1935 YILINDAN İTİBAREN TÜRKİYE’DE YAPILAN ÇİN ARAŞTIRMALARINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2009, Sayı: 15, 97 - 111, 30.11.2011

Eyüp Sarıtaş

Öz

Ülkemizde Çin ile ilgili araştırmalar Atatürk’ün ön ayak olmasıyla
1935 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi
bünyesinde Sinoloji kürsüsünün kurulmasıyla başlatılmıştır. Bu
kürsüde, 1937-1948 yılları arasında görev yapan Alman Sinolog Prof.
Dr. Wolfram Eberhard, ülkemizde Sinoloji biliminin gelişmesine büyük
katkılar yaparak Çin kaynaklarında yer alan Türklerle ilgili bölümlerin
belirlenmesi ve değerlendirilmesi ile Çin edebiyatı ve tarihi alanında
pek çok araştırmalar gerçekleştirmiştir. Temeli sağlam bir şekilde atılan
bu bilim dalı Eberhard’dan sonra yetişen Prof. Dr. Bahaeddin, Ögel,
Prof. Dr. Muhaddere Nabi Özerdim, Prof. Dr. Pulat Otkan, Prof. Dr.
Gülçin Çandarlıoğlu, Prof. Dr. Ayşe Onat, Prof. Dr.Özkan İzgi ve Prof.
Dr. Bülent Okay gibi Sinolog ve tarihçilerin büyük çabalarıyla Çin
kaynakları ışığında pek çok bilimsel eserler ortaya konmakla
kalınmamış, bu değerli bilim insanlarının yetiştirdikleri genç nesle
mensup araştırmacılar da aynı gayret ve azimle, ayrıca Sinoloji’nin Türk
tarihi ve kültürünü ilgilendiren alanlarda katkılar sağlamaya devam
etmektedirler. Bu makalede, Türkiye’de Çin kaynaklarına dayanılarak
yapılan araştırmalar ile klasik ve modern Çin araştırmaları hakkında
ayrıntılı bilgiler verilmeye çalışılacaktır.

Kaynakça

• CHAVANNES Edouard, Batı Türkleri, Çev: Mustafa Koç, Selenge Yayınları, İstanbul 2007.
• ÇAKMAK Tülay, Hsiung-nu (Hun) Kişi Ad ve Unvanlarının Eski Çince Yazı Çevrimi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 21, Erzurum 2003.
• ÇAKMAK Tülay, “Çin’in Han Hanedanlığı’nın Hsiung-nulara (Hun) Yönelik Sınır Stratejisi”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 22, Erzurum 2003.
• ÇANDARLIOĞLU Gülçin, Büyük Uygur Hakanlığı, Tarihte Türk Devletleri Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara 1987.
• ÇANDARLIOĞLU Gülçin, Kansu Uygurları, Tarihte Türk Devletleri Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara 1987.
• ÇANDARLIOĞLU Gülçin, Kao Chü-hui Seyahatnamesi Hakkında Birkaç Söz, V. Milletlerarası Türkoloji Kongresi, İstanbul, 23-28 Eylül 1985, Cilt I, İstanbul 1986. ÇANDARLIOĞLU Gülçin, Orta Asya’da Timuriler, Çin’de Ming Münasebetleri Ch’en Ch’eng Elçilik Raporu, Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1995.
• EBERHARD Wolfram, Çin Denemeleri, Almanca’dan Türkçe’ye Çev: Nusret Hızır, MEB Yayınları, Çin Klasikleri Serisi, Ankara 1942.
• EBERHARD Wolfram, Çin Halk Hikayeleri, Almanca’dan Türkçe’ye Çev: Hayrunnisa Boratav, MEB Yayınları, Çin Klasikleri Serisi, Ankara 1944.
• EBERHARD Wolfram, Çin Romanının Çin Hayatındaki Yeri, DTCF Dergisi, Sayı 3-4, 1945.
• EBERHARD Wolfram, Sinolojiye Giriş, Çev: İkbal Berk, DTCF Yayınları, No 54, Sinoloji Enstitüsü No 6, Pulhan Matbaası, İstanbul 1946.
• İZGİ Özkan, Çin İle Batı Arasındaki İpek Yolları (8. Yüzyıla Kadar), Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Sayı 21 1984.
• İZGİ Özkan, Sung Devrinde Kao-ch’ang’dan Çin’e Giden Elçiler, Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul 1975.
• İZGİ Özkan, Uygurların Siyasi ve Kültürel Tarihi (Hukuk Vesikalarına Göre), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Sayı A. 17, Ankara 1987.
• KAZANCIGİL Aykut, Prof. Dr. Wolfram Eberhard (1909-1989: Türkiye’deki Hayatı ve Çalışmaları İle İlgili Bir Deneme, Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk Sanatı ve Kültürü, Prof. Dr. Nejat Diyarbekirli’ye Armağan, Ed: Y. Çoruhlu-N. Türkmen-A. Yılmaz, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2006 (151-194).
• LIU Mau-tsai, Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri, Çev: Ersel Kayaoğlu- Deniz Banoğlu, Selenge Yayınları, İstanbul 2006.
• ONAT Ayşe -Sema Orsoy-Konuralp Ercilasun, “Han Hanedanlığı Tarihi- Hsiung-nu (Hun) Monografisi)”, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2004.
• ÖGEL Bahaeddin, “Büyük Hun Devletinin Kuruluşundan Önce Kuzey Çin’in Etnolojisi Hakkında”, DTCF Dergisi, VII/4, Aralık 1949
• ÖGEL Bahaeddin, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi I-II”, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1981.
• ÖGEL Bahaeddin, “Çin Kaynaklarına Göre Wusunlar ve Siyasi Sınırları Hakkında Bazı Problemler”, DTCF Dergisi, IV/4, Eylül-Ekim 1948.
• ÖGEL Bahaeddin, İlk Töles Boyları Uygur Ting-ling ve Kao-ch’elar”, Belleten, XII/48, 1948.
• ÖGEL Bahaeddin, “Sino-Turcica: Cengiz Han ve Çin’deki Hanedanının Türk Müşavirleri, Taipei, 1964.
• ÖZERDİM Muhaddere Nabi, Çin Şiirinden Örnekler, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Doğu Dilleri Dergisi, Cilt I, Sayı 4, 1970.
• ÖZERDİM Muhaddere Nabi, Shih Ching’den (Şarkılar-Türküler Kitabı) Seçmeler, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Doğu Dilleri Dergisi, Cilt II, Sayı 3, 1977.
• SARITAŞ Eyüp, “Çin’de Yapılan Arkeolojik Araştırma ve Kazılara Göre İslamiyet’ten Önce Türklerde Kültürel Hayat (En Eski Çağlardan IX. Yüzyılın Ortalarına Kadar)”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir 2005.
• TAŞAĞIL Ahmet, Çin Kaynaklarına Göre 840 Yılından Önce Kırgızlar, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 100, Şubat 1996.
• TOGAN İsenbike-Gülnar Kara-Cahide Baysal, Çin Kaynaklarına Göre Türkler, Eski T’ang Tarihi (Chiu T’ang Shu), Türk Tarih Kurumu Yayınevi, Ankara 2006.