khilafat, Hijrat

سلطنت عثمانیہ اور مسلمانان ہند کے روابط میں تحریک خلافت کا کردار

Öz

: سلطنت عثمانیہ میں خلافت کی منتقلی کے ساتھ، برصغیر پاک و ہند میں اور سلطنت عثمانیہ میں ایک غیر محسوس رشتہ ظاہر ہونا شروع ہوا اور ان کے درمیان تعلقات آہستہ آہستہ بڑھتے گئے۔ خاص طور پر برصغیر پاک و ہند میں انگریزوں کی حکومت شروع ہونے کے بعد، خطے کے مسلمانوں نے خلیفہ کو اپنے لیے ایک روحانی سہارا سمجھا، اس لیے انھوں نے سلطنت عثمانیہ اور خلیفہ کے ساتھ اپنی وفاداری بڑھا دی۔ انہوں نے بلقان کی جنگوں میں عثمانیوں کے ساتھ پیش آنے والے واقعات سے باخبر رکھا۔ انہوں نے ترکی کی مدد اور حمایت کے لیے ہر ممکن راستہ تلاش کرنے کی کوشش کی۔ سلطنت عثمانیہ کے ساتھ پہلی جنگ عظیم میں انگریزوں کے داخلے سے ہندوستانی مسلمانوں میں غم و غصہ پیدا ہوا۔ ہندوستانی مسلمانوں نے برطانوی حکومت کو دبانے اور خلافت عثمانیہ کے تحفظ کے لیے ہندوستانی تحریک خلافت شروع کی تھی۔ تحریک خلافت کے نتیجے میں تحریک ہجرت وجود میں آئی۔ ہندوستان کے سرکردہ مذہبی اور سیاسی رہنماؤں نے یہ نظریہ پیش کیا کہ ہندوستان جس پر انگریزوں کی حکومت تھی اب وہ جگہ نہیں رہی جہاں مسلمان اپنی مذہبی ذمہ داریاں پوری کر سکیں اور انہیں دوسری جگہوں پر ہجرت کرنی چاہیے۔

Anahtar Kelimeler

هجرت, خلافت, انديا, عثمانى

Osmanlı İmparatorluğu ve Hint Müslümanları İlişkilerinde Hilafet Hareketinin Rolü

Öz

16. Yüzyılın başlarında İslam Halifeliğinin Osmanlı İmparatorluğuna geçişiyle birlikte Hint-Alt kıtasında yaşayan Osmanlı İmparatorluğuna karşı sempati duymaya başlamışlardır. Özellikle İngilizlerin Hint Alt kıtasında hüküm sürmeye başlamalarından sonra Hint Müslümanları dini vazifelerini yerine getiremeyecekleri endişesiyle, kendilerini koruyacak makam olarak gördükleri Osmanlı Halifesine karşı bağlılıklarını güçlendirmiştir. Hindistan’ın İngilizlerin eline gecmesiyle iktidar ve devlet hizmetlerindeki gor̈ evlerinden dıslanarak sosyal ve siyasî acıdan geri bırakılan Hindistan Muslumanları, varlıklarını devam ettirme mücadelelerinde bir destek aramışlar ve gözlerini bu desteği bulabileceklerini düşündükleri Osmanlı hilâfetine çevirmişler, ancak destek umdukları bu merci zamanla güç duruma düşmüştür. Osmanlı İmparatorluğunun Balkan Savaşları sırasında sıkıntıya düşmesi Hint Müslümanlarının kaygılarının artmasına sebep olmuştur. Balkan Savaşları esnasında yaşananları yakından takip etmişler ve ellerine geçen her fırsatta Osmanlı İmparatorluğu’na yardım etmek için ianeler toplamışlardır. Ardından 1. Dünya savaşı esnasında İngilizlerin Osmanlı Devleti’yle savaşa girmesi Hint Müslümanları arasında infiale sebep olmuştur. İngiliz hükümetini baskı altına almak ve Osmanlı Hilafetini korumak için Hint Müslümanları tarafından Hindistan Hilafet Hareketi başlatıldı. Hindistan Hilafet Hareketinin bir sonucu olarak Hicret Hareketi ortaya çıkmıştır. Hindistan’ın önde gelen dini ve siyasi liderleri Türklerle barışa yanaşmayan İngilizlerin yönettiği Hindistan’ın artık Müslümanların dini vecibelerini yerine getirebilecekleri bir yer olmaktan çıktığını başka yerlere göç etmeleri gerektiği fikrini ortaya atmışlardır

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Hindistan, Hilafet, Hicret

Kaynakça

• Âbâdî, Abd-ur Rezzak Melih. Âzâd Ki Kahânî Hud Âzâd Ki Zubânî. (Lahore: Sang-e Meel, 2005). Bayur, Hikmet. Hindistan Tarihi. c. III. (Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1987).
• Dietrikh Reez, Hijrat: The Flight of the Faithful A British File on the Exodus of Muslim Peasants from North lndia to Afghanistan in 1920, (Berlin, Germany: Verlag Das Arabische Buch, 1995), 35.
• Farooqi, Naimur Rahman. Mughal-Ottoman relations: A Study of Political and Diplomatic Relations Between Mughal India and the Ottoman Empire 1556-1748. (Delhi, India: Idarah-i Adabiyat-i Delli,1989).
• Lal Baha. “The Hijrat Movement and The North-West Frontier Province”. Islamic Studies. 18/3 (Autumn 1979).
• M. Naeem Qureshi. Pan-Islam In British India. (Oxford, England: Oxford University Press, 2009).
• Özcan, Azmi. Pan-İslâmizm-Osmanlı Devleti, Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877-1924). (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997).
• Dietrikh, Reez. Hijrat: The Flight of the Faithful A British File on the Exodus of Muslim Peasants from North lndia to Afghanistan in 1920. (Berlin, Germany: Verlag Das Arabische Buch, 1995).
• Qazi Muhammad, Adil Abbasi. Tehreek-e Khilafat. (Lahore: Jomhoori Publications, 2009).
• Smith, Vincent A. The Oxford History of India. (Oxford, England: Oxford University Press, 1958). Toker, Halil. “Hindistan Hicret Hareketi”. Divan İlmi Araştırmalar Dergisi. 17 (2004): 147-162.
• Toker, Halil ve Zekai Kardaş. Journey of Friendship and Brotherhood. (Lahore, Pakistan: Mavra Publishers, 2021).