Modern Confucian Mou Zongsan’s Negation of “Cognitive Awareness”

Yıl 2024, Sayı: 44, 161 - 177, 30.04.2024

İlknur Sertdemir

https://doi.org/10.26650/jos.1380979

Öz

The early twentieth century in mainland China exemplifies the modernization process in many areas, including language, literature, traditional thought, education, and even the political system. Among these reformist movements, it is important to note that this movement of thought was established under the name of New Confucianism, which dates back to the ancient ages, was based on Confucius (479–551 BC), and was widely adopted by the human nature view of Mencius (372–289 BC). Unlike Confucius’ normative moral sentiment, this new movement is more akin to Mencius’ innatist theory. Xiong Shili (1885–1968), who established the foundations of New Confucianism, emphasized the concept of “self,” which can be found in Mencius’ doctrine and may correspond to the heart–mind correlation. Mou Zongsan (1909–1995), one of the movement’s later representatives, is regarded as the most effective intellectual of the time for his remarkable comments on heart–mind correlation and self-cultivation. Mou philosophy includes some hypothetical arguments that explain the cognitive and affective processes in completely different stages, contrary to Mencius’s view of integration; coordinate those stages with the two-tiered nature of the self; and equate existential essence with the essence of human nature. In this study, the how of the sense of self will be examined in relation to the Mou philosophy’s ontocosmological approach, and the details of the thesis that negates cognitive awareness in internalizing knowledge and virtue, which are assumed to be innate, will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Mou Zongsan, Knowledge, Virtue, Perceptive Awareness, Intellectual Intuition

Proje Numarası

-

Modern Konfuçyüsçü Mou Zongsan’ın “Bilişsel Farkındalık” Olumsuzlaması

Öz

Çin anakarasında yirminci yüzyılın başları; dilden edebiyata, geleneksel düşünceden eğitim sistemine ve hatta siyasal rejime dek pek çok alanda modernleşmeye gidilen süreci kapsar. Kültürel çaptaki bu yenilikçi hareketler arasında; antik çağa tarihlenen, Konfuçyüs (MÖ 479-551) tarafından ilkeleştirilen ve Mengzi’nın (MÖ 372-289) insan doğası görüşü sayesinde geniş kitlelerce benimsenen düşünce akımının “Yeni Konfuçyanizm” adı altında kurulması oldukça mühimdir. Konfuçyüs’ün normatif ahlak anlayışının aksine bu yeni akım, Mengzi’nın doğuştancı kuramına daha yakın durmaktadır. Yeni Konfuçyanizm’in temellerini atan Xiong Shili (1885-1968), Mengzi öğretisinde okunabilen ve akılkalp ilgileşimi karşılığını verebilen “benlik” kavramını merkeze alır. Akımın sonraki temsilcilerinden Mou Zongsan (1909-1995) ise, gerek akıl-kalp ilgileşimine gerekse benliğin beslenmesine getirdiği çarpıcı yorumlarıyla dönemin en etkili fikir adamı olarak dikkatleri üzerine çekmektedir. Mou felsefesi; Mengzi’nın bütünleşik kabul ettiği bilişsel ve duyuşsal süreçleri tamamen farklı aşamalarda açıklayan, bu aşamaları benliğin iki katmanlı yapısıyla eşleştiren ve varoluşsal özü insan doğasının özüne özdeş sayan bazı varsayımsal yargılar içermektedir. Bu çalışmada, Mou felsefesinin onto-kozmolojik yaklaşımından hareketle benlik algısının nasıllığı incelenecek; doğuştan var olduğu farzındaki bilginin ve erdemin özümsenmesinde bilişsel farkındalığa karşı çıkan önermenin ayrıntıları analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Mou Zongsan, Bilgi, Erdem, İçgörüsel Farkındalık, Zihinsel Sezgi

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Bedel, Burçin. “A Mou Zongsan’s Criticism of Xunzi: ‘Morality is External”, Asian Philosophy 33 (2023): 1-14. google scholar
• Cai, Renhou. Mou Zongsan Xiansheng Xuesi Nianpu 牟宗三先生学思年谱 (Mou Zongsan’ınAkademik Kariyer Kronolojisi). Taipei: Taiwan Xuesheng Shuju, 1996. google scholar
• Chow, Tse-Tsung. The May Fourth Movement: Intellectual Revolution in Modern China. Cambridge: Harvard University Press, 2013. google scholar
• Daxue 大学 (Büyük Bilgi). Nanchang: Ershiyi Shiji Chubanshe, 2015. google scholar
• Fidan, Giray. Konfüçyüs Konuşmalar. İstanbul: Dedalus Kitap, 2017. google scholar
• Gökenç Gülez, Sema. “Modern Çin Eğitim Sisteminde Geleneksel İzler: Konfuçyüsçü Eğitimin Yeniden Canlanması”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 32 (2023): 313-327. google scholar
• Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. Trans. Norman Kemp Smith. London: Palgrave Macmillan, 2007. google scholar
• Li, Minghui. “Mou Zongsan Zhexue Zhong de ‘WuZi Shen’ Gainian 牟宗三哲学中的「物自身」概念 (Mou Zongsan Felsefesinde ‘Nesnenin Kendisi’ Kavramı)”, Zhongguo Ruxue 15 (2020): 1-20. google scholar
• Lin, Guizhen. “Xunzi Xing Pulun de Lilun Jiegou ji Sixiang Jiazhi 荀子性朴论的理论结构及思想价值 (Xunzi’nın İnsan Doğasının Basitliği Teorisinin Kuramsal Yapısı ve İdeolojik Değeri)”, Handan Xueyuan Xuebao 4 (2012): 32-41. google scholar
• Lunyü 论语 (KonuşmalarKitabı). Nanjing: Jiangsu Fenghuang Kexue Jishu Chubanshe, 2018. google scholar
• Mengzi 孟子 (Mengzi Klasiği). Beijing: Zhonghua Shuju, 2017. google scholar
• Mou, Zongsan. Zhongguo Zhexue Shijiu Jiang 中国哲学十九讲 (Çin Felsefesinin On Dokuz Öğüdü). Guizhou: Guizhou Renmin Chubanshe, 2020. google scholar
• Mou, Zongsan. Renshi Xin Zhi Pipan 认识心之批判 (Bilişsel Benliğe Eleştiri). Changchun: Jilin Chuban Jituan Youxian Zeren Gongsi, 2015a. google scholar
• Mou, Zongsan. Yuan Shan Lun 圆善论 (Kusursuzİyi Teorisi). Changchun: Jilin Chuban Jituan Youxian Zeren Gongsi, 2015b. google scholar
• Mou, Zongsan. Xinti yu Xingti 心体与性体 (Benliğin ve İnsan Doğasının Özü). Changchun: Jilin Chuban Jituan Youxian Zeren Gongsi, 2013. google scholar
• Mou, Zongsan. Zhongguo Zhexue de Tezhi 中国哲学的特质 (ÇinFelsefesinin Özellikleri). Changchun: Jilin Chuban Jituan Youxian Zeren Gongsi, 2010. google scholar
• Mou, Zongsan. Zhi de Zhijue yu Zhongguo Zhexue 智的直觉与中国哲学 (Zihinsel Sezgi ve Çin Felsefesi). Beijing: Zhongguo Shehui Kexue Chubanshe, 2008. google scholar
• Mou, Zongsan. Mingjia yu Xunzi 名家与荀子 (MingEkolü veXunzi). Taipei: Taiwan Xuesheng Shuju, 1994. google scholar
• Mou, Zongsan. Xianxiang yu Wu Zishen 现象与物自身 (Görüngü ve Nesnenin Kendisi). Taipei: Taiwan Xuesheng Shuju, 1990. google scholar
• Öztürk, Ayşe. “Yeni Kültür Hareketi ve Lu Xun”, Eski Çin’de Yazın ve Düşünce. Haz. Gürhan Kırilen, içinde 97-112. Ankara: Gece Kitaplığı, 2019. google scholar
• Sertdemir, İlknur. “Çinli Düşünür Mengzi’nın Psikolojik Gelişim Modeli: Özdüşünüm Kavramı Üzerinden Bir İnceleme”, Dil ve Edebiyatta Psikolojik Unsurlar. Haz. Gökçen Sevim ve Sümeyra Alan, içinde 477-500. İstanbul: Çizgi Kitabevi, 2023. google scholar
• Sertdemir, İlknur. “Konfuçyüs Öğretisinde Nepotizm Sorunu”, Felsefe Dünyası 75 (2022): 364-383. google scholar
• Tang, Zhonggang. Dexing yu Zhengzhi: Mou Zongsan Xin Rujia Zhengzhi Zhexue Yanjiu 德性与政治: 牟宗 三新儒家政治哲学研究 (Erdem ve Politika: Mou Zongsan’ın Yeni Konfuçyüsçü Siyaset Felsefesi Üzerine Bir Çalışma). Beijing: Zhongguo Yanshi Chubanshe, 2008. google scholar
• Wang, Chen Guang. “Zuowei Shijia de Xin Rujia — Lun Xu Fuguan yu Xiong Shili de Qiyi ji Sixiang She Celüe 作为史家的新儒家—论徐复观与熊十力的歧异及其思想史策略 (YeniKonfuçyanizm’inTarihçisi Olmak: Xu Fuguan ile Xiong Shili Arasındaki Farklılıklar ve Düşünsel Tarih Stratejileri Üzerine)”, Kongzi Yanjiu 3 (2017): 143-152. google scholar
• Zhu, Zhimin. Xin Wenhua Yundong 新文化运动 (Yeni Kültür Hareketi). Beijing: Zhongguo Guoji Guangbo Chubanshe, 1996. google scholar