Öz
Sociology of literature is concerned with the relationship between literature and society and tries to explain the social life in this regard. As a discipline it has initially been shaped in the nineteenth century Europe. Yet in Turkey, it has spread only after the second half of the 20th century. Thus, there has developed a significant body of literature about the sociology of literature. Three different groups have contributed to this literature: the sociologists, social scientists, and the critics and the men of literature. As a result there has appeared a considerable amount of literature. The aim of this article is to overview the formation of this literature.
Anahtar Kelimeler
Literature Society Turkish Sociologists Literature and Social Life.
Öz
Edebiyat sosyolojisi, edebiyat ile toplumsal alan (toplumsal olgular/olaylar) arasındaki ilişkileri inceleyerek, edebiyat-toplum ilişkisinin değişik yönlerini, yansımalarını ortaya koymaya çalışmaktadır. Edebiyat sosyolojisi, temelde edebî eserleri merkezi alan olarak seçmektedir. Ancak bütünüyle edebî eserlerin içerikleriyle (konu, muhteva, metin) kendisini sınırlandırarak salt metin merkezli bir araştırma gerçekleştirmemektedir. Bunun ötesinde edebiyat sosyolojisi, edebiyat ilişkilerini kendisine merkezi tema olarak seçmektedir. Buna göre edebî metin dolayımında oluşan ilişkiler, kümeler, gruplar, aktörler ve ilişki ağları, yazar, metin, okur kitlesi, yazar kuşakları, yayıncılık, okuma sorunu ve okuma nedenleri/sonuçları gibi meseleler edebiyat ilişkileri kavramının alanını oluşturmakta ve böylece edebiyat sosyolojisinin de mecrasını belirlemektedir. Sözü edilen olguların her birinin karşılıklarını, açılımlarını kendi yöntemleriyle ayrıntılı bir şekilde ele alan edebiyat sosyolojisi, yalnızca edebi eserler ile bu eserlerin içinde doğdukları toplumsal kesimlerin ortak bilinçleri arasında bağlantı kurmakla kendi alanını sınırlandırmamaktadır. Bunun ötesinde disiplinin amacı, eser-toplum ilişkisinin tüm boyutlarını içerecek analizlere ulaşmaktır. R. Escarpit'in, edebiyat sosyolojisinin dört unsur bağlamında oluştuğunu belirtmesi, disipline bir açılım kazandırmıştır. Bu yaklaşıma göre edebiyat sosyolojisi ürün/eser, yazar, okur, basım/yayım unsurlarını ayrı ayrı incelemektedir (Escarpit, 1992). Sözü edilen yaklaşım, açıklamaya çalıştığımız edebiyat ilişkileri kavramının oluşumunda olduğu kadar, edebiyat sosyolojisinin metnin sınırlarından kurtulması açısından da önemli bir yaklaşımdır
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 13 Aralık 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2006 Cilt: 3 Sayı: 12 |
