Tıp Eğitiminde Görsel Sanatın Etkisi

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 30, 355 - 380, 03.12.2015

Mahbube Akar

Öz

Sanat ve tıp yüzyıllar boyunca etkileşim içinde olarak bedeninin gizlerini araş-
tırır. Görsel sanatın alanı olan resim, desen, gravür, ağaç baskı, rölyef, yağlı boya tablolar
ve fotoğrafla keşfedilen bilgiler görselleştirilerek tıp eğitiminde kullanılır. Bu
resimlerin doğru organ bilgilerini göstermesi amaçlanır. Anatomi, farmakoloji, diş
hekimliği, cerrahi vb. gibi alanlarda ki yeni bilgiler kil tabletlerde, el yazmalarında,
papirüslerde, kitaplarda, makalelerde resimlenerek kayıt edilir. Bu kayıtların meydana
getirilmesinde etkili olan sanatçı-doktor işbirliği modernizme kadar devam eder. Basılan
kitaplar eğitim için kaynak olurken sanatçının dehasıyla estetik bir tablo haline
gelir. Son teknolojik gelişmelerin imkanlarıyla sanatçının yaptığı üç boyutlu tıbbi illüstrasyonlar
gerçek bilgileri ortaya koyması açısından oldukça eğiticidir.
Bu çalışmada; tıbbi illüstrasyonlarla yazılan anatomi kitaplarının tarihsel gelişimi,
sanatçı-hekim ilişkisinin sonucunda belge niteliğinde ki tabloların toplumsal yaşam
hakkında verdiği bilgiler, yetişkin eğitiminde modern kuramlar ve bilgi çağında sanatta
ki son teknolojik imkanların tıp eğitimine etkileri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tıp Eğitimi, İllüstrasyon, Sanat, Anatomi

Kaynakça

• Akar, M. (2005). 1960 Sonrası Sanatta Tıbbi Müdahaleli Beden. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Akman, M., Ünalan, P., Kalaça. (2009). Tıp Eğitiminde Sanatın Yeri. Hacettepe Tıp Dergisi, 40:1-5, s. 1.5, 20 Eylül 2014, www. tip.hacettepe.edu.tr/actamedica/2009/ sayı_1/baslik 1. pdf.
• Alkan, N. (2001). Amerika Birleşik Devletleri’nde Değişik Bir Tıp Felsefesi: Osteopatik Tıp Eğitimi. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası,64:3, s. 224-230, 30 Eylül 2014, http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuitfd/article/ viewFile/1023010741/1023009969
• Arifoğlu Y. (2013). Anatominin Eğitimdeki Yeri, Bezmialem Aktüel, cilt (2), s.64- 65.
• Aydın, B.(2005, Mayıs). Plastinasyon ve Gunther von Hagens. Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Tıp Fakültesi, Ankara.
• Büyükmumcu, M, Aydın, D.A., Akın, D., Yılmaz, T., Bodur, S. (2013). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Anatomi Pratik Derslerinde Kullanılan Pratik Ders Slaytları Hakkındaki Görüşleri. Selçuk Tıp Dergisi, 29(2), s.71-74. 27 Eylül 2014, http://www. selcuktipdergisi.org/files/SUTD-398.pdf.
• Çelik, H. H. (17 Aralık 2007). Tıp Eğitimine Kadavra Sorunu II. Medimagazin Sağlık Profesyonellerinin Gazetesi. 28 Eylül 2014, http://www.medimagazin.com.tr/ authors/hakan-hamdi-celik/tr-tip-egitiminde-kadavra-sorunu-8211-II-72-74-1422. html.
• Emery A., Emery, M.L.H. (2005). Tıp ve Sanat, Y. Türkmenoğlu (Çev.)., İstanbul.
• Efe, L. (2008, Mayıs). Tıbbi Resim ve Günümüzde Uygulamaları: Tıbbi Resim Birimi Mezunları İçin Meslek Seçenekleri Tıbbi Ressam, Tıbbi Fotoğrafçı, Anaplatolojist ve Tıbbi Animatörlük Meslekleri, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Günümüzde Tıbbi Resim, s. 61-66, 03 Mart 2015, http:// www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/65/6505.pdf
• Hogart, B. (1996). Sanatsal Anatomi, B.Bolan (Çev.). İstanbul: Sanat Kitapları Dizisi.
• Kahya, E. (1996). Şemseddin İtaki’nin Resimli Anatomi Kitabı, s.171-186. 30 Eylül 2014, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/34/968/11920.pdf
• Kazan, H. (2003). Türk Tıp Tarihi: Fatih ve Tıp: Hamse-i Şanizade-Askeri Tıp Mecmuası, Asklepios Tıp Kültürü Dergisi, cilt (Nisan-Mayıs-Haziran Sayısı), s. 64-69.
• Keklioğlu, M. (2002). Çin Tıbbında Yin ve Yang, P Dergi Tıp ve Sanat, cilt(Güz), s.34-43.
• Kiter E. (2010). Ambroise Paré, The Journal of Turkish Spinal Surgery 21 (4): 391- 394, s. 391-394. 30 Eylül 2014, http://esatkiter.com/PopulerBilim/Ambroise%20 Pare.pdf.
• Kurtulan, O. (2005, Mayıs). Medikal İllüstrasyon. Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Tıp Fakültesi, Ankara.
• Masquelet, A.C. (2002). Rembrant’ın Baş Yapıtı Üzerine Bir İnceleme Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi, P Dergi Tıp ve Sanat, cilt (Güz), s. 94-99.
• Özdemir, M.T., Erler, K., Hidayetoğlu, T.F., Bölükoğlu, H. (2003). Ortopedide Tıbbi İllustrasyon, Artroplasti Artroskopik Cerrai/Journal of Arthroplasty & Arthroscopic Surgery, Vol. 14, No. 4, (248-253), s. 248-253, 29 Eylül 2014, file:///C:/Users/pc/ Downloads/vol14no4-10-libre%20(1).pdf.
• Özdemir, S.T. (2003). Tıp Eğitimi ve Yetişkin Öğrenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 29 (2), s. 25-28. 29 Eylül 2014, http://utf.dergisi.org/pdf/pdf_ UTF_214.pdf.
• Sağın, G.F. (08 Ekim 2007). Tıp eğitiminde güncel sorun; Klinik tıp eğitiminin yeniden yapılandırılması. Medimagazin Sağlık Profesyonellerinin Gazetesi. 28 Eylül 2014, http://www.medimagazin.com.tr/medimagazin/tr-tip-egitiminde-guncelsorun-klinik-tip-egitiminin-yeniden-yapilandirilmasi-676-350-4806.html
• Sarı, N., Altıntaş, A., Başağaoğlu, İ., Özaydın, Z., Doğan, H., Ülman, Y.I., Dinç, G., Hot, İ., (2007). Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Ders Kitabı. 20 Eylül 2014, https://www. academia.edu/3034770/1920._yuzyillarda_Turkiyede_Tip_Tarihinin_Ana_Hatlari
• Sarı, N. (2008, Mayıs). Tıp İçin Sanat ve Sanat İçinde Tıp, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Günümüzde Tıbbi Resim, s. 23-46, 03 Mart 2015, http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/65/6502.pdf
• Schneider C. (2005). Cesetlerin Öğrettikleri, GEO Dergi İnsan Denen Mucize, cilt(Kasım), s. 80-82.
• Sınav, A. ( 2008, Mayıs). Tıbbi Resmin Tıp Eğitimine Katkıları, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Günümüzde Tıbbi Resim, s. 53-60, 03 Mart 2015, http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/65/6504.pdf
• Tanyıldız, B., Tekin, E., İlhan, B. (2005, Mayıs). Rönesans ve Anatomi. Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Tıp Fakültesi, Ankara.
• Touwaide, A. (2002). De Materia Medica Diaskorides’in Tıp Ansiklopedisinin 2000 yıllık serüveni, P Dergi Tıp ve Sanat, cilt (Güz), s. 44-55.
• Touwaide, A. (2002). Ortaçağ El Yazmalarında Tıp Metinleri ve Bitki Resimleri, P Dergi Tıp ve Sanat, cilt (Güz), s. 69-79.
• Topdemir, H.G. (2012). İslam Dünyasında Tıp, Bilim ve Teknik, Cilt 2, s.90- 93. 22 Eylül 2014, http://www.vizyon21yy.com/documan/Genel_Konular/Bilim_ Teknoloji/Bil_ve_Tekn_Tarihi/Islam_Dunyasinda_Tip.pdf.
• Türe, F. (2003). Body Worlds, Asklepios Tıp Kültürü Dergisi, cilt(TemmuzAğustos-Eylül Sayısı), s. 108-119.
• Uluçay, M. (2005, Mayıs). Netter’in Sanatı. Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Tıp Fakültesi, Ankara.
• Üster, C. (2002). Eski Çağlardan Rönesans’a Tıp, P Dergi Tıp ve Sanat, cilt (Güz), s. 6-21.
• Yerdelen, V.D. (28 Haziran 2014). Acının Sanatsal Radyolojisi: Frida Kahlo. Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi, cilt 21, s. 30 Eylül 2014, http://www. altinsehiradana.com/index/sayi-21-temmuz-agustos-2014/56/.
• Yıldırım, M., Serdar, B. (2011, Ocak). Sanata Gönül Verenler, Actual Medicine, 03 Mart 2015, http://www.medicalnetwork.com.tr/2008_dosya/Sanata%20 G%C3%B6n%C3%BCl%20Verenler%20ocak%202011%281%29.pdf
• Yıldırım, M., Çağdır, A.S., (2008, Mayıs). Türkiye’de Tıbbi Çizime Genel Bakış, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Günümüzde Tıbbi Resim, s. 67-76, 02 Mart 2015, http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/65/6506.pdf
• Yıldırım, M. (2008, Mayıs). Tıp Fakültelerinde Bir Tıbbi Resim Biriminin Gerekliliği, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Günümüzde Tıbbi Resim, s. 11-12, 02 Mart 2015, http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/65/6501.pdf
• Yücel, V. (2005, Mayıs). Anatominin Sanata Dönüşmesi. Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Tıp Fakültesi, Ankara. Kadavra Sanatı Doktor ve Anatomi Bilimcisi Gunter Von Hagens. (25 Kasım 2011).
• 25 Eylül 2014. http://www.duslersokagi.com/paylasim/t24706-kadavra-sanatidoktor-ve-anatomi-bilimcisi-gunter-von-hagens.html.
• Body Worlds Sergisinde Kadavra Dersi. (07 Aralık 2010). 24 Eylül 2014. http:// www.sondakika.com/haber-body-worlds-sergisinde-kadavra-dersi-2400723.
• Merve Evren. (t.y.). 30 Eylül 2014, http://www.merveevren.com/index.php/ illustrasyon.
• Yiğitler, C. (2003). Dream Anatomy, Asklepios Tıp Kültürü Dergisi, cilt (NisanMayıs-Haziran Sayısı), s. 108-117.