From Dedication to Burnout to Turnover: The Cry for Help from Doctors Who’ve Resigned or Retired during the COVID-19 Pandemic

Yıl 2021, Cilt: 41 Sayı: 1, 73 - 102, 31.07.2021

Göksel Altınışık Ergur Şadiye Nuhoğlu , Cansu Çobanoğlu Nazlı Çetin Pınar Bostan Ali Ergur

Öz

In the COVID-19 pandemic, flexible work schedules were terminated in June 2020, normalization practices were initiated, and resignation/ retirement bans on healthcare workers were lifted. This study aims to evaluate the decisions of doctors who’ve resigned or retired during the COVID-19 pandemic from a sociological perspective. This qualitative research was conducted online using the semi-structured face-to-face interview technique with physician interviewees. Of the interviewees (Mage = 50.9 years), 9 had resigned and 10 had decided to retire. When coding the interview statements, the factors affecting the decision to leave employment were investigated such as organizational problems, managerial approaches, the conditions for cognizance in performing and understanding the profession, personality traits, and approaches in their immediate environment. During the pandemic, healthcare workers’ acts of resigning or retiring have been explained through the fear of being infected/infecting someone else, problems in the health system, intense work conditions, and feeling burned out due to not knowing how long the process will take. In the context of the crisis as an anomie in which the individual loses faith in society and social solidarity dissolves, the main factors setting the basis for leaving work have been identified as unfair distribution of tasks, organizational disorders, ambiguity regarding the concept of responsibility due to uncertainty, collegiate behaviors that shirk duty, lack of appreciation, and personality traits. The imbalance in exchange with society has led individuals to choose to give themselves the rewards that they are unable to get from others. This research performs a kind of autopsy to understand the factors behind cases of resignation and retirement during the COVID-19 pandemic and what needs to be done to prevent this from turning into a contagion turnover.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemic, Leave of employment, Anomie, Resignation, Retirement, Burnout, Mobbing

Adanmışlıktan Tükenmişliğe, Tükenmişlikten Vazgeçişe: COVID-19 Pandemisi’nde İstifa Eden/Emekli Olan Hekimlerin Çığlığı

Öz

COVID-19 Pandemisi’nde haziran ayı itibariyle esnek çalışma düzeni sonlandırılmış, “normalleşme” uygulamalarına geçilmiş, devlet memurlarına, özellikle sağlık çalışanlarına uygulanan istifa/emeklilik yasağı kaldırılmıştır. Çalışmamız, COVID-19 Pandemisi’nde istifa eden/emekliye ayrılan hekimlerin bu kararlarını sosyolojik açıdan değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Nitel özellikteki bu araştırma, yarı-yapılandırılmış, yüz yüze mülakat tekniğiyle, çevrimiçi olarak hekim görüşmecilerle gerçekleştirilmiştir. Yaşlarının ortancası 50 olan 19 görüşmeciden 9’u istifa etmiş, 10’u emeklilik kararı vermişti. Görüşme ifadelerinin kodlarında, işten ayrılma kararını etkileyen etmenler, organizasyon sorunları, yönetimin yaklaşımı, mesleği icra etme koşulları, meslek anlayışı, kişilik özellikleri, yakın çevrelerinin yaklaşımı araştırılmıştır. Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının istifa ve emeklilik eylemi, enfekte olma-başkasına bulaştırma korkusu, sağlık sistemindeki sorunlar, ağır çalışma şartları; sürecin ne kadar süreceğini bilememekten kaynaklı tükenmişlik hissiyle açıklanmaktadır. Bireyin toplumsala olan inancını yitirdiği ve toplumsal dayanışmanın çözüldüğü bir anomi hâli olarak kriz bağlamında, adaletsiz görev dağılımı, organizasyon bozuklukları, belirsizliğin sorumluluk kavramını muğlaklaştırması, meslektaşların görevden kaçınma davranışları, takdir görmeme ve kişilik özellikleri, ayrılma davranışına zemin hazırlayan başlıca unsurlar olarak saptanmıştır. Toplumla mübadeledeki dengesizlik, bireyin adanmışlıkla çalışmasının hak ettiğine inandığı ödülü kendi kendine vermeyi seçmesine yol açmıştır. Bu araştırmada, COVID-19 Pandemi sürecindeki istifa ve emeklilik olgularının arkasında yatan etmenleri, vazgeçiş salgınına dönüşmesinin önlenmesi için yapılması gerekenleri anlamaya yönelik bir tür otopsi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemi, İşten ayrılma, Anomi, İstifa, Emeklilik, Tükenmişlik, Mobbing

Kaynakça

• Bauman, Z. (1991). Modernity and ambivalence. Polity Press.
• Bauman, Z. (2000). Liquid modernity. Polity Press.
• Bauman, Z. (2001). Sosyolojik düşünmek (A. Yılmaz, çev., 13. basım). Ayrıntı Yayınları.
• BBC News, Türkçe. (19 Ekim 2020). Türk Tabipleri Birliği ve Türkiye Psikiyatri Derneği uyardı: Tükenen sağlık çalışanları topluca istifa ediyor, intihar oranları artıyor. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54603919
• Beck, U. (2011). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru (K. Özdoğan, B. Doğan, çev.). İthaki.
• Bourdieu, P. (1977). Cultural reproduction and social reproduction. In J. Karabel & A. H. Halsey (Eds.), Power and ideology in education (pp. 487–511). Oxford University Press.
• Bourdieu, P. (2000). Esquisse d’une théorie de la pratique. Éditions du Seuil.
• Bourdieu, P. (2006). Sanatın kuralları: Yazınsal alanın oluşumu ve yapısı (N. K. Sevil, çev). Yapı Kredi Yayınları,
• Bozkurt, Ö. ve Bozkurt, İ. (2008). İş tatminini etkileyen işletme içi faktörlerin eğitim sektörü açısından değerlendirilmesine yönelik bir alan araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 1–18.
• Bradbury, H., & Lichtenstein, B. M. B. (2000). Relationality in organizational research: Exploring the space between. Organization Science, 11(5), 551–564. http://dx.doi.org/10.1287/ orsc.11.5.551.15203
• Chan, M. H. M., Wong, V. W. S., Wong, C. K., Chan, P. K. S., Chu, C. M., Hui, D. S. C., Suen, M. W. M., Sung, J. J. Y., Chung, S. S. C., & Lam, C. W. K. (2004). Serum LD1 isoenzyme and blood lymphocyte subsets as prognostic indicators for severe acute respiratory syndrome. Journal of Internal Medicine, 255(4), 512–518. https://doi.org/10.1111/j.1365-2796.2004.01323.x
• Corps, P. (1997). Crisis management handbook: A guide for overseas staff. Peace Corps Volunteer Safety Council.
• Davis, J. B. (Ed.). (2001). The social economics of health care. Routledge.
• Detsky, A. S., Gauthier, S. R., & Fuchs, V. R. (2012). Specialization in medicine: How much is appropriate? The Journal of the American Medical Association, 307(5), 463–464.
• Durkheim, É. (2009). Le suicide. Payot.
• Durkheim, É. (2019). Sosyoloji dersleri (Ö. Ozankaya, çev.). Cem Yayınevi.
• Durkheim, É. (2020). Toplumsal işbölümü (Ö. Ozankaya, Çev., 4. basım). Cem Yayınevi.
• El-Hage, W., Hingray, C., Lemogne, C., Yrondi, A., Brunault, P., Bienvenu, T., Etain, B., Paquet, C., Gohier, B., Bennabi, D., Birmes, P., Sauvaget, A., Fakra, E., Prieto, N., Bulteau, S., Vidailhet, P., Camus, V., Leboyer, M., Krebs, M. O., & Aouizerate, B. (2020). Les professionnels de santé face à la pandémie de la maladie à coronavirus (COVID-19) : quels risques pour leur santé mentale ? L’Encéphale, 46(3), S73–S80. https://doi.org/10.1016/j.encep.2020.04.008
• Ergur, A. (2020). Ateş ve ihanet. Raskolnikov Kitap.
• Ertekin, İ. (2017). Klasik örgüt kuramları. Journal of Emerging Economies and Policy, 2(2), 64–73.
• Fan, D. (2016). Holistic integrative medicine: Toward a new era of medical advancement. Frontiers of Medicine, 11(1), 1–8.
• Felps, W., Mitchell, T. R., Hekman, D. R., Lee, T. W., Holtom, B. C., & Harman, W. S. (2009). Turnover contagion: How coworkers’ job embeddedness and job search behaviors influence quitting. Academy of Management Journal, 52, 545–561. https://doi.org/10.5465/ amj.2009.41331075
• Freidson, E. (1976). The division of labor as social interaction. Social Problems, 23, 301–313.
• Geist, P., & Hardesty, M. (1997). Negotiating the crisis: Drugs and the transformation of hospitals. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203812914
• Georgopoulos, B. S., & Mann, F. C. (1972). The hospital as an organization. In E. G. Jaco (Ed.), Patients, physicians, and illness (pp. 304–311). The Free Press.
• Goffman, E., (2014). Günlük yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, çev., 3. basım). Metis Yayınları.
• Goffman, E., (2020). Damga: Örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar (Ş. Geniş, L. Ünsaldı ve S. N. Ağırnaslı, çev., 5. basım). Heretik Yayıncılık.
• Goode, W. J. (1957). Community within a community: The professions. American Sociological Review, 22(2), 194–200.
• Greenberg, J. (1990). Employee theft as a reaction to underpayment inequity: The hidden cost of pay cuts. Journal of Applied Psychology, 75, 561–568. http://dx.doi.org/10.1037/0021-9010.75.5.561
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today and tomorrow. Journal of Management, 16, 399–432. http://dx.doi.org/10.1177/014920639001600208
• Hirschman. A. O. (1970). Exit, voice, and loyalty: Responses to decline in firms, organizations, and states. Harvard University Press.
• Homans, G. C. (1961). Social behaviour: Its elementary forms. Harcourt, Brace & World, Inc.
• Hürriyet (2020). Hangi illerde koronavirüs vaka sayısı arttı? İşte illere göre coronavirüs vaka sayısı en yüksek ve en düşük olan iller. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/hangi-illerdekoronavirus- vaka-sayisi-artti-iste-vaka-sayisi-en-yuksek-ve-en-dusuk-olan-iller-41560400
• Kaya, B. (2020). Effects of pandemic on mental health. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(2), 123–124.
• Keyder, Ç., Üstündağ, N., Ağartan, T. ve Yoltar, Ç. (Ed.). (2007). Avrupa’da ve Türkiye’de sağlık politikaları: Reformlar, sorunlar, tartışmalar. İletişim Yayınları.
• Klotz, A. C., & Bolino, M. C. (2016). Saying goodbye: The nature, causes, and consequences of employee resignation styles. Journal of Applied Psychology, 101(10), 1386–1404. http://dx.doi. org/10.1037/apl0000135
• Klotz, A. C., & Zimmerman, R. D. (2015). On the turning away: An exploration of the employee resignation process. Research in Personnel and Human Resources Management, 33, 51–119, http://dx.doi.org/10.1108/S0742-730120150000033004
• Lallement, M. (2001). Du travail à l’emploi, de l’organisation à l’entreprise: un double tournant problématique. In J. M. Berthelot (Ed.), La sociologie française contemporaine (pp. 143–154). PUF.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396. https:// doi.org/10.1037/h0054346
• Medimagazin. (2020). Anket: Sağlık çalışanlarının yüzde 61,1’i istifa etmek istiyor. Medimagazin. https://www.medimagazin.com.tr/guncel/genel/tr-anket-saglik-calisanlarinin-yuzde-611i-istifaetmek- istiyor-11-681-91105.html
• Redmond, M. V. (2015). Social exchange theory (English Technical Reports and White Papers 5). http://lib.dr.iastate.edu/engl_reports/5
• Reyes, A. C. S., Aquino, C. A., & Bueno, D. C. (2019). Why employees leave: Factors that stimulate resignation resulting in creative retention ideas. CC The Journal: A Multidisciplinary Research Review, 14, 15–24.
• Sennett, R. (1995). Les tyrannies de l’intimité. Éditions du Seuil.
• Simmel, G. (2010). Sociologie, Études sur les formes de la socialisation, PUF.
• Slattery, M. (2015). Sosyolojide temel fikirler (Ü. Tatlıcan ve G. Demiriz, yay. haz.). Sentez.
• T. C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVİD-19 salgını süresince sağlık kuruluşlarında sağlık personel ayrılışları. http://e-belge.saglik.gov.tr adresinden ab2766fe-af9b-40c7-9014-c9f33dec6c8b kodu ile (Belge no: 54718026-434.01-54718026-434.01-E.1052).
• Tecim, E. (Ed.). (2018). Sağlık sosyolojisi. Çizgi. Tuncay, F. E., Koyuncu, E. ve Özel, Ş. (2020). Pandemi̇lerde sağlık çalışanlarının psı̇kososyal sağlığını etkı̇leyen koruyucu ve ri̇sk faktörleri̇ne i̇lı̇şkı̇n bi̇r derleme. Ankara Medical Journal, 2, 488–501. https://doi.org/10.5505/amj.2020.02418
• Turner, S. B. (2011). Tıbbi güç ve toplumsal bilgi (Ü. Tatlıcan, çev). Sentez Yayınları.
• Weiner, B. (1972). Attribution theory. Achievement Motivation, and the Educational Process, 42(2), 203–215.
• Weiner, B. (1990). History of motivational research in education. Journal of Educational Psychology, 82(4), 616–622.
• World Health Organization. (2020). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19. https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarksat- the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
• Yılmaz, V. (2017). The politics of healthcare reform in Turkey. Palgrave Macmillan.