Development of the Social Impact and Psychometrical Examination Scale

Yıl 2021, Cilt: 41 Sayı: 1, 153 - 173, 31.07.2021

Füsun Ekşi Nesrullah Okan Mücahit Yılmaztürk , Halil Ekşi

Öz

The aim of this study is to develop a measurement tool for determining and psychometrically examining the social impact levels of university students. The scale is a 7-point Likert-type self-reported scale. The sample of the study consists of 316 students (235 females, 81 males; average age = 23.08 years) actively enrolled at various universities during the 2019-2020 academic year. As a result of the factor analysis, the scale has been determined to consist of 13 items and have a single-factor structure that explains 46.637% of the total variance. Cronbach’s alpha of reliability for the scale is .941. For the item-total and item-remainder analyses, all values are significant at the level of p < .000. As a result of the analysis on the discriminatory power of the scale’s total scores, a significant difference was determined to exist between the groups (p < .000). However, as a result of the confirmatory factor analysis, the goodness-of-fit values were seen to be within the appropriate reference ranges (χ2 / df = 2.786; RMSEA = 0.076; SRMR = 0.09; CFI = 0.929; GFI = 0.915). The findings obtained as a result of the research reveal the Social Impact Scale (SIS) to be able to be used as a valid and reliable measurement tool in determining university students’ social impact levels.

Anahtar Kelimeler

Social impact, Adaptation, Scale development, Validity, Reliability

Sosyal Etki Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Yönden İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin sosyal etki düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmek ve psikometrik yönden incelemektir. Ölçek kendini ifade etmeye dayalı (self-report) yedili likert tipindedir. Araştırmanın örneklemi 2019-2020 eğitim-öğretim yılında çeşitli üniversitelerde (Marmara, Fırat ve Muş Alparslan) aktif öğrenim gören 235’i kadın 81’i erkek ve yaş ortalaması 23.08 olan toplam 316 öğrenciden oluşmaktadır. Yapılan faktör analizleri sonucunda 13 maddeden oluşan ölçeğinin tek faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve açıklanan toplam varyansın %46,637 olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach’s alpha güvenirlik katsayısı .941 olarak bulunmuştur. Madde toplam-kalan analizleri için tüm değerler (p<,000) düzeyinde anlamlıdır. Ölçek toplam puanlarının ayırt ediciliğine ilişkin yapılan analizler neticesinde de gruplar arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<,000). Bununla birlikte yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda uyum iyiliği değerlerinin uygun referans aralıklarında olduğu görülmektedir (χ2/sd=2,786; RMSEA=0,076; SRMR= 0,09; CFI= 0,929; GFI= 0,915). Araştırma sonucunda elde edilen bulgular Sosyal Etki Ölçeği’nin (SEÖ), üniversite öğrencilerinin sosyal etki düzeylerini belirlemede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Etki, Uyum, Ölçek Geliştirme, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Akdağ, M. (2011). SPSS’de istatistiksel analizler. https://cms.inonu.edu.tr/uploads/old/5/1328/spsstestleri. doc
• Arkonaç, S. (2005). Sosyal psikoloji. Alfa Yayınları. Ayyıldız, H., Cengiz, E., & Ustasüleyman, T. (2006). Üretim ve pazarlama bölüm çalışanları arası davranışsal değişkenlerin firma performansı üzerine etkisine ilişkin yapısal bir model önerisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 21–38.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal psikolojiye giriş. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2002) Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470–483.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (21. basım). Pegem Akademi Yayınları.
• Choo, H. (2013, 6 Kasım). Understanding the role of social influence in festival revisiting intentions. Paper presented at 32nd Annual ISTTE Conference, Detroit, MI.
• DeVellis, R. F. (2017). Ölçek geliştirme: Kuram ve uygulamalar. Nobel Yayıncılık.
• Eroğlu, E. (2015). Geçmişten günümüze sosyal normlar. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 299–308.
• Ertürk, Y. D. (2012). Sosyal psikoloji ders notları & kalabalık içinde ben. Kutup Yıldızı Yayınları.
• Freedman, J. L., Sears, D. O., & Carlsmith, J. M. (2004). Sosyal psikoloji (A. Dönmez, çev.). İmge Yayınevi.
• Gedikli, F. (2011). Sosyo psikolojik boyutları açısından Kur’ân kıssaları (Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gilovich, T., Keltner, D., & Nisbett, R. E. (2006). Social psychology. W. W. Norton.
• Gungor-Ilerler, T., & Altin-Gulova, A. (2020). Yönetici desteğinin çalışanların kurallara uyma davranışı üzerindeki etkisi: Havacılık sektöründe bir uygulama. Business and Economics Research Journal, 11(2), 495–513.
• Hogg, M. A., & Vowghun, G. M. (2011). Sosyal psikoloji (İ. Yıldız, çev.). Ütopya Yayınları.
• Jugert, P., Cohrs, J. C., & Duckitt, J. (2009). Inter- and intrapersonal processes underlying authoritarianism: The role of social conformity and personal need for structure. European Journal of Personality, 23(7), 607–621.
• Kağıtçıbaşı, Ç., & Çemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. Evrim.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Kara, C., Bulut, B., Topkaya, Y., & Taşkıran, C. (2014). Değerler eğitimine sosyal psikolojik bir yaklaşım: Normatif sosyal etki ve bilgisel sosyal etkinin işlevsellliği. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1205–1218.
• Katı, Y. (2016). İşgörenlerin politik becerileri ve kariyer başarısı ilişkisi: Lider üye etkileşiminin aracılık etkisi (Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kelman, H. C. (1958). Compliance, identification and internalization: Three processes of attitude change. Journal of Conflict Resolution, 2(1), 51–60.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28, 563– 575.
• Lee, E. J. (2006). When and how does depersonalization increase conformity to group norms in computer-mediated communication? Communication Research, 33, 423–447.
• Lee, Y., Lee, J., & Lee, Z. (2006). Social influence on technology acceptance behavior: Self-identity theory perspective. ACM SIGMIS Database, 37, 60–75.
• McLeod, S. (2007). What is conformity. http://www.simplypsychology.org/conformity.html
• Onurlubaş, E. (2019). The effects of social impact, environmental awareness and environmental consciousness on green product purchasing behaviour. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(3), 447–457.
• Özabacı, N. (2011). İlişki niteliği ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(162), 159–167.
• Pedersen, S., & Liu, M. (2003). Teachers’ beliefs about issues in the implementation of a studentcentered learning environment. Educational Technology Research and Development, 51(2), 57–76.
• Rashotte, L. S. (2007). Social influence. In G. Ritzer & J. M. Ryan, (Eds.), The Blackwell encyclopedia of sociology (Vol. IX, pp. 4426–4429). Blackwell Publishing.
• Rosander, M., & Eriksson, O. (2012). İnternette uyum- Görev zorluğunun ve cinsiyet farklılıklarının rolü. İnsan Davranışında Bilgisayarlar, 28(5), 1587–1595.
• Sağlam, İ. (2009). İletişim ve sosyal etkinin dinî davranış oluşumundaki rolleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 81–105.
• Scherer, R. F., Luther, D. C., Wiebe, F. A., & Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62(3), 763–770.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research-Online, 8(2), 23–74.
• Silah, M. (2005). Sosyal psikoloji (davranış bilimi). Seçkin Yayınları. Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A., & Sears, D. O. (2010). Sosyal psikoloji (A. Dönmez, çev.). İmge Kitabevi.
• Tolan, B, İsen, G., & Batmaz, V. (1985). Ben ve toplum: Sosyal psikoloji. Feryal Matbaacılık.
• Vanclay, F. (2003). International principles for social impact assessment. Impact Assessment and Project Appraisal, 21(1), 5–12.
• Veneziano L., & Hooper J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67–70.
• Venkatesh, V., & Davis, F. D. (2000). A theoretical extension of the technology acceptance model: Four longitudinal field studies. Management Science, 46(2), 186–204.
• Wang, Y. Darren, B. M., & Peter H. G. (2013). Social influence and knowledge management systems use: Evidence from panel data. MIS Quarterly, 37(1), 299–313.
• Yıldız, M. (2016). Sosyal etki süreçlerinin “Tehlikeli oyun: Dalga” filmi bağlamında değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 8(1), 41–65.
• Yurdagül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Yüksel, H. (2013). Toplumsal etki ve uyma. A. Şimşek & Ö. Eroğlu (Ed.), Davranış bilimleri içinde (s. 456–484). Eğitim Yayınevi.