Bir Aşk Şairi Olan Emevî Halifesi II. Velîd’in Aşk ve Evlilik Hayatına Genel Bir Bakış

Yıl 2024, Sayı: 44, 221 - 235, 30.04.2024

Murat Serdar Sami Okan Köse

https://doi.org/10.26650/jos.1431281

Öz

Aşk duygusu ve evlilik müessesi; bir hayli eski bir tarihe sahip olmakla beraber bireyin özel hayatını oluşturan en temel unsurlar arasında yer almaktadır. Tarihte herhangi bir iz bırakmamış olan kişilerin aşk ve evlilik gibi özel hayatları pek merak konusu olmaz iken, tarihe bir şekilde yön vermiş veya tarihte adından herhangi bir biçimde söz ettirmiş olan tarihi şahsiyetlerin özel hayatları her daim ilgi çekmiştir. Bu şahsiyetlerden birisi Emevîlerin on birinci halifesi olan II. Velîd’dir (H.125-126/M. 743-744). II. Velîd özellikle aşk duygusunu yoğun olarak yaşamış bir şahsiyettir. II. Velîd’in ilk eşi olan Sa‘de ile yaptığı evliliği babasının isteği ve bu isteğin arkasında yatan siyasi ve sosyal nedenlerden dolayı gerçekleşmiştir. Fakat Sa‘de’nin kız kardeşi olan Selmâ ile olan evliliği, bir halifenin bir kadına duyduğu eşi benzerine az rastlanan türden bir aşkın ürünüdür. Öte yandan Süfrâ ismindeki cariyeye olan aşkı, Süfrâ’yı elde etme çabası ve bu uğurda söylediği şiirler de bir hayli dikkat çekicidir. Bu çalışmada, birliktelik yaşadığı her kadın için etkileyici ve güzel şiirler okumakla ünlenen II. Velîd’in, aşk hayatı ve yaptığı evlilikler ele alınacaktır. Bu suretle II. Velîd’in hem aşk ve evlilik hayatının aydınlatılması hem de aşk ve evlilik hayatının dolaylı yönden siyasi ve sosyal hayatını ne şekilde etkilediğinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şiir, Evlilik, Aşk, Emevîler, II. Velîd

Etik Beyan

Bu çalışma daha önce hiçbir yere gönderilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Yok

An Overview of the Love and Marriage Life of the Umayyad Caliph al-Walīd II: A Love Poet

Öz

The feeling of love and the institution of marriage have a long history and are among the most fundamental elements of an individual’s private life. While the love and marriage lives of ordinary people are not necessarily a matter of curiosity, the private lives of historical figures have always attracted attention. One such figure was al-Walīd II, the eleventh caliph of the Umayyads (A.H. 125–126/M. 743–744). al-Walīd II was an individual who intensely experienced the feeling of love, as shown in his expressive and beautiful poems for every woman with whom he had a relationship. For example, al-Walīd II’s marriage to Sa’de (his first wife) was based on his father’s political and social gain. However, his marriage to Salmā (Sa’de’s sister) was the product of a rare type of love between a caliph and a woman. Meanwhile, his love for a concubine named Sufrā, his efforts to win her, and the poems he recited for this purpose are quite remarkable. Therefore, this study examines the love and marriage life of al-Walīd II in order to determine how these aspects indirectly affected his political and social life.

Anahtar Kelimeler

Poetry, Marriage, Love, Umayyads, Al-Walīd II

Kaynakça

• ‘Ulebi, Ekrem Hasan. El-Velîd b. Yezîd el-Halîfetü’ş-Şâ‘ir. Dımaşk: Dârü’l-Me’mûn li’t-Türâs, 1987. google scholar
• Acar, H. İbrahim, “İddet”, DİA, C. 21: 466-471. İstanbul: TDV Yay., 2000. google scholar
• Aksu, Ali. Sıra dışı Emevî Halifesi Velid b. Yezid. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2009. google scholar
• Aktan, Hamza, “İstîlâd”, DİA, C. 23: 361-362. İstanbul: TDV Yay., 2001. google scholar
• Atçeken, İsmail Hakkı, “Velîd II”, DİA, C. 43: 31-33. İstanbul: TDVYay., 2013. google scholar
• Atvân, Hüseyin. Sîretü’l-Velîd b. Yezîd. Kahire: Dârü’l-Ma‘ârif, 1980. google scholar
• Belâzürî, Ebü’l-Hasan Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Davud, Ensâbü’l-Eşrâf, Hazırlayan/Editör Adnan Demircan. google scholar
• 3. cilt./4. cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2022. google scholar
• Belâzürî, Ebü’l-Hasan Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Davud, Kitâb Cümel min Ensâbü’l-Eşrâf, Tahkik edenler Süheyl Zekkâr ve Riyâd Zirkelî. 9. cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1996. google scholar
• Demircan, Adnan, “Emevî Halifelerinin Evlilikleri”, İSTEM 18 (2011), 243-261. google scholar
• Gabrieli, Francesco, Dîvânü’l-Velîd b. Yezîd, Neşreden Halil Mürdem Bek. Dımaşk: El-Mecmau‘l- ‘İlmiyyü’l Arabî-Matba‘atü İbni Zeydûn, 1937. google scholar
• Hawting, Gerald. R. The First Dynasty of Islam. Carbondale: Southern Illinois Univ. Press, 1987. google scholar
• İbn Abdürabbih, Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed el-Endelüsî, El-'İkdü’l-ferîd, Tahkik eden Abdülmecîd et-Terhîna. 5. cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütb el-‘İlmiyye, 1983. google scholar
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım, Târîhu Medînetü Dımaşk, Tahkik eden Muhibbiddîn Ebî Saîd Ömer b. Gurâmet’ül-Amrevî. 63. cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 2000. google scholar
• İbn Hallikân, Ebî ‘Abbâs Şemseddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr, Vefeyâtü’l- A'yân, Tahkik edenler Yusuf Ali Tavîl ve Meryem Kâsım Tavîl. 2. cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütb el-‘İlmiyye, [t.y.]. google scholar
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ ed-Dımeşkî, El-Bidaye ve’n-Nihaye (Büyük İslâm Tarihi), Çev. Mehmet Keskin. 10. cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, [t.y.]. google scholar
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ ed-Dımeşkî, El-Bidâye ve’n-Nihâye, 10. cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Ma‘ârif, 1990. google scholar
• İbn Nedîm, Muhammed b. İshak, El-Fihrist, Editör. Ramazan Şeşen, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları 2019. google scholar
• İbn Zerîh, Kays Ebû Zeyd, Dîvân (Kays b. Zerîh), Tetkik ve Şerh eden Abdurrahman el-Mustavi, Beyrut: Dârü’l- Mağrifeh, 2004. google scholar
• İbnü’l-Esîr, Ebû’l Hasan İzzeddîn Ali, El-Kâmil Fî’t-Târîh, Tashih eden Muhammed Yusûf er-Rakkâk, 4. cilt Beyrut: Dârü’l-Kütüb el-İlmiyye,1987. google scholar
• İsfahânî, Ebü’l-Ferec Alî b. El-Hüseyn b. Muhammed, El-Egânî, Tahkik edenler İhsân Abbâs, İbrahim es-Se‘âfîn ve Bekr Abbâs. 7. cilt. Beyrut: Dâr-ü Sâder, [t.y.]. google scholar
• Karan, Cuma. “Abbasi Sarayında Ümmüveledlerin Yönetime Etkisi: Hayzürân, Şağab ve el-Kahramâniye Örneği” İlahiyat Tetkikleri Dergisi 54 (2020): 379-402. google scholar
• Kılıç, Ünal, “Yezîd II”, DİA, C. 43: 515-516. İstanbul TDV Yay., 2013. google scholar
• Koyuncu, Mevlüt, “Yezîd III”, DİA, C. 43: 516-517. İstanbul: TDV Yay., 2013. google scholar
• Köse, Saffet, “Hülle”, DİA, C. 18: 313-316. İstanbul: TDV Yay., 1998. google scholar
• Taberî, Ebü Ca‘fer Muhammed Cerîr, Târîhü’r-Rüsül ve’l-Mülûk, Tahkik eden Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhîm. 7. cilt. Mısır: Dârü’l-Ma‘ârif, [t.y.]. google scholar
• Taberî, Ebü Ca‘fer Muhammed Cerîr. Târihu’t-Taberî (Taberî Tarihi), Çev. Cemalettin Saylık. 7. cilt. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2023. google scholar
• Tural, Hüseyin, “Kays b. Zerîh”, DİA, C. 25: 93-94. Ankara: TDV Yay., 2022. google scholar
• Yiğit, İsmail, “Emevîler”, DİA, C. 11: 87-104. İstanbul: TDV Yay., 1995. google scholar
• Yüksel, Mücahit. “Emevî Halifesi Velîd b. Yezîd ve Halifeliği Üzerine Bazı Tespitler”, (TİMAD) 27 (2019), 207-226. google scholar