An Investigation in Terms of Population Geography: Beypazarı

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 27, 41 - 72, 27.01.2014

Aylin Yaman Kocadağlı

Öz

In this study, the population of Beypazarı district is examined under the geographical point of view. To reveal the mutual relations of the population with its space geology, topography and soil maps, and meteorological station data of Beypazarı were used. The results of the census conducted between 1927 and 2011 were used as basic data. Based on these data, the change of the population over the years, spatial distribution, density, age and sex structure, population movements (migrations), rural and urban characteristics are put forth, obtained results were evaluated with the help of tables and figures. The results of the study revealed that there were major structural changes in the population of Beypazarı. It is determined that migrations under various natural environment conditions and socio-economic facts, caused important changes in the structure of the population in Beypazarı. It had been examined causes and consequences of changes in the structure of population. In order to examine the population changes in Beypazarı and to make a prediction of population in future, time-series analysis has been made. By comparing the results of analysis, the models that best describes the population are determined, and the estimation of population has been made by means of these models.

Anahtar Kelimeler

Geography, Population Geography, Migration, Time-Series Analysis, Beypazarı

Nüfus Coğrafyası Açısından Bir İnceleme: Beypazarı

Öz

Çalışmada Beypazarı ilçesi nüfusunun çeşitli özellikleri, coğrafi bakış açısı altında ele alınmıştır. Nüfusun mekanla olan karşılıklı ilişkilerini ortaya koyabilmek için jeoloji, topoğrafya ve toprak haritaları ile Beypazarı meteoroloji istasyonunun iklim verilerinden yararlanılmıştır. 1927-2011 yılları arasında yapılan nüfus sayım sonuçları temel veri olarak kullanılmıştır. Bu verilere dayanılarak nüfusun yıllara göre gösterdiği değişim, mekansal dağılışı, yoğunluğu, yaş ve cins yapısı, nüfus hareketleri (göçler), kır ve şehir nüfusu gibi özellikleri ortaya konularak, elde edilen sonuçlar tablo ve şekiller yardımıyla değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlar, Beypazarı nüfusunda önemli yapısal değişikliklerin yaşandığını ortaya koymuştur. Doğal ortam şartları ile çeşitli sosyo-ekonomik faktörlerin etkisi altında gerçekleşen göçlerin, Beypazarı'nın nüfus yapısında önemli değişikliklere neden olduğu belirlenmiştir. Nüfus yapısında meydana gelen değişimlerin nedenleri ve sonuçları incelenmiştir. Beypazarı nüfusundaki değişimin ne yönde olacağını araştırmak ve nüfusla ilgili geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilmek için zaman serisi analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarının karşılaştırılması neticesinde nüfusu en iyi açıklayan modeller tespit edilmiş ve bu modeller üzerinden nüfus tahminleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, Nüfus Coğrafyası, Göç, Zaman Serisi Analizi, Beypazarı

Kaynakça

• Akbulak, C. (2010). Kara Menderes Havzası’nın (Çanakkale) nüfus özellikleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (2), 577-610.
• Anonim. (1992). Ankara ili arazi varlığı. Ankara: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Berry, A. A. ve Kindlmann, P. (2008). Population systems: A general introduction. USA: Springer.
• Bozkurt, T. (2002). Beypazarı’ndaki Türk devri yapıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demeny, P. G. ve McNicoll, G. (2003). Encyclopedia of population. New York: Macmillan.
• Emen, H. (2008). 166 ve 68 numaralı tahrir defterlerine göre XVI. yüzyılda Beypazarı kazası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göney, S. (1977). Şehir coğrafyası I. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Göney, S. (1979). Türkiye ziraatinin coğrafî esasları I. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Gritzner, C. F. (2009). The human population. New York: Infobase.
• Güler, Y. (2007). Ankara Vilayeti’nde idari yapının yöredeki sosyo-ekonomik yapıya olan etkileri (1880-1919). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karal, E.Z. (1997). Osmanlı İmparatorluğunda ilk nüfus sayımı 1831. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Kocakuşak, S. (1988). Beypazarı-Karaşar ile Kıbrısçık-Seben arasında kalan kesimin nüfus ve yerleşme özellikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özgür, E. M. (1998). Türkiye nüfus coğrafyası. Ankara: GMC.
• Özgür, E. M. (2011). Nüfus coğrafyası, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü Ders Notları.
• Sertkaya Doğan, Ö. (2009). Nüfus coğrafyası açısından bir inceleme: Silivri. Marmara Coğrafya Dergisi, 20, 1-19.
• Tanoğlu, A. (1969). Nüfus ve yerleşme. 2. Bs., İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). 1927, 1935, 1940, 1945, 1950, 1955, 1960, 1965, 1970, 1975, 1980, 1985, 1990 ve 2000 genel nüfus sayımı, Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2007 ve 2011 yılı sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul.
• Yıldırım, B. E. (2006). Ankara Sancağı’nın tarihi coğrafya bakımından yerleşme ve nüfusu (1871-1907). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.